حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) فرزند بزرگوار عبدالله بن علی و فاطمه دختر عقبة بن قیس است و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) به شمار می‌رود. این انسان وارسته در چهارم ربیع‌الثانی 173هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود و دوران پیشوایی امام موسی كاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام محمدتقی(ع) و امام علی‌النقی(ع) را درک كرد و از گنجینه معرفت و دانش این بزرگواران بهره‌مند شد. وی با تحمل سختی‌ها برای انتشار و گسترش احادیث مرزها را درنوردید تا روایتگر آموزه‌های امامان شیعه در شهرری باشد.
یکی از ابعاد مهم در شخصیت حضرت عبدالعظیم(ع) تلاش‌های فرهنگی و خدمات علمی او است. وی علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش، کتاب‌هایی نیز تألیف کرده که خطبه‌های امیرالمؤمنین(ع) از جمله آن آثار است. این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمؤمنین علی(ع) بوده که با نثری زیبا و روان بیان شده است. کتاب «یوم و لیله» اثر دیگری از ایشان است. در این اثر درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه‌روز مطالبی عنوان شده؛ با کمال تأسف اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است.
در هر حال، توضیحات علمای تاریخ و سیره به‌خوبی گویای این حقیقت است که حضرت عبدالعظیم(ع) علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم و مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل بیت(ع)، به منظور ارشاد، تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف کرد که هر یک در نوع خود بسیار مفید و مؤثر بوده‌اند.
ایشان همچنین مورد اعتماد امام رضا(ع) بود و توصیه‌های امام را به شیعیان می‌رساند. روزی امام رضا(ع) به او می‌فرمایند: «ای عبدالعظیم! سلام مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو شیطان را به خودشان راه ندهند. آنان را به راست‌گویی و امانت‌داری و سکوت و ترک مجادله در کارهای بیهوده و دیدار از همدیگر و توجه به یکدیگر دستور بده؛ چرا که این‌ها مایه نزدیک شدن به من است. خود را هرگز مشغول دشمنی با یکدیگر نکنید. من با خود پیمان بسته‌ام هرکس چنین کند و یکی از دوستانم را به خشم آورد، از خدا بخواهم او را در دنیا به شدیدترین صورت عذاب کند و در آخرت نیز چنین کسی را از زیانکاران قرار دهد».
حجت الاسلام «مهدی اصلانی» در گفت‌وگو با خبرگزاری شبستان با اشاره به جایگاه علمی و شخصیتی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) گفت: حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) نسبشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می‌رسد و جدّ  ایشان «زید بن حسن(ع)» است؛ ایشان در خانواده‌ای عالم‌پرور متولد شدند که جایگاه معنوی حضرت از همین شجره‌نامه مشخص است.

سلام امام هادی(ع) به حضرت عبدالعظیم(ع)
 این کارشناس حوزه دین بیان کرد: حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از ویژگی‌های برجسته‌ علمی برخوردار بوده‌اند، به‌طوری که امام هادی(ع) در مورد جایگاه علمی آن حضرت به حماد رازی فرمودند: «هرگاه در محل زندگی خود شهرری در كار دین به مشكلى دچار شدى، آن را از عبدالعظیم حسنى بپرس و سلام مرا به او برسان».
 این کارشناس حوزه دین با اشاره به اینکه حضرت عبدالعظیم(ع) از محدثان بزرگ زمان خویش بود، افزود: ایشان در عصر خود چند امام را درک کردند و امام هادی(ع) در مورد جایگاه ایشان فرمودند: «مَرحَباً بِكَ يا أبَا القاسِمِ! أنتَ وَلِيُّنا حَقّاً؛ آفرین بر تو ای اباالقاسم تو به حق دوست ما هستی». دریافت این مدال افتخار موجب شد امام هادی(ع)، زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) را به مثابه زیارت حضرت سید‌الشهدا(ع) ارزیابی کند و در بیان رهبر معظم انقلاب، شهر ری به برکت وجود حضرت عبدالعظیم(ع) به قبله تهران تعبیر شده است. 

