کارشناسان حوزه مسکن معتقدند باتوجه به‌اینکه در بسیاری از شهرهای کشور با مشکل زمین مواجه نیستیم، ازاین‌رو ضرورتی ندارد در این شهرها اقدام به آپارتمان‌سازی و ایجاد تراکم کنیم، به‌خصوص اینکه ساخت خانه‌های ویلایی هزینه کمتری روی دست مردم و دولت می‌گذارد، بنابراین به‌صرفه‌تر است، چراکه در آپارتمان‌های 40 متری مشاعات وجود دارد و چنانچه هزینه ساخت را متری 8 میلیون تومان درنظر بگیریم، هزینه واحدهای آپارتمانی حدود 320 میلیون تومان بیشتر از واحدهای تک طبقه آب می‌خورد، زیرا منازل یک طبقه نه نیازی به آسانسور دارند و نه پروانه ساختمانی و نه فناوری پیشرفته و از طرف دیگر چون ساخت آپارتمان حدود دو سال زمان می‌برد و منازل تک طبقه حدود یک سال، بنابراین ساخت منازل ویلایی، مشمول تورم سالانه هم نمی‌شوند.براساس آنچه نوروزی، سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است «نتایج مطالعات دفتر اقتصاد مسکن نشان می‌دهد به طور میانگین هزینه‌های زیرساخت(آماده‌سازی، آب، برق، گاز، انشعابات و معابر) 165 میلیون تومان برای هر واحد 200 متری یک طبقه و حیاط‌دار خواهد بود، اما برای واحدهای آپارتمانی حدود 70میلیون تومان می‌شود. با توجه به سایر هزینه‌ها مجموع هزینه ساخت و زیرساخت در واحدهای یک طبقه حیاط‌دار کمتر از واحدهای آپارتمانی خواهد بود و از لحاظ اقتصادی به‌صرفه است سراغ تأمین زمین و ساخت واحدهای یک طبقه حیاط‌دار در مناطقی که امکان دارد، برویم». همه این سخنان درحالی گفته می‌شود که هنوز خبری از واگذاری زمین به‌مردم نیست.
فرشید ایلاتی، کارشناس حوزه مسکن درباره تأثیر ساخت منازل یک طبقه بر میزان پیشبرد طرح نهضت ملی مسکن، به خبرنگار قدس می‌گوید: متأسفانه حرف و عمل دولت باهم تناقض دارد؛ در سیاست‌های اعلامی بر یک طبقه‌سازی و واگذاری زمین به‌دست مردم تأکید داشتند، اما در عمل این اتفاق رخ نداد.وی با بیان اینکه دولت تأکید دارد واگذاری زمین و ساخت منازل یک طبقه در شهرهای کمتر از 50 هزار نفر باید انجام شود و این درصورتی است که در این شهرها مشکل مسکن حاد نیست، تصریح کرد: در این شهرها مردم با در نظر گرفتن شرایطی، امکان تأمین مسکن را دارند؛ مشکل امروز، کلانشهرهاست که گویا دولت در این زمینه برنامه‌ای برای واگذاری زمین و توسعه افقی شهرها ندارد و آنچه در دستور کار قرار گرفته چه در بافت‌های فرسوده و چه در بافت‌های غیرفرسوده، افزایش تراکم است و افزایش تراکم هم در ظاهر افزایش تولید مسکن است، ولی در باطن افزایش قیمت زمین را به‌دنبال دارد و دولت را از هدفی که دارد دورتر می‌کند.

افزایش تراکم مشکل مسکن را پیچیده‌تر می‌کند
این کارشناس حوزه مسکن ادامه داد: متأسفانه به نظر می‌رسد دولت نمی‌خواهد در این زمینه تصمیم‌گیری کند، چراکه بحث افزایش محدوده کلانشهرها مخالفان جدی دارد؛ اما واقعیت این است که افزایش تراکم نه‌تنها هیچ کمکی به این موضوع نمی‌کند، بلکه مسئله مسکن را پیچیده‌تر خواهد کرد.ایلاتی با اشاره به اینکه باید از دولت سؤال شود آیا توسعه افقی شهرها را از دستور کار خود خارج کرده است یا خیر، خاطرنشان کرد: هر قسمتی که زمین باشد امکان ساخت خانه یک طبقه وجود دارد، افرادی که مخالف یک طبقه‌سازی هستند صحبت از بالا رفتن هزینه زیرساخت می‌کنند که این هزینه‌ها قابل تأمین است؛ هم مردم می‌توانند هزینه زیرساخت را تأمین کنند و هم با یک‌سری طرح‌های مشترک با بخش خصوصی، امکان فراهم شدن زیرساخت وجود دارد.وی ضمن تأکید بر اینکه تا زمانی که قیمت زمین تثبیت نشود، مسئله مسکن هم مرتفع نمی‌شود، ابراز کرد: تأمین زمین در شهرهای کوچک، بدون توجه به حل‌کردن آن در کلانشهرها، مشکلی را حل نمی‌کند و فقط پاک کردن صورت مسئله است. چنانچه قیمت زمین و مسکن در کلانشهرها شکسته شود به صورت دومینووار، قیمت آن در شهرهای کوچک هم کاهش می‌یابد.این کارشناس حوزه مسکن افزود: تا زمانی که تفکر ممانعت از توسعه افقی شهر در وزارت راه وشهرسازی وجود دارد، دولت به اهداف خودش نخواهد رسید. ایلاتی تأکید کرد: تا زمانی که تفکر مدیران ما آپارتمان‌سازی باشد به هدف 4میلیون مسکن طی چهار سال نمی‌رسیم، چراکه ساخت آپارتمان دو تا پنج سال زمان خواهد برد و باتوجه به‌اینکه هر دو سال هزینه ساخت دو برابر می‌شود، نه مردم توان تأمین این آورده را دارند و نه دولت از یک حدی می‌تواند سطح تسهیلات را بالا ببرد، بنابراین عملاً پروژه‌ها قفل خواهند شد.

تنها مسیر پیش روی دولت واگذاری زمین است
وی تنها مسیر پیش روی دولت را واگذاری زمین دانست و ضمن اشاره به‌این مطلب که طبق مطالعات سازمان برنامه و بودجه کشور، تمامی شهرها امکان توسعه افقی را دارند، ابراز کرد: در حال حاضر مجموع مساحت شهر و روستاهای ما یک درصد است که تا 6 درصد به صورت زمین‌های درجه یک امکان توسعه وجود دارد به عبارتی در حال حاضر همین امروز تا 6 برابر می‌توانیم مساحت شهرهای خود را افزایش دهیم.این کارشناس حوزه مسکن با تأکید بر اینکه حصارهای خودتحریمی سبب شده مردم را از داشتن زمین و مسکن محروم کنیم، ابراز کرد: امروز جمعیت همه شهرها رشد کرده در صورتی که محدوده‌های شهری ثابت مانده و این ایراد دارد. متأسفانه دولت به اسم کار کارشناسی، کارشکنی می‌کند چنانچه با تفکرات موجود نتیجه می‌گرفتیم در این سال‌ها باید نتیجه را مشاهده می‌کردیم. زمانی که اتفاق مثبتی در این سال‌ها رخ نداده به این معناست که شیوه باید تغییر کند. باوجود تمامی تأکیداتی که رئیس جمهور و وزیر راه و شهرسازی مبنی بر ساخت خانه یک طبقه و واگذاری زمین به مردم دارند، اما در عمل ساخت منازل تک طبقه از هزارو440 شهر به هزارو230 شهر محدود شد که این میزان تنها حدود 20درصد از متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن را شامل می‌شود.

خبرنگار: فرزانه زراعتی