کوتاهی در تحصیل فضائل، رذیله‌‏ای است كه انسان در اثر آن از ترقی و کمال بازمی‌ماند؛ به عبارت برتر، این ملکه مانع رسیدن آدمی به درجات برتر و وارد شدن در زمره بزرگان و نام‌آوران می‌شود.
باید دانست نوع انسان به‌طور ذاتی در هر راهی که قرار گیرد، علاقه دارد تا کمال آن پیش رود. مثلاً اگر سرگرم ثروت‌اندوزی و جمع مال شود، در آن مسیر تا هر جا بتواند پیش می‌رود، چنان‌که اگر مبتلا به شهوات شود، حد معینی برای آن نمی‌شناسد و تا فرورفتن کامل در باتلاق شهوات، جلو می‌رود. به همین ترتیب، اگر انسان در راه کمال و صعود به سوی معنویات بیفتد و بتواند قدری از عوالم روحانی و مدارج کمال را طی کند، هیچ مرزی که با رسیدن به آن توقف کرده و از حرکت بازایستد، برای خود نمی‌شناسد. به قول قرآن‌کریم: «بل یرید الانسان لیفجر امامه». تحصیل فضائل نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست. مثلاً اگر کسی به تحصیل علم روی آورد، لحظه‌ به لحظه از درک مطالب نو به وجد آمده، از لذتی روحانی بهره‌مند می‌شود تا جایی که نمی‌توان او را از این راه جدا کرد. صداقت و گسترش عدالت نیز در شمار فضائل است و انسان با چشیدن لذت معنوی این قبیل فضائل، دست از آن برنخواهد داشت.حال اگر عاملی سبب شود انسان  در تحصیل فضائل و حسنات اخلاقی کوتاهی کند، آن عامل، همان ملکه ناپسندی است که اکنون موضوع بحث ماست.
این صفت ناشایست، مفاسدی دارد؛ از جمله آدمی را به سستی و رخوت می‌کشاند و رفته رفته، دنیادوستی، حرص بر دنیا، ترک آخرت و هراس از مرگ را در وی تقویت خواهد کرد. سرانجام جمع‌شدن این خوی‌های زشت اخلاقی نیز نتیجه‌ای جز سقوط معنوی و تسلط بعد حیوانی بر بعد انسانی و در پی آن، سلطه‌پذیری از بیگانگان نخواهد داشت. روزی پیامبر اکرم(ص) در جمع اصحاب فرمودند: «به‌زودی امت‌های دیگر بر شما غلبه می‌‏كنند...؛ در این حال كسی گفت: آیا در آن هنگام ما از عدد اندكی برخورداریم؟ فرمودند: شما در آن هنگام بسیارید اما همچون خرده خاری هستید كه بر سیل می‌‏رود، خداوند ترس از شما را از سینه‌‏های دشمنانتان می‌‏‌زداید و در سینه‌‏‌های شما سستی می‌‏نهد؛ باز كسی گفت: ای پیامبر خدا! سُستی چیست؟ فرمودند: دنیادوستی و هراس از مرگ». راهکار مقابله با این صفت رذیله، عمل بر ضد آن، یعنی تلاش برای تحصیل فضائل است و اگر انسان در این راه تمرین کند، کم‌کم می‌تواند به نتیجه مطلوب دست یابد.