تشبیه زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) به زیارت امام حسین(ع)
وی با اشاره به تشبیه زیارت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به زیارت امام حسین(ع) که قرینه‌ای بر شهادت ایشان است، خاطرنشان کرد: در روایات، فضائل، آثار و برکات فراوانی برای زیارت امام حسین(ع) بیان شده، مانند آمرزیده شدن گناهان، دعای اهل‌بیت(ع)، دعای فرشتگان، طولانی شدن عمر، افزوده شدن روزی، زدوده شدن اندوه، شادی دل، تبدیل بدی‌ها به خوبی‌ها، تبدیل شقاوت به سعادت و برخورداری از حق شفاعت، ثوابی بیش از هزار حج و هزار عمره.
 حجت‌الاسلام اصلانی با اشاره به اینکه به تصریح امام هادی(ع) «‌زیارت‌ مرقد مطهر حضرت‌ عبدالعظیم(ع)‌ به‌ مثابه‌ زیارت‌ مرقد حضرت‌ سیدالشهدا(ع) در کربلاست»، اضافه کرد: وقتی امام هادی(ع) مردم را به زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) تشویق می‌کنند نشان می‌دهد اهل‌بیت(ع) قصد داشتند شیعیان را به سمت ایشان و ویژگی‌هایی که داشتند سوق دهند.
وی ابراز کرد: همچنین تشبیه ثواب زیارت این امامزاده جلیل‌القدر به زیارت  حضرت سیدالشهدا(ع) گویای سنخیت شخصیتی بین این دو بزرگوار است. به تعبیر شهید مطهری در کتاب جاذبه و دافعه، از نظر بحث‌های فلسفی مسلّم است «السِّنْخِیَّةُ عِلَّةُ الْاِنْضِمام».

دلایل مهاجرت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به شهرری
این استاد حوزه با اشاره به دلایل مهاجرت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به شهرری اظهار کرد: سابقه مبارزاتی خاندان آن بزرگوار از یک سو و شخصیت علمی و جهادی و ارتباط بسیار نزدیک حضرت عبدالعظیم(ع) با اهل‌بیت(ع) از سوی دیگر، موجب شد ایشان در سال‌های پایانی زندگی، تحت تعقیب حکومت وقت قرار گیرد. از این رو، برای ادامه فعالیت‌ها با اشاره امام هادی(ع)، مخفیانه به ری هجرت کرد.
این کارشناس حوزه دین خاطرنشان کرد: با لحاظ پیشینه‌ خانوادگی حضرت عبدالعظیم(ع) و قیام علویان در طبرستان، در صورتی که زمامداران فاسد بنی‌عباس از مخفیگاه ایشان در ری آگاه می‌شدند، قطعاً ایشان را به شهادت می‌رساندند و این امر در اثر کثرت رفت و آمد شیعیان با ایشان در مدت حضورشان در ری و اطلاع حکومت از محل استقرار ایشان اتفاق افتاد؛ از این رو در کتاب «الشجرة المبارکة فی انساب الطالبیة» درباره حضرت عبدالعظیم(ع) آمده است: «وَ قُتِلَ بالرِّی وَ مَشهَدُهُ بِهَا معروفٌ وَ مشهورٌ» و همچنین در کتاب «المنتخب طریحی» آمده: «قِیلَ وَ مِمَّن دُفِنَ حَیَّاً مِنَ الطَّالِبینَ عَبدُالعَظِیمِ الحَسَنِی بِالرِّی»؛ گفته شده از جمله کسانی که از خاندان علی بن ابی‌طالب(ع) زنده به گور شده، عبدالعظیم حسنی(ع) در ری است.

مقابله با‌ نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی
وی ادامه داد: حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) از آن دسته امامزادگانی است که وقتی وضع جامعه را برخلاف اسلام و قرآن دیدند، طبق انگیزه‌ اسلامی قرآنی درصدد امر‌به‌‌معروف ‌و نهی ‌ازمنکر برآمدند و در زمینه‌ نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی احساس مسئولیت می‌کردند تا اوضاع را اصلاح کنند.
این کارشناس حوزه دین تصریح کرد:  حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در زمان خود، مجتهدی توانمند بود که بر اساس اصول و قواعدی که از اهل بیت(ع) در اختیار داشت می‌توانست دیدگاه‌های اسلام ناب را در زمینه‌های اعتقادی و عملی استخراج کند و به سؤالات مردم پاسخ مناسب دهد. همچنین ایشان علاوه بر آنکه یک محدث و راوی احادیث اهل بیت(ع) بود، از علمای بزرگ خاندان رسالت نیز به شمار می‌آمد، زیرا پس از امام معصوم(ع) توان پاسخ‌گویی به مسائل علمی را آنچنان که مورد تأیید و تصدیق امام معصوم(ع) بود، داشتند.
حجت الاسلام اصلانی در پایان با اشاره به آموزه‌ها و درس‌هایی كه می‌توان از سبک و سیره زندگی آن بزرگوار فراگرفت، گفت: سیدالکریم(ع) اهل علم و عمل بود و تلاش می‌كرد با دانش و بینش دینی خویش، مردم را به طرف اسلام هدایت کند. حضرت همچنین ‌انسانی باتقوا، اهل عبادت، بخشش و مهربانی در برابر درماندگان بود که می‌تواند الگویی برای جوانان امروز باشد.