رهبر معظم انقلاب در دیدار روز گذشته خود با جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور با هشدار درباره این موضوع و با تأکید بر اهمیت تقویت مدارس دولتی فرمودند: «نباید جوری باشد در کشور که وقتی گفته می‌شود مدرسه دولتی، اولین چیزی که مقابل انسان نقش می‌بندد، ضعف مدرسه است.
وقتی به مدرسه دولتی کم‌اعتنایی کنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالی‌اش آن‌قدر نبود که بتواند در مدرسه‌ای که شهریه می‌گیرد ثبت‌نام کند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ یعنی کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد. این بی‌عدالتی محض است و به هیچ وجه قابل قبول نیست».

ناکامی سیاست مدرسه‌محوری
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب در بیانات دیروز خود به نکته بسیار مهمی اشاره کردند که پاشنه آشیل آموزش و پرورش شده، اضافه می‌کند: کاهش اقبال به سمت مدارس دولتی سبب خواهد شد در آینده خیلی نزدیک شاهد باشیم طبقاتی شدن آموزش شکل بگیرد و با شکل گرفتن قشربندی در حوزه جامعه‌شناسی، دیگر آموزش و پرورش و مدرسه رفتن به شکل دولتی زمینه‌ای برای ارتقای اجتماعی محسوب نشود؛ بلکه صرفاً ثروتمندان و افراد متمول شاهد ارتقای فرزندانشان باشند و باز تولید همان طبقات اجتماعی در نظام آموزشی نیز شکل بگیرد.
فرهاد کریمی در گفت‌و‌گو با ما ادامه می‌دهد: در سال‌های 77 و 78 که موضوع اصلاحات در مدارس مطرح شد، یکی از موضوعات جدی این بود که آموزش و پرورش به سمت مدرسه‌محوری حرکت کند. بررسی‌های به عمل آمده در آن زمان نشان می‌داد مدرسه‌محوری سیاست خاصی برای توسعه مدارس دولتی است که در کشورهایی مثل آمریکا، انگلستان و استرالیا دنبال شده است. البته کارهایی هم در زمینه مدرسه‌محوری انجام شد، اما متأسفانه ابتر ماند و به نتیجه نرسید.
وی اضافه می‌کند: روش فعلی در مدیریت آموزش و پرورش و گسترش مدارس غیردولتی شیوه مناسبی نخواهد بود، هم به لحاظ ابزارهای توسعه مدارس از نظر مفهومی، از نظر انطباق با نظریات تحول بنیادین و انطباق با اسناد بالادستی 1404 و نقشه جامع علمی کشور و هم از حیث نظارت و ارزیابی فعالیت‌هایی که در مدرسه‌ها صورت می‌گیرد. 
کریمی با اشاره به اینکه مدارس غیردولتی به بنگاه‌های خاص برای جامعه‌پذیری‌های خاص تبدیل شده‌اند، ادامه می‌دهد: برخی مدارس غیردولتی اساساً اجازه نظارت و ارزیابی را به آموزش و پرورش و دولت نمی‌دهند، بر این اساس باید در این زمینه اقدامات جدی‌تری به عمل آید، به‌ویژه از طرف وزارت آموزش و پرورش که ملزم است به سند تحول پایبند باشد.
وی تأکید می‌کند: اگر قرار است چیزی به نام مدارس غیردولتی داشته باشیم، ابتدا باید این مدارس نظام‌مند و قاعده‌مند و همراه با نظارت و ارزیابی و با سازوکارهای کنترلی باشند. 

کمبود 250 تا 400 هزار معلم
معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز در همین خصوص به قدس می‌گوید: بخش عمده مشکل پایین بودن کیفیت آموزشی مدارس دولتی به مسئله تأمین، تربیت و جذب و نگهداشت معلم برمی‌گردد که تأکید فرمایشات دیروز رهبر معظم انقلاب هم در این زمینه بوده است. 
ابراهیم سحرخیز اضافه می‌کند: مهم‌ترین عامل ارتقای تحصیلی دانش‌آموزان، مهارت‌آموزی و رسیدن به اهدافی است که مدنظر نظام آموزشی است و لازمه آن، داشتن معلمان علاقه‌مند، باانگیزه، پویا و برخورداری از دانش روز است؛ اما متأسفانه به روایت مسئولان، در حاضر با کمبود 250 تا 400هزار معلم مواجهیم، این درحالی است که موضوع نیروی آموزشی در مدارس غیردولتی سال‌هاست که دیگر مطرح نیست.
وی تراکم دانش‌آموزان را یکی دیگر از عوامل کیفیت پایین مدارس دولتی عنوان می‌کند و می‌افزاید: سال‌هاست که به دلیل کمبود معلم، کلاس‌های مدارس عادی دولتی را با
 40 دانش‌آموز تشکیل می‌دهیم که چنین کلاس‌هایی استانداردهای آموزشی ندارند، درحالی که میانگین تراکم مورد انتظار در یک کلاس باید 19 یا 20 دانش‌آموز باشد. 
مسئله دیگر، حجم و محتوای درسی است؛ وقتی محتوای کتاب‌های درسی صرفاً حافظه‌محور و نمره‌محور باشد و از سوی دیگر، متناسب با زمان آموزش نباشد، نمی‌توان انتظار کیفیت آموزشی را از چنین مدارسی داشت.
سحرخیز تخصیص نیافتن بودجه کافی به 
آموزش‌و پرورش و دامن زدن به این موضوع را عامل مهم دیگر پایین بودن کیفیت مدارس دولتی عنوان می‌کند و می‌گوید: سال‌هاست بودجه آموزش و پرورش متناسب با نیازهای این نهاد نیست و به همین دلیل بسیاری از مدارس دولتی سرانه لازم را برای فعالیت‌های پرورشی و تولید محتوا نداشته‌اند، از این رو خیلی از والدین حتی با گرفتن وام از بانک تلاش می‌کنند فرزندان خود را در مدارس غیردولتی نام‌نویسی کنند. 

مشکل، اقتصاد آموزش و پرورش است 
سحرخیز در خصوص راهکارش برای کیفیت‌بخشی به مدارس دولتی هم می‌گوید: یکی از راهکارها برای کیفیت‌بخشی به مدارس عادی، حل شدن مشکل اقتصاد آموزش و پرورش است؛ یعنی باید بودجه این حوزه را واقعی کنیم. چون در حال حاضر بودجه این نهاد هر سال با 25درصد کسری بسته می‌شود و این کسری بودجه‌ها روی هم تلنبار شده و این‌گونه، وزارت آموزش و پرورش به ابربدهکار تبدیل شده است. دلیل اصلی‌ اینکه الان نمی‌توانیم 400هزار معلم جذب کنیم این است که پول نداریم؛ بنابراین برای رفع مشکل باید بودجه آموزش و پرورش را متناسب با مأموریت‌ها و رسالت آن کنیم.

خبرنگار: مهدی توحیدی