به نظر شما روسیه تا چه زمانی به حملات خود در اوکراین ادامه خواهد داد و اهداف آن از این جنگ چیست؟
به‌طورقطع روسیه تا تحقق اهداف خود به این حملات علیه اوکراین ادامه می‌دهد. مهم‌ترین هدف روسیه براندازی نظام حاکم بر «کی‌یف» است و می‌گوید که با انجام این حمله و براندازی دولت در حال دفاع از خود است. روسیه به‌هیچ‌وجه نمی‌پذیرد ناتو در حیاط ‌خلوت این کشور حضورداشته باشد و درنتیجه جنگ تا از بین بردن این تهدید و خطر از ناحیه اوکراین و دولت آن، که تمایل به غرب و ناتو دارد، ادامه خواهد یافت.

 تحریم‌های اعلامی آمریکا، اروپا و شرکت‌های بزرگ جهانی علیه روسیه تا چه میزان بر اقتصاد روسیه و روابط خارجی آن تأثیر خواهد گذاشت؟
بی‌شک این تحریم‌ها تأثیرات سختی بر اقتصاد روسیه خواهد گذاشت. اقتصاد روسیه تا حد زیادی با اقتصاد جهانی مرتبط است و مانند اقتصاد ایران و چین و... نیست که ویژگی‌های خاص خود را دارند، بلکه به‌واقع با اقتصاد جهانی مرتبط است. حجم تحریم‌هایی که در بسته اولیه علیه روسیه اعمال شده بی‌سابقه است و پس‌ازاین نیز تحریم‌های جدیدی علیه آن وضع خواهد شد، علاوه براین سرعت اجرای آن نیز بسیار سریع بوده است، بنابراین تحریم‌ها تأثیر زیادی بر اقتصاد روسیه خواهد گذاشت و بی‌شک این تحریم‌ها، تحریم‌های سختی خواهد بود، هرچند روسیه از مدت‌ها پیش برای این جنگ برنامه‌ریزی کرده بود.

 کدام‌یک از طرف‌ها از این تحریم‌ها و تحولات زیان بیشتری خواهد دید؟
واقعیت این است که در هر جنگی، دو طرف به‌ویژه در عرصه اقتصادی زیان خواهند دید؛ روسیه به‌واسطه این تحریم‌ها سهم خود را از بازار انرژی از دست خواهد داد و از نقل و انتقالات مالی و اقتصاد آزاد محروم خواهد شد که این امر البته منجر به افزایش بهای نفت، گاز و غذا می‌شود که صورت‌حساب این افزایش قیمت را کشورهای اروپایی باید بپردازند؛ بنابراین در چنین جنگی، نمی‌توان گفت یک طرف زیان بیشتری می‌بیند و یک طرف زیان کمتر و به‌طورقطع هر یک از طرف‌ها به اندازه خود دچار خسارت و آسیب خواهند شد.

 آیا روسیه پیش از حمله به اوکراین این حجم از تحریم‌ها را پیش‌بینی می‌کرد یا اینکه غافل‌گیر شده و به دام افتاده است؟
بله روسیه این تحریم‌ها را پیش‌بینی و خود را برای آن آماده کرده بود؛ مهم‌ترین شاهد بر این مدعا این است که در برهه اخیر بسیاری از دارایی‌های خود را به طلا تبدیل و ذخیره کرد تا در روزهای سخت تحریم از اقتصاد خود حمایت کند. علاوه براین کشوری مثل روسیه که با کشورهایی مثل ایران، چین و دیگر کشورهای غیرغربی روابط حسنه دارد، می‌تواند تا حد زیادی با تحریم‌ها مقابله کند و بنابراین غافل‌گیر نشده است، اما مشکل اینجاست که شما هراندازه هم که آماده باشید، حجم، شدت و قدرت تحریم‌ها تعیین خواهد کرد که اقتصاد شما تا چه میزان از آن تأثیر بپذیرد و در مورد روسیه این تحریم‌ها بسیار شدید است.

 کشورهای اروپایی و آمریکا به دنبال یافتن جایگزین برای روسیه به‌منظور تأمین انرژی موردنیاز خود هستند؛ به نظر شما آیا امکان تحقق این هدف وجود دارد؟
بله. امکان تعیین جایگزین برای گاز روسیه وجود دارد. غرب می‌تواند گاز مایع را از طریق کشتی و نفت‌کش‌ها از کشورهای دارای گاز وارد کنند، اما این مسئله به زمان نیاز دارد و هزینه‌های بیشتری را دربر خواهد داشت و زندگی را در اروپا برای شهروندان گران خواهد کرد که خوب طبیعتاً تحمل آن دشوار است، بنابراین یافتن جایگزین ممکن است، اما به زمان و تحمل هزینه‌های اضافی نیاز دارد. در مرحله اول اروپا این هزینه را متحمل شده و به‌منظور بی‌نیازی از روسیه برای یافتن جایگزین تلاش خواهد کرد و در صورت یافتن جایگزین به فشارها علیه مسکو ادامه خواهد داد و مسیر خود را از آن جدا خواهد کرد؛ اما اگر نتواند درزمانی مشخص جایگزین مناسب را پیدا کند و هزینه‌های زندگی در این کشورها بسیار سنگین و غیرقابل‌تحمل شود، آن‌هم درزمانی که به دلیل بحران کرونا هنوز در رکود اقتصادی به‌سر می‌برد، به نظر من در چارچوب یک معادله مشخص تلاش خواهد کرد تا به گاز روسیه برگردد و به نحوی خود را از تبعات اقتصادی ناشی از آن نجات دهد.

 برداشت شما از درخواست روسیه از آمریکا برای ارائه ضمانت کتبی و عدم تأثیر تحریم‌ها علیه آن بر روابط مسکو و تهران پس از احیای توافق هسته‌ای چیست؟
به نظر من این درخواست روسیه تا حدودی درخواستی بجاست؛ زیرا می‌دانیم ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی می‌تواند بر سهم روسیه از بازار تأثیر بگذارد، از طرف دیگر نباید فراموش کنیم روسیه و ایران در برهه گذشته توافق‌نامه‌های راهبردی متعددی با یکدیگر امضا کرده‌اند و درنتیجه این یک امر طبیعی است که روسیه بخواهد تا تحریم‌ها بر روابط آن با ایران تأثیرگذار نباشد و این درخواست بر روند مذاکرات وین اثرگذار خواهد بود، به‌گونه‌ای که اگر روسیه احساس کند توافق هسته‌ای از سهم آن در بازار انرژی کم می‌کند یا به آن زیان می‌رساند، بی‌تردید با آن مخالفت و برای جلوگیری از احیای آن تلاش خواهد کرد.

 با توجه به آنچه گفتید، تحولات پیش رو چه در عرصه جنگ اوکراین و چه در عرصه بازار انرژی را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
اگر جنگ تداوم داشته باشد، خوب طبیعتاً بیش از هزینه‌ها و زیان‌های میدانی که بر طرفین تحمیل می‌کند، تبعات اقتصادی بدی در تراز‌های مالی کشورهای درگیر خواهد داشت و چنانچه کشورهای دیگری یعنی آمریکا و اروپا نیز وارد جنگ شوند، بی‌شک بهای انرژی به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش خواهد یافت و ازاین‌رو به نظر من جنگ در شرایط کنونی به نفع هیچ‌کس نخواهد بود و بر اقتصاد تمام کشورهای جهان تأثیر خواهد گذاشت.