اصطلاح «شوتی» برای خودروهای بدون پلاک یا پلاک مخدوش به کار می‌رود و در شرق کشور واژه‌ای آشناست. با توجه به هم‌مرز بودن خراسان جنوبی با سیستان و بلوچستان و کشور افغانستان بیشتر تردد خودروهای شوتی در این استان برای حمل سوخت است. 

تجارت مرگ‌آفرین
این خودروها با سرعت بالا که گاهی به ۱۶۰کیلومتر می‌رسد، در سطح جاده‌ها تردد می‌کنند که برای سایر خودروها و هموطنان بسیار خطرآفرین هستند.
تردد خودروهای شوتی سبب بروز حوادث تلخ در ماه‌های اخیر شده است. از جمله شانزدهم دی امسال بر اثر برخورد خودرو سواری سوختکش با یک دستگاه پراید در محور نهبندان - سربیشه سه نفر جان باختند و سه نفر هم مصدوم شدند.
دو روز پیش از آن نیز در محور نهبندان - بیرجند بر اثر تصادف یک دستگاه پراید با سمند سوختکش سه نفر شامل یک سرنشین خانم ۳۷ ساله و دو کودک ۲ و ۴ ساله جانشان را از دست دادند و افکار عمومی متأثر از این حوادث، درگیر یک سؤال شد که علت افزایش این تصادفات چیست؟
فرماندار نهبندان علت را در تردد خودروهای غیربومی شوتی دانست و گفت: بیشتر این شوتی‌ها بومی نهبندان نیستند بلکه از استان‌های دیگر وارد محورهای خراسان جنوبی شده‌اند و از نهبندان به سمت سیستان و بلوچستان یا مرز حرکت می‌کنند.
ابوالفضل ایروانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا تفاوت قیمت سوخت داخل و خارج کشور را مهم‌ترین عامل انگیزه افراد برای ورود به شغل سوخت‌کشی عنوان کرد و افزود: قاچاق سوخت از سراسر کشور به سمت نهبندان سرازیر شده است. از این رو در این شهرستان مرزی به تنهایی نمی‌توان با این معضل مقابله کرد.
وی گفت: برخی شوتی‌ها از استان‌های شمالی و مرکزی به سمت نهبندان حرکت می‌کنند و گاهی در جاده‌های این شهرستان دچار حادثه می‌شوند. پلاک خودروها گواه بر این مطلب است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های شهرستان نهبندان در مقابله با این حجم از سوخت قاچاق گفت: از ابتدای امسال بیش از ۷۵۰هزار لیتر سوخت خارج از شبکه در این شهرستان کشف و بیش از ۷۰۰ دستگاه خودرو شوتی توقیف شده است.
فرماندار نهبندان اظهار کرد: البته نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای و نبود زیرساخت باند دوم هم در بروز تصادفات فوتی اثر دارد و ۱۴۷کیلومتر از جاده نهبندان در شریان اصلی شبکه جاده‌ای کشور واقع شده که با توجه به حجم زیاد تردد خودروهای سنگین اگر دوبانده شود، ایمنی آن افزایش خواهد یافت.
آن طور که رئیس پلیس راه خراسان جنوبی آمار می‌دهد، از ابتدای امسال تاکنون ۵۱ نفر بر اثر تصادفات خودروهای سوختکش در جاده‌های این استان جان باخته‌اند.

چرا شوتی‌ها بیشتر تصادف می‌کنند؟
سرهنگ علیرضا رضایی با این توضیح که ۶۳فقره تصادف از ابتدای امسال تاکنون تنها مخصوص خودروهای سوختکش بوده است، گفت: حمل سوخت قاچاق در داخل اتاق خودرو با مشک، ترفند این افراد است که هزار تا ۲ هزار لیتر سوخت را جاساز می‌کنند!
وی ادامه داد: همین کار سبب اختلال در تعادل خودرو به ‌ویژه در عارضه‌های هندسی جاده نظیر پیچ و خم‌ها شده و خودرو به ‌صورت غیر ارادی به سمت مقابل منحرف می‌شود. از این رو خودرو حامل سوخت با خودروهای عبوری از سمت مقابل برخورد می‌کند یا از جاده خارج و واژگون می‌شود.
رئیس پلیس راه خراسان جنوبی گفت: این وضعیت توأم با حرکت تهاجمی و سرعت غیر مجاز و رانندگی با استرس زیاد (ناشی از ارتکاب جرم قاچاق و احتمال دستگیری توسط مأموران) شدت حوادث را افزایش می‌دهد که سبب انفجار، حریق و افزایش تلفات و خسارت‌های ناشی از تصادف خودروهای حامل سوخت قاچاق می‌شود.
این تصادفات در حالی افزایش قابل توجهی داشته که رئیس پلیس امنیت اقتصادی خراسان جنوبی از انجام طرح‌های ویژه در مقابله با سوخت قاچاق خبر می‌دهد.
سرهنگ جواد بخشی ادامه داد: از ابتدای امسال ۹ هزار و ۳۷۰ خودرو اعمال قانون و بیش از هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو شوتی توقیف و ۲میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر سوخت قاچاق کشف شده است. 
به عقیده این مقام انتظامی، تعامل با مراجع قضایی برای افزایش بازدارندگی مجازات‌ها از قبیل افزایش جرایم و افزایش مدت توقف خودروهای توقیف شده شوتی و حامل سوخت در پارکینگ‌ها در کاهش این نوع قاچاق و ترددهای خطرآفرین جاده‌ای اثرگذار است.
سرهنگ بخشی با این وجود بر افزایش سرانه درآمد مرزنشینان و ایجاد اشتغال برای آن‌ها تأکید کرد و افزود: در نظر گرفتن سهمیه مناسب سوخت برای مرزنشینان ضروری است تا با توجه به فقر حاکم بر مناطق مرزی این موضوع برایشان منبع درآمد باشد.

جای خالی قوانین بازدارنده 
قوانین بازدارنده از نیازهای اصلی در برخورد با تردد خودروهای شوتی است؛ موضوعی که معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی بر آن تأکید کرد.
سید محمدرضا طالبی گفت: افزایش خودروهای شوتی در راه‌های استان خطرآفرین است و باید از سایر قوانین بازدارنده برای جلوگیری از تردد این خودروها استفاده شود.
وی با اشاره به افزایش تصادفات خودروهای شوتی در خراسان جنوبی افزود: باید جرایم سنگینی در نظر گرفته شود تا بازدارندگی لازم را داشته باشد؛ چرا که جان انسان‌ها ارزشمند است و باید به هر نحوی از تردد این خودروها جلوگیری شود. 

یک نکته 
با نگاهی به سیر اتفاقات مرتبط با قاچاق سوخت به خوبی می‌توان به این نکته پی‌برد که  در دو دهه گذشته گستره جغرافیایی ارتکاب  این جرم در حال افزایش بوده است و بر اساس گزارش‌های متولیان نظارتی در ماه‌های اخیر شاهد تررد خودرو‌های شوتی در جاده ‌های خراسان رضوی هم بوده ایم.