نهج‌البلاغه همه امیرالمؤمنین نیست

نهج‌البلاغه همه امیرالمؤمنین نیست

در نخستین قسمت از برنامه «سوره؛ فصل نهج‌البلاغه» موضوع تاریخ نهج‌البلاغه با حضور حجت‌الاسلام محمدکاظم طباطبایی، پژوهشگر نهج‌البلاغه و حدیث‌پژوه مورد بحث قرار گرفت.
به گزارس فارس، طباطبایی در این برنامه گفت: سیدرضی نهج‌البلاغه را به عنوان یک کتاب ادبی فاخر نوشته و مباحث دیگر را کمرنگ‌تر مطرح کرده است. مخاطب او هم در درجه اول ادیبان و خطیبان است. اگرچه بعدها کاتبان که افرادی سیاسی هستند هم تحت تأثیر ادبیات نهج‌البلاغه قرار گرفتند. درست است که ائمه اطهار(ع) خداوندگار سخن هستند اما این‌گونه نیست که همه آن‌ها ادیبانه سخن بگویند؛ امیرالمؤمنین(ع) همیشه به زیبا سخن گفتن مشهور بودند و این برتری و امتیاز برای ایشان محسوب می‌شده است به‌طوری که حتی افراد غیرشیعه هم به زیبا سخن گفتن ایشان اذعان دارند و علاقه عرب به ادبیات فاخر نیز سبب شد همیشه علاقه به سخنان امیرالمؤمنین(ع) وجود داشته باشد و حتی نوشته شود. گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه مردم حدود ۴۰۰خطبه از امیرالمؤمنین(ع) را حفظ بودند؛ این حفظ بودن ربطی به موضوعات اعتقادی و این‌ها نداشته بلکه به عنوان یک گنجینه بلاغی و ادبی با نهج‌البلاغه رفتار می‌شده است.
این پژوهشگر نهج‌البلاغه اضافه کرد: سیدرضی خودش هم اذعان دارد محور اصلی کارش ادبیات و بلاغت است و در نام‌گذاری و مقدمه‌اش هم به این موضوع اشاره کرده، به همین دلیل هم در نهج‌البلاغه مباحث اختلافی شیعه و سنی خیلی پررنگ نیست. درواقع سیدرضی خیلی از خطبه‌ها را تقطیع کرده ولی این تقطیع را پنهان نکرده و علتش را به مخاطب گفته است. حضرت علی(ع) چهارسال و ۹ ماه خلیفه بود و این مدت هر هفته نماز جمعه و هر هفته هم دو خطبه می‌خواند؛ یعنی در مجموع ۴۰۰خطبه نماز جمعه از ایشان وجود دارد، ولی از این خطبه‌ها خیلی کم داریم. اگرچه معلوم نیست کدام خطبه مربوط به نماز جمعه و کدام مربوط به عید و مناسبت‌های دیگر است. از طرف دیگر مرحوم کلینی کتابی به نام «رسائل الائمه» دارد که در آن، نامه‌های ائمه را جمع‌آوری کرده است که در این کتاب هم تعداد زیادی از نامه‌های امام علی(ع) وجود دارد مثل نامه به مالک‌اشتر و نامه به امام حسن(ع). البته این نامه‌ها هر کدام مفصل در کتاب‌های دیگری مثل «تحف‌العقول» نیز آمده‌اند. علاوه بر این، تاریخ بعد از رحلت پیامبر(ص) خیلی مورد توجه بوده است به همین دلیل خیلی از افراد آمدند و این تاریخ را نوشتند مثل «تاریخ طبری».
وی در ادامه در خصوص سندیت نهج‌البلاغه توضیح داد: نهج‌البلاغه نه همه دین است و نه حتی همه امیرالمؤمنین(ع). یعنی این کتاب را باید در دامان معارف دین دید. بنابر اسناد موجود، نهج‌البلاغه بخش بسیار اندکی از سخنان امیرالمؤمنین(ع) به‌خصوص در دوره سید رضی است. برآورد من این است به نسبت معارفی که خود ما از امیرالمؤمنین(ع) داریم، نهج‌البلاغه حدود 5درصد از سخنان امیرالمؤمنین(ع) است. پس این کتاب تمام امیرالمؤمنین(ع) نیست. 
این آثار باید در دامنه قرآن و سنت دیده شود و سبب ورود سخنان هم به دست بیاید، اما اینکه بگوییم نهج‌البلاغه شاقول است، 
مردود است.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه