محمد بن منور بن ابوسعيد بن ابوطاهر بن ابوسعيد ابوالخير، از اعقاب عارف مشهور، ابوسعيد ابوالخير و از فارسی‌نویسان بزرگ و نامدار قرن ششم بوده است.
وی مؤلف کتاب معروف «اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید» است. چنان که از نام کتاب برمی‌آید، محمدبن منور آن را درباره احوال و اخبار، اقوال و کرامات جد خویش نوشته است. البته این کتاب، تنها زندگی‌نامه ابوسعید نیست، بلکه یکی از برجسته‌ترین منابع تاریخ عرفان ایران و از مهم‌ترین اسناد تاریخ اجتماعی کشور، در یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران به شمار می‌آید.
اطلاعات تاریخی و اجتماعی که از خلال این کتاب بدست می‌آید، در هیچ‌یک از کتب رسمی تاریخ دیده نمی‌شود. وصف دین و مذهب و طرز زندگی مردم و مسائل زندگی شهری و روستایی تاریخ ایران را در کمتر کتابی به این دقت و تفصیل می‌توان مشاهده کرد.
محمدبن منور، بیشتر از 20 سال پس از واقعه غزان (حدود سال ۵۷۰ قمری) و کشتار و ویرانی‌های آن وحشیان در خطه خراسان و کشتاری که در میهنه کرده بودند، آنچه را که تا آن روزگار از شیوخ و پیران خاندان و مریدان شیخ ابوسعید و اطرافیان خود درباره شیخ گرد آورده بود، به هم پیوست و کتاب خود را از مجموعه آن اطلاعات تألیف کرد.
اسرارالتوحید ازجمله شاهکارهای انکارناپذیر نثر پارسی است. روانی انشا و انسجام و استحکام عبارات، رعایت تمام موازین فصاحت و بلاغت در این کتاب به حد اعلای خود رسیده است و با آنکه کتاب در اواخر قرن ششم یعنی در دوره استیلای سبک مصنوع، نگارش یافته، اثری از آثار تصنع، جز در مقدمه آن مشهود نیست. کلمات و ترکیبات عربی، مگر در مقدمه کتاب، بسیار کم و از مقوله کلمات و ترکیبات رایج در زبان فارسی است.
این کتاب به لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه‌های گوناگون بیان و شیوه داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در صدر میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد.