پروژه‌هایی برای تسکین بحران آب و نه رفع آن!

گفت‌وگوی کارشناسی قدس درباره کم‌آبی، پیامدها و راه‌حل‌های آن

پروژه‌هایی برای تسکین بحران آب و نه رفع آن!

حجت میان‌آبادی، کارشناس حوزه آب و محیط زیست در گفت‌وگو با قدس در خصوص مسائل حوزه آب و راهکارهای حل آن سخن می‌گوید.


این استاد دانشگاه گفت: در دولت گذشته و فعلی هزینه‌های گزافی برای پروژه آب ژرف صرف شده و تاکنون سه چاه آب ژرف در سیستان و بلوچستان حفر شده است. کل نیاز آبی سالانه این استان برای زنده ماندن 10 میلیارد مترمکعب است و اگر استان را سوراخ سوراخ کنیم و 100 چاه ژرف حفر کنیم هزینه آن به قیمت سال حدود 10 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و در خوشبینانه‌ترین حالت کل آب استحصال شده از این 100 چاه 300 میلیون مترمکعب خواهد بود، اما مسئولان به دروغ وعده حل مشکل آبی و توسعه در این منطقه  را می‌دهند!
به گفته وی، در سناریو بعدی، با طرح وعده انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور، بحث را هویتی می‌کنند. میان‌آبادی ادامه می‌دهد: می‌خواهند مانند کشورهای حوزه خلیج‌فارس این سیاست را اجرا کنند، در حالی که کسری سالانه آب زیرزمینی سه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی افزون بر 1/5 میلیارد مترمکعب است، کل حجم آبی که قرار است به این سه استان منتقل شود 200 میلیون لیتر و سهم خراسان رضوی 
120 میلیون لیتر است. نکته جالب توجه در این میان رقم 6 میلیارد دلاری این پروژه است که معادل ریالی آن دست‌کم 180 هزار میلیارد تومان و هر روز در حال افزایش است.
میان‌آبادی خاطرنشان می‌کند: براساس آمار رسمی آب منطقه‌ای خراسان و وزارت نیرو سالانه بیش از یک میلیارد مترمکعب آب با ارزش اقتصادی 2/4 میلیارد دلار صرف ضایعات کشاورزی در این منطقه می‌شود، اما با پروژه آب‌شیرین‌کن می‌خواهیم 120 میلیون لیتر آب به این استان برسانیم و این در حالی است که با بخش کوچکی از رقم 6 میلیارد دلاری پروژه انتقال آب، می‌توان یک میلیارد مترمکعب آبی که صرف ضایعات کشاورزی در استان می‌شود را مدیریت و امنیت آبی، غذایی و اقتصادی را هم تقویت کرد.

واردات آب گزینه بعدی «لابی‌گران» است
این کارشناس معتقد است نمی‌توان هر سیاستی را 100 درصد غلط دانست، اما در عین حال نباید کشور را به آزمایشگاه سعی و خطای سیاست‌گذاران تبدیل کرد. میان‌آبادی اضافه می‌کند: متوسط بارندگی سالانه در ایران 400 میلیارد مترمکعب است که نزدیک به 120میلیارد مترمکعب آن تجدیدپذیر و قابل برنامه‌ریزی است. اما کل آب تجدیدپذیر عربستان 2 میلیارد مترمکعب است و کل حجم آب تجدیدپذیر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به علاوه عربستان به 4 میلیارد مترمکعب هم نمی‌رسد! پس عربستان مجبور است به سمت سیاست آب شیرین‌کن برود، اما دلیلی برای ورود ایران به این پروژه وجود ندارد.
او می‌گوید: جوی در کشور ایجاد شده که جنگل‌های حاصلخیز را نابود و به ویلا تبدیل می‌کنند و همزمان اصرار دارند بیابان‌ها را جنگل کنند! اسم این کار را توسعه‌یافتگی با ارقام چند میلیارد دلاری گذاشته‌اند. شک نکنید پس از اتمام پروژه آب ژرف و آب شیرین‌کن‌ها گزینه‌های بعدی شرکت‌های لابی و مشاوران بروکرات‌های بعضاً خاص، پروژه واردات آب در سه چهار سال آینده خواهد بود، چراکه به صورت غلط، برنامه‌ریزی شده است!  

همه مسائل آبی، فنی نیستند
میان‌آبادی معتقد است بحران آب به دلیل فراحوزه‌ای و فراملی بودن فقط با نگاه مهندسی و فنی قابل حل نیست و  این شیوه اشتباه در تشخیص مسئله، مشکل سومی را هم خلق می‌کند. مسائل حوزه آب چهار نوع فنی، مدیریتی، اجتماعی و قانونی هستند، اما در دانشگاه‌ها و نظام سیاست‌گذاری کشور می‌خواهند همه مسائل آبی را با نگاه فنی حل کنند، چون کم‌هزینه‌تر و کم دردسرتر است. نتیجه این نگاه بدتر شدن معضل زاینده‌رود و اضافه شدن ابعاد اجتماعی، امنیتی و سیاسی بود. 
ما حتی پیش از اینکه هفت سال برنامه‌ریزی و  15 هزار میلیارد تومان هزینه برای احیای دریاچه ارومیه صرف کنیم، پاسخ این پرسش را ندانستیم که مسئله خشک شدن دریاچه از کدام جنس است و چرا می‌توانیم سدی را 200 متر بالا بیاوریم، اما با اختیارات تام سیاسی، این همه هزینه، هفت وزیر و دو معاون رئیس‌جمهور، نتوانسته‌ایم 
20 سانتیمتر تراز آب دریاچه را بالا بیاوریم؟ واقعیت این است که مسئله سدسازی، فنی است، اما بالا آمدن 20 سانتیمتری آب دریاچه مدیریتی و اجتماعی است که متأسفانه با اقدام‌های ستاد احیا در حال تبدیل شدن به مسئله‌ای سیاسی امنیتی است و این یعنی هر چه قانون و سیاست‌گذاری بیشتر، تراز آب دریاچه کمتر خواهد بود.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه