البته نقدینگی بالا به ‌خودی ‌خود منفی نیست؛ چراکه می‌تواند عاملی در راستای تولید باشد اما به این شرط که به میزان رشد نقدینگی، شاهد رشد تولید هم باشیم که هدایت این نقدینگی به سمت تولید، یکی از رسالت‌های بانک مرکزی است. از طرفی دولت‌ها هم با کوچک کردن خود به‌ منظور کاهش هزینه‌ها می‌توانند بانک مرکزی را در سیاست‌های ضدتورمی کمک کنند. قدس آنلاین در گفت‌وگو با کارشناسان اقتصادی این موضوع را بررسی کرده است.

نقدینگی در خدمت تولید باکیفیت
هادی حق‌شناس کارشناس اقتصاد گفت: اگر دولت به دنبال اصلاح ساختار است باید جراحی اقتصادی انجام دهد که یک بخش از جراحی اقتصادی کنترل نقدینگی است که برای این کار دولت باید سازوکار قوی ایجاد کند. منشأ ایجاد نقدینگی؛ دولت، بودجه و بانک مرکزی است. وقتی بودجه نسبت به سال گذشته افزایشی است اما متناسب با آن درآمد حاصل نمی‌شود خلق نقدینگی و به ‌تبع آن تورم به وجود می‌آید. دولت باید برای کنترل نقدینگی انضباط مالی داشته و از هزینه‌های زائد بکاهد و نقدینگی به سمتی هدایت شود که منجر به تولید و ارائه خدمات شود.

راهکاری برای کاهش نقدینگی
محمدرضا سبزعلیپور کارشناس اقتصاد نیز گفت: وضعیت نقدینگی به حد بحرانی رسیده و این رقم به ‌قدری بالاست که تمام اقتصاد کشور را تحت تأثیر خود قرار داده است. متأسفانه دولت‌ها برای جبران کسری بودجه، چاپخانه بانک مرکزی را راه انداخته‌اند و اقدام به استقراض از بانک مرکزی می‌کنند. تا زمانی که نفت به فروش برسد و پول استقراض شده را به بانک بازگردانند که البته به دلیل تحریم‌ها خارج کردن این پول سخت و دشوار است، مشکلی پیش نمی‌آید. فروش اموال دولت، ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری به ‌منظور خارج شدن پول‌ها از وضعیت سرگردانی و سوق دادن مردم به سمت فعالیت‌های تولیدی از جمله اقدام‌هایی است که دولت می‌تواند برای کنترل نقدینگی انجام دهد.

کاهش یا مدیریت نقدینگی؟
محمدصادق مشایخ کارشناس اقتصادی نیز معتقد است: امروز در اقتصاد، بحران مدیریت اقتصادی داریم نه بحران نقدینگی. مشکلات حوزه تولید، توزیع و نظام بانکی آسیب‌زاست نه نقدینگی. در دولت رئیسی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان یارانه به مردم داده شد، این پول می‌توانست وارد بخش‌های تولیدی شود تا هم با رشد نقدینگی مواجه نشویم و هم کالا در فروشگاه‌ها کاهش نیابد. کنترل قیمت دلار، جلوگیری از خلق پول بی‌برنامه توسط بانک‌های خصوصی و مالیات‌ستانی از قشر مرفه و بنگاه‌های سودآور و اصلاح نرخ انرژی از جمله اقدام‌هایی است که می‌توان برای کنترل نقدینگی به کار برد.

راه جلوگیری از رشد نقدینگی
علی علیلو نماینده سابق مجلس تصریح کرد: یکی از عوامل اصلی بروز تورم، رشد نقدینگی است. چنانچه بتوانیم برای نقدینگی بانک مرکزی، پشتوانه ایجاد کنیم شاهد آثار منفی کمتری خواهیم بود، به ‌طور کلی نقدینگی که منجر به رشد تولید ناخالص ملی شود، تورم‌زا نخواهد بود. بی‌انضباطی دولت در اجرای درست قانون بودجه و از طرفی عدم استقلال بانک مرکزی دو عامل مهم خلق پول است که برای مهار نقدینگی باید به این دو نکته توجه کرد، همچنین تشویق مردم به سمت تولید و هدایت نقدینگی به این سمت و جذب سرمایه از دیگر اقدام‌هایی است که دولت می‌تواند برای مهار تورم و نقدینگی انجام دهد.

جلوگیری از ایجاد معوقات بانکی، راه کنترل نقدینگی
علی سعدوندی تحلیلگر اقتصاد نیز گفت: نقدینگی تنها به یک صورت و آن هم به ‌صورت معوقات به وجود می‌آید که باید جلو آن گرفته و مدیریت شود. حذف مدیرانی که عملکرد مناسبی نداشته‌اند، شایسته‌سالاری در مدیریت بانک‌ها و اجرای استانداردهای مدیریت ریسک از جمله اقدام‌هایی است که دولت باید در مسیر کنترل نقدینگی به کار گیرد؛ اما مشاهده می‌کنیم دولت سیزدهم راه دولت گذشته را در پیش‌ گرفته است. امروز بزرگ‌ترین مشتری نظام بانکی، دولت است. دولت باید بودجه خود را سامان دهد و کسری آن را از محل اوراق تأمین کند؛ چراکه اوراق شفاف هستند.

نقدینگی تنها عامل مشکلات اقتصادی نیست
احسان سلطانی کارشناس اقتصاد نیز بیان کرد: اینکه بگوییم نقدینگی عامل مشکلات اقتصادی چند سال اخیر است، اشتباه است؛ چراکه در این چند ساله شتاب قیمت‌ها از نقدینگی بیشتر بوده است. نقدینگی بالا به‌ تنهایی اثرگذار نیست، بلکه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص ملی است که اثرگذار است. در سال ۹۲ نسبت نقدینگی به تولید ناخالص ملی ۵۴درصد بود که این میزان از سال ۹۲ تا ۹۶ به ۸۵ درصد رسید و از سال ۹۴ تا ۱۴۰۰ این میزان به ۵۶ رصد کاهش یافت که در نتیجه این کاهش بایستی به ثبات می‌رسیدیم اما مشاهده می‌کنید گرانی‌ها ادامه دارد. البته رشد نقدینگی بی‌ضابطه بر تورم اثرگذار است اما اینکه تمامی مؤلفه‌ها را نادیده بگیریم و فقط بگوییم نقدینگی، درست نیست.

تأثیر کسری بودجه بر نقدینگی
مصطفی سلیمی‌فر عضو هیئت‌ علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز بیان کرد: افزایش نقدینگی یکسری عوامل اصلی نیاز دارد که مهم‌ترین عامل آن به کسری بودجه بازمی‌گردد که همین عامل دولت را به سمت بانک مرکزی هدایت می‌کند و بانک مرکزی هم برای اینکه خواسته دولت را محقق کند باید پایه پولی را افزایش دهد که رشد نقدینگی را به دنبال دارد. 
راه کنترل رشد نقدینگی این است که دولت کسری بودجه نداشته و بودجه را به گونه‌ای ببندد که تراز باشد. همچنین چنانچه بخواهیم سرمایه‌گذاری انجام دهیم که اثر تورمی نداشته باشد باید این سرمایه‌گذاری زودتر به بهره‌برداری برسد و تولید را افزایش دهد.

خبرنگار: فرزانه زراعتی