واکنش منفی پرستاران به احیای دوباره رشته بهیاری پس از 30 سال
نگذاریم کیفیت خدمات درمانی کاهش یابد
بیش از 100 سال از آغاز به کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا همان وزارت بهداری سابق میگذرد؛ در ابتدای کار با توجه به شرایط، امکانات و دامنه فعالیتهای وزارت بهداری، وظیفه مراقبت از بیمار به نیرویی به نام بهیار سپرده و شرح وظایف مختصری نیز برای وی تعریف شد.
به مرور زمان نام این وزارتخانه از بهداری به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تغییر کرد و با گسترش دانشکدههای پزشکی و پیراپزشکی، متناسب با نیاز روز جامعه، بهتدریج نیروهای دانشگاهی جایگزین بهیاران شدند. اما چندی پیش معاون درمان وزارت بهداشت، بار دیگر موضوع احیای دوره بهیاری را مطرح کرد؛ اظهاراتی که موجب نارضایتی جامعه پرستاری کشور شد.
آنها میپرسند چگونه است که پزشکان و دیگر کادر درمان به سمت تخصص و فوق تخصصی شدن سوق داده میشوند اما حال قرار است همکار این پزشک فوقتخصص، یک بهیار دیپلمه و با کمترین سطح تحصیلات باشد!
احیای دوباره بهیاری علمی و منطقی نیست
محمد شریفیمقدم، دبیرکل خانه پرستار کشور در این خصوص به ما میگوید: پس از پیروزی انقلاب به دلیل اینکه تعداد دانشکدههای پرستاری و تعداد دانشآموختگان رشته پرستاری محدود بود، آموزش و پرورش به تربیت بهیار اقدام کرد؛ بهگونهای که در برخی مدارس شبانهروزی، دانشآموزان پس از انتخاب رشته بهیاری و گذراندن دوره سه ساله بهیاری، جذب وزارت بهداشت میشدند، اما بهتدریج از سال 1371 به بعد با افزایش تعداد دانشکدههای پرستاری و افزایش تعداد دانشآموختگان پرستاری، به دلیل اینکه بهیاری پاسخگوی نیازهای بهداشتی و درمانی بیماران نبود، از آموزش و پرورش حذف شد؛ اما حال بار دیگر پس از گذشت 30سال صحبت از احیای دوباره آن به میان میآید که به هیچ عنوان علمی و منطقی نیست. وی ادامه میدهد: سابقه دورههای بهیاری به زمانی که تحصیلات آکادمیک در پرستاری وجود نداشت، برمیگردد و بهیاری در سالهایی که پرستاری آکادمیک وجود نداشت، شروع شد که در آن زمان نیز مختصر و کم بود و از آن استقبال نمیشد. علاقهمندان به این دورهها از مقطع متوسطه وارد دبیرستانهای شبانهروزی میشدند و با گذراندن دوره سهساله، به آنها دیپلم بهیاری اعطا میشد. البته در دورهای کوتاهمدت نیز در زمان جنگ، دوره بهیاری یکساله بود که پس از دیپلم، این افراد را پذیرش میکردند و با افزایش دانشکدههای پرستاری، بهتدریج دورههای بهیاری کمرنگ شد.
در این دوره محدود، به دلیل کمبود شدید نیروی پرستاری در بیمارستانها و مراکز درمانی، مسئولان تصمیم گرفتند پرستاری از کارشناسی به کاردانی تبدیل شود که البته فقط برای چهار سال اجرا شد، اما خیلی زود همان مسئولان متوجه شدند چه اشتباه بزرگی کردهاند و بلافاصله این رویه را اصلاح کردند و پرستاری دوباره به مقطع کارشناسی برگشت.
در سالهای اخیر چند مرکز بیشتر نبودند که زیر نظر آموزش و پرورش برای مناطق محروم بهیار تربیت میکردند، اما با توجه به شرح وظایف بهیاری و تفکیک آن از شرح وظایف پرستاری، ضرورت وجود چنین دورهای نیز منتفی
شده است.
90 هزار دانشآموخته کارشناسی پرستاری بیکار
وی با اشاره به اینکه اوایل انقلاب و بهویژه در سالهای دفاع مقدس همکاران بهیار کمک زیادی به بیمارستانها میکردند، میافزاید: اما امروز رشته بهیاری پاسخگوی نیازهای بهداشتی و درمانی نیست؛ با این حال از دو سه دهه پیش یک تفکر پزشکسالار در وزارت بهداشت شکل گرفته که در تلاش است برای تضعیف و تحقیر پرستاری، این رشته تخصصی را از حالت آکادمیک خارج کند. بهطوری که ابتدا موضوع پرستاری 6ماهه را در طرح تحول مطرح کردند و سپس یکی از همکاران دلسوز جامعه پرستاری، با تأسیس شرکتی خصوصی، آموزش بهیاری یکساله را مطرح کرد و موجب شد یک شرکت آموزش بهیاری میلیاردها تومان از این طریق کسب درآمد کند. اما به دلیل مخالفتهایی که از سوی جامعه پرستاری مطرح شد؛ بهیاری را به کمکپرستاری تبدیل کردند و کمکپرستاری به عنوان یک رده شغلی در نظام سلامت شکل گرفت. اما با توجه به شرح وظایف پایینی که برای بهیاران دیده شده، در عمل نمیتوانند در نظام سلامت کارایی داشته باشند و اگر وزارت بهداشت بخواهد با سطحینگری یا سوءنیت این طرح را اجرا کند، بهطور حتم با اعتراض و مخالفت 100درصد جامعه پرستاری کشور روبهرو خواهد شد. به گفته دبیرکل خانه پرستار کشور اگر مسئله کمبود پرستار است، راهحلش این نیست که دورهها و کیفیت خدماتمان را تنزل دهیم و سلامت مردم را به خطر بیندازیم، آن هم در شرایطی که 90هزار دانشآموخته کارشناسی پرستاری بیکار داریم و پرستاری جزو نیروهای کار گرانقیمت نظام سلامت نیست و بار مالی مضاعف برای وزارت بهداشت ندارد.
