​​​​​​​این جوری شما هم در حال خواندن این مطلب متوجه می‌شوید بستنی‌ای که دارید خنکا و لذتش را توی دهانتان مزه مزه می‌کنید نخستین بار چطور سروکله‌اش در ایران پیدا شد.چه انسان‌های امروزی و چه انسان‌های چند هزار سال پیش بالاخره آدم بوده‌اند و وقتی گرمای تابستان کلافه‌شان می‌کرده، دلشان لک می‌زده برای خوراکی خنکی که وقتی توی دهان می‌گذارند، همه آن گرمای بی‌پیر و طاقت‌فرسا را از وجودشان بشوید و ببرد. برای همین اگر یک جست‌وجوی کوچک در منابع مختلف بکنید، ردپای بستنی یا چیزی مثل آن را در فرهنگ بیشتر ملل دنیا پیدا می‌کنید. پس برای بستنی در مفهوم کلی نمی‌شود مخترع و مبدعی خاص را معرفی کرد. بالاخره یک روز و یک جایی از این جهان، مثلاً در ایران باستان و 550 سال پیش از میلاد یا در چین، مغولستان و... یک نفر به سرش زده که شیر، میوه و خوراکی‌های دیگر را با برف و یخ قاطی کرده اولین بستنی را بسازد و نوش جان کند. البته وقتی درباره بستنی با شکل و شمایل امروزی‌اش حرف می‌زنیم قضیه فرق می‌کند و می‌شود برای آن تاریخچه‌ای نزدیک به 200 ساله پیدا کرد که  می‌گویند از مریلند قرن19 در آمریکای شمالی آغاز شده، کش آمده و حالا رسیده به قرن 21 و زمان ما.از «برف شیره» که بستنی زمستانی دوران کودکی ما بود و با ترکیب برف، عسل، شیره انگور و یا شیره‌های دیگر درست می‌شد، اگر بگذریم گونه‌های سنتی‌تر بستنی را می‌شود در ایران پهناور قدیم به شکل «یخ‌ماست» یا «شیریخ» در تاجیکستان و افغانستان دید. از این‌ها هم که بگذریم می‌رسیم به بستنی معروف «ممد ریش!»    
برخی منابع می‌گویند ناصرالدین شاه در سفر به فرانسه با بستنی آشنا شد و دستور داد روش ساخت آن را یاد بگیرند. شاید برای همین در سال آخر سلطنتش ساختن بستنی در ایران متداول شد و معروف‌ترین بستنی‌ساز ایرانی یعنی ممد ریش بستنی خامه‌دار مخصوص تهیه کرد. از اینجا به بعد ایرانی‌ها سعی کردند ابتکار به خرج دهند و بستنی را متناسب با ذائقه ایرانی‌ها درست کنند. البته بستنی ممد ریش و محبوبیت و شهرتی که برایش به ارمغان آورد بعدها دردسرساز هم شد. می‌گویند میرزا رضای کرمانی پیش از اینکه ناصرالدین شاه را با گلوله بزند به بستنی فروشی ممد ریش رفته و بستنی خورده بود. مفتش‌های آن زمان وقتی متوجه ماجرا شدند، ممد ریش را کت بسته بردند و تا چند روز فقط کتکش زدند که: پدرسوخته چی توی بستنی‌اش ریختی که خورد و جرئت پیدا کرد شاه را بکُشد! 
اکبر مشدی هم که فوت و فن بستنی‌سازی را از ممد ریش آموخته بود بعدها بستنی را با ترکیبی از شیر، گلاب، زعفران، مغز پسته و... تولید کرد و شهرتش به همه ایران رسید. قدیمی‌ها خوب یادشان است که مثلاً 50 و چند سال پیش بستنی‌فروش‌های دوره‌گرد چطور بستنی را توی ظرف‌های بشکه مانندی که بینشان یخ می‌ریختند، درست کرده و با روش از تولید به مصرف می‌فروختند. از آن زمان به بعد بستنی با شکل‌ها و اسم‌های مختلف در همه جای ایران تولید می‌شود. بستنی «خمام»، بستنی کف در خراسان جنوبی، بستنی طلاب در خراسان رضوی، فالوده یزدی، کرمانی و شیرازی، یخ در بهشت بستنی حسرت‌الملوک، امین‌الضرب و... از انواع و اقسام بستنی‌های دیروز و امروز ایرانی هستند.

خبرنگار: مجید تربت‌زاده