جهادگر جبهه عقل و نفس

به مناسبت سالروز درگذشت عالم عارف، آیت‌الله سیدرضا بهاءالدینی

جهادگر جبهه عقل و نفس

مشهور است که آیت‌الله سیدرضا بهاءالدینی، آن معلم اخلاق و استاد عرفان عملی، در محضر هیچ استاد اخلاقی به صورت تئوریک تلمذ نکرد و آنچه در شخصیت وی پیدا شد، حاصل دقت در رفتار و اعمال حسنه استادانی بود که در جلسات درس علوم دینی آن‌ها حاضر می‌شد.


​​​​​​​نخستین جنبه واجد اهمیت شخصیت آیت‌الله بهاءالدینی همین است؛ آموختن به صورت عملی و دلخوش نبودن به شنیدن صِرف. آیت‌الله بهاءالدینی، فقیهی آگاه و عارفی کامل بود؛ آن‌ گونه طالبان حقیقت اطرافش جمع می‌شدند و از خرمن دانش و اندوخته معنوی وی، بهره‌ها می‌بردند. کم نیستند افرادی که از او کرامت‌هایی دیده‌اند. آیت‌الله بهاءالدینی که امروز سالروز رحلت جانگداز اوست، یکی از قله‌های معرفت دینی در دوران معاصر بود؛ قله‌ای که شاید کمتر کسی به بلندای آن پی برده ‌باشد. باید جایگاه عرفانی و علمی‌ای مانند آیت‌الله بهجت می‌داشتی تا درمی‌یافتی که آیت‌الله بهاءالدینی کیست؟ او انسان وارسته‌ای بود که مرور زندگی‌ و بررسی جزئیات حیات طیبه‌اش، خود یک کتاب مفصل اخلاق و گره‌گشای بسیاری از مسائلی است که بشر امروز، گرفتار آن‌هاست. 

از تعلّم تا تعلیم
آیت‌الله بهاءالدینی در نهم فروردین سال 1287 در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود؛ در خانواده‌ای که نسبش از طرف پدری به امام سجاد(ع) و از طرف مادری به ملاصدرا می‌رسید. با تشویق پدرش که خادم حرم مطهر حضرت معصومه(س) بود، از همان کودکی به تحصیل علوم دینی روآورد و چون ذهنی سریع‌الانتقال و حافظه‌ای بسیار قوی داشت، خیلی زود مدارج علمی را طی کرد. در همان ایام بود که موفق شد در جلسات درس آیت‌الله ابوالقاسم کبیر قمی شرکت کند؛ مجتهد برجسته حوزه علمیه قم که اخلاق و سلوک معنوی او همچون توانمندی‌های علمی‌اش، شهره خاص و عام بود. هر چند حضور آیت‌الله بهاءالدینی در جلسات درس آیت‌الله کبیر قمی با هدف فراگیری علوم دینی انجام می‌گرفت، اما تأثیر استاد بر شاگرد در عرصه اخلاق چنان گسترده‌ بود که آیت‌الله بهاءالدینی تا پایان عمر تحت تأثیر آن قرار داشت. دیگر استادان او نیز در مکارم اخلاق از چهره‌های برجسته دوران خود محسوب می‌شدند، بزرگانی مانند آیات عظام سیدمحمدتقی خوانساری، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمد حجت و البته حاج‌آقا سیدحسین بروجردی. فراگیری علم در کنار تلاش برای تهذیب نفس و کسب معرفت، از آیت‌الله بهاءالدینی عالمی زاهد ساخت؛ عالمی که حتی در جلسات درس جامع‌المقدمات هم فرصت را برای بیان نکات معرفتی و اخلاقی از دست نمی‌داد. وجه برجسته این توصیه‌ها، عملی و کارگشا بودنِ آن‌ها بود. همین ویژگی‌ها حتی زمانی که آیت‌الله بهاءالدینی هنوز درس خارج خود را آغاز نکرده ‌بود، بسیاری از طلاب طالب معرفت را به جلسات درس او کشاند، بزرگانی مانند آیات شهید مرتضی مطهری، احمد جنتی، علی مشکینی، محمد فاضل لنکرانی و شهید سیدمصطفی خمینی. این‌ گونه بود که توجه آیت‌الله بهاءالدینی به تربیت اخلاقی شاگردان و تهذیب نفس آن‌ها در کنار آموزش مباحث علمی و تخصصی، اسباب تربیت فاضلان برجسته‌ای را فراهم کرد که برخی از آن‌ها بعدها در ردیف اندیشمندان بزرگ جهان اسلام و مراجع عظام تقلید قرار گرفتند.

فضائل اخلاقی
تواضع از ویژگی‌های اصلی شخصیت آیت‌الله بهاءالدینی بود؛ حاضر نبود در مصاحبه‌های تلویزیونی شرکت کند، میل نداشت نامش در جایی مطرح باشد. حتی از قبول مرجعیت، با اعلام اینکه اعلم از وی وجود دارد و باید به این افراد مراجعه شود، سر باز زد و هنگامی که اصرار شاگردان و علاقه‌مندان خود را دید، به آن‌ها گفت: «بالاتر از این‌ها فکر کنید. گیرم نام بنده بر سر زبان‌ها افتاد، وقتی پیش خدا دستم خالی است، آن شهرت برای من چه سودی دارد؟ نام بنده موضوعیت ندارد». اهل تفاخر نبود؛ یکی از شاگردانش نقل می‌کند: «گاهی که با او از محلی عبور می‌کردیم، اگر مکان مناسبی همچون سایه یک دیوار یافت می‌شد، آقا می‌فرمود: همین جا قدری بنشینیم و استراحت کنیم. عرض می‌کردم: آقا اینجا مناسب شأن شما نیست، مردم در رفت و آمدند. آقا می‌فرمود: این حرف‌ها چیست؟ همین ‌جا خوب است. اگر ما بخواهیم این مسائل را مراعات کنیم و این‌ گونه ملاحظات داشته باشیم، اگر چیزی هم داشته باشیم، از ما می‌گیرند». بالاترین فیض را بندگی خدا می‌دانست و همیشه به شاگردانش توصیه می‌کرد: «باید بنده خدا باشی، بنده هوا و هوس نباشی. حضرت [علی(ع)] به مالک [اشتر] می‌فرماید: فَاَملِک هَواکَ؛ تو مالک هوا باش، نه هوا مالک تو. ما هوا مالکمان هست؛ هر کجا که هوا باشد، ما را می‌کشاند؛ در حالی که باید هوا در اختیار شما باشد». آیت‌الله بهاءالدینی از علاقه‌مندان به امام خمینی(ره) و نهضت اسلامی بود و از آن حمایت می‌کرد. آن مرحوم در 
13 ربیع‌الاول سال 1418 / 24 تیر 1376 دار فانی را وداع گفت و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

خبرنگار: محمدحسین نیکبخت

برچسب ها :
ارسال دیدگاه