بر اساس آمار منتشر شده از سوی خانه کتاب و مقایسه کتاب‌های تألیفی و ترجمه در حوزه کودک و نوجوان، حضور ترجمه‌ها و تألیف‌ها تا سال۹۵ طبیعی و منطقی به نظر می‌رسد و فاصله جدی بین کتاب‌های تألیفی و ترجمه وجود ندارد، اما از سال۹۶، روند نزولی کتاب‌های تألیفی برای کودکان کلید می‌خورد و سال۹۷ کتاب‌های ترجمه، بخش اعظمی از نشر کودک و نوجوان را به خود اختصاص‌ می‌دهند. شیب تولید کتاب‌های ترجمه نه تنها کم نشد که زیادتر هم شد به‌طوری که در یکی دو سال اخیر شاهد رشد آثار ترجمه و نگرانی‌هایی در این خصوص هستیم. اما چرا کتاب‌های ترجمه بر تألیف پیشی گرفت؟ پاسخ به این پرسش دلایل زیادی دارد که در اینجا به مهم‌ترین‌ آن‌ها اشاره می‌کنیم.

نبود کپی‌رایت و حذف طراح جلد
نخستین دلیل، به‌صرفه نبودن تولید کتاب تألیفی برای ناشران است که ناشر را وادار کرده برای بقا دست به روش‌های دیگر تولید بزند. در نبود قانون کپی‌رایت، ناشر ایرانی مجبور نیست حق تألیف بپردازد؛ صرفاً دستمزد مترجم می‌ماند که معمولاً می‌توان با یک تازه‌کار پرانرژی و کم‌توقع همکاری کرد و دستمزد کمتری پرداخت.جلد و تصویرگری از بخش‌های مهم گرافیک یک کتاب است. در بیشتر کتاب‌های ترجمه، این اتفاق قبلاً رخ داده و فقط کافی است نوشته‌های فارسی جای نوشته‌های خارجی را روی جلد بگیرد. همچنین ناشر می‌تواند به جای پرداخت دستمزد به تصویرگر یا گرافیست، کتاب خارجی را روی دستگاه اسکن قرار دهد و تک تک صفحات آن را برای کتاب ترجمه شده بازیابی کند و به این صورت نقش تصویرگر هم حذف شود. 

مشکلی به نام ممیزی
مسئله بعدی اقبال مخاطب به آثار ترجمه است. در جامعه ما نوجوانان کتاب‌های تألیفی را نمی‌خوانند که این مسئله هم دلایل بسیاری دارد و شاید مهم‌ترین آن «ممیزی» باشد. حمیدرضا شاه‌آبادی، ناشر و نویسنده در یک گفت‌وگو در خصوص ممیزی گفته بود: در کشور ما ممیزی کتاب کودک و نوجوان اغلب جنبه سلیقه‌ای دارد و کمتر به سطح کیفی آثار توجه می‌شود. در حالی که در بحث ممیزی بهتر است این آثار توسط کارشناسان خبره و افرادی که با کودک سروکار دارند بررسی شود تا به دور از اعمال سلیقه‌های شخصی، مسائل حائز اهمیت در حوزه ادبیات کودک ونوجوان مدنظر قرار گیرد. 
شاید اولین مسئله‌ای که در پیشی‌گرفتن آمار کتاب‌های ترجمه بر کتاب‌های تألیفی به ذهن می‌رسد، مباحث فرهنگی، کم‌رمقی و کم‌رونقی ادبیات بومی باشد اما این همه ماجرا نیست. باید یأس و سرخوردگی نویسندگان، شکوفا نشدن استعدادهای نویسندگان، فراموش شدن نویسندگی حرفه‌ای و تبعات اقتصادی مثل مرگ خاموش برخی مشاغل مرتبط با تولید کتاب از جمله طراحی و تصویرگری کتاب‌های کودک و نوجوان را هم از جمله پیامدهای پیشی گرفتن ترجمه بر تألیف دانست.

خبرنگار: خدیجه زمانیان