دبیرکل خانه پرستار ایران با اشاره به تفاوت بهیار با کمکپرستار میافزاید: همزمان با طرح تحول نظام سلامت، طرحی با عنوان بهیاری یکساله اجرا شد که تخلف بود و در نهایت پس از نشستهای نمایندگان جامعه پرستاری کشور با وزارت بهداشت و آموزش و پرورش، به کمکپرستار تبدیل شد. چرا که کمکپرستار یک رده شغلی موردنیاز در بیمارستانها و مراکز درمانی برای ارائه خدمات بهداشتی اولیه به بیماران است؛ در حالی که با توجه به پیشرفت علم و فناوری، بهیاری یک رده شغلی منسوخ شده در نظام سلامت است که جز تضعیف حرفه پرستاری و افزایش بار مالی برای وزارتخانه نتیجه دیگری ندارد.
شریفی مقدم در پاسخ به این پرسش که احیای دوره بهیاری علاوه بر ایجاد رده شغلی میانه و تداخل نقشها چه پیامدهایی برای نظام سلامت کشور به همراه دارد، میگوید: با پیشرفت علم پزشکی و پیچیدهتر شدن تجهیزات پزشکی در بخش درمان که طی سالهای اخیر به صورت لحظهای رخ میدهد، نظام سلامت نیز در همه کشورها به سمت تخصصی و فوقتخصصی شدن در حال حرکت است و با توجه به نقش و اهمیت پرستاران در درمان و مراقبت از بیماران، در بیشتر کشورها تربیت پرستار عمومی در سطح کارشناسی باقی مانده و کارشناسی ارشد پرستاری در گرایشهای تخصصی مختلف مثل پرستار دیالیز، سیسییو، آیسییو، اتاق عمل، پرستار روان و غیره ایجاد شده که نشان از اهمیت کار پرستار به صورت تخصصی دارد و هم اکنون نیز در بسیاری از بخشهای بیمارستانهای تخصصی کشور این دانشآموختگان مشغول به کار هستند.
حالا اگر قرار باشد در بیمارستانها و مراکز درمانی، بهیار که مسئولیت ارائه خدمات بهداشتی اولیه به بیماران را برعهده دارد، جایگزین نیروی پرستاری شود، بهطور حتم به لحاظ کیفی از استانداردهای جهانی فاصله زیادی خواهیم گرفت و مانند این است که بخواهیم به دلیل کمبود متخصص در رشتههایی همچون جراحی قلب و ارتوپد، این دورههای تخصصی را از چهار سال به یک سال و یا دورههای پزشکی را از هفت سال به چهار سال کاهش دهیم. بهطور حتم این راهحل درست نیست زیرا روند آموزش در دنیا و کشور ما روند تخصصی و بر اساس ارتقای دورههاست. بنابراین بحث تخصصی شدن نه تنها در حوزه پرستاری بلکه در حوزه پزشکی نیز مطرح است. به عنوان نمونه سالها پیش برای انواع جراحیهای ارتوپدی، بیماران به متخصص ارتوپد مراجعه میکردند، اما در سالهای اخیر فوقتخصص جراحی زانو، فوقتخصص جراحی ستون فقرات و انواع دیگر رشتههای فوقتخصصی وجود دارد که بیماران ترجیح میدهند برای انجام جراحیهای مختلف به فوقتخصص همان رشته مراجعه کنند تا نتیجه درمانی بهتری بگیرند. به اعتقاد دبیرکل خانه پرستار ایران، احیای دورههای بهیاری یک حرکت ضد هویتی پرستاری محسوب میشود. ضمن آنکه ایجاد ردههای میانه، تداخل نقشها و محدود شدن مرزهای هویتی و پایین آمدن کیفیت خدمات درمانی را به همراه دارد که در نهایت به سلامت مردم آسیب میزند.
خبرنگار: اعظم طیرانی
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
افتتاح دارالتفسیر حرم مطهر رضوی در مقبره شیخ طبرسی
-
پیشنهاد عربستان برای سرمایهگذاری در نفت و گاز ایران
-
18 خرداد
-
رشد اقتصاد ایران در 2023
-
پیامدهای سفر «بلینکن» به ریاض
-
آموزش و جذب زندانیان برای تولید سنگ هرکاره
-
انفجار مهیب در صنایع نظامی رژیم صهیونیستی
-
نگذاریم کیفیت خدمات درمانی کاهش یابد
-
دستاوردهای جدید هستهای در حوزه کشاورزی و پزشکی
-
تلویزیون باید دغدغه کتاب داشته باشد
-
ملاک تصمیمگیری مصوبه هیئت وزیران بود
-
رژیم صهیونیستی در باکو بهدنبال چیست؟