تکاپو برای توسعه سبد سوغات زیارت

ساعتی در شرکت کسب‌وکار رضوی که با استفاده از ظرفیت‌های معنوی و فیزیکی حرم مطهر رضوی به تولید سوغات مشغول است

تکاپو برای توسعه سبد سوغات زیارت

قصه این گزارش در همین یک جمله خلاصه می‌شود: قرار نیست عمر سنگ‌‌های برداشت شده از صحن‌های مختلف حرم و رواق‌های پیرامونی روضه منوره که مورد بهسازی و اقدامات جدید عمرانی قرار گرفته، صرفاً به کارکرد عمرانی‌شان گره بخورد. 


این را همان اول کار در بازدیدی که پیش از انجام گفت‌وگو، از کارگاه‌های تولیدی سوغات در شرکت کسب‌وکار رضوی داشتم، فهمیدم. بازدید از این کارگاه‌ها و دیدن مواد اولیه تولید سوغاتی‌ها که سنگ‌های برداشت شده از بخش‌های مختلف حرم امام رضا(ع) بودند، شروع خوبی برای شنیدن قصه تبدیل آن‌ها به سوغاتی‌های متبرک از زبان صادق گنابادی، مدیر اشتغال این شرکت است. روایت او از آنچه برای تولید سوغات از اتاق فکر ایده‌یابی تا کارگاه تولیدی طی می‌شود، جالب است. شرکتی که در یک سال گذشته، هدفش عملیاتی کردن ایده تولید سوغات متبرک با استفاده از همین بازمانده‌های عمرانی است و محصولات متنوعی را بر همین مبنا طراحی و نمونه‌سازی کرده است. مطابق آنچه از صادق گنابادی در این گفت‌وگو خواهید خواند، باتوجه به ضرورت ایجاد زیرساخت تولید کیفی، تاکنون بخش کوچکی از ایده‌ها تبدیل به محصولات قابل ارائه و سوغاتی‌هایی مانند مهر، تسبیح و نگین انگشتر شده است. 

تبدیل سنگ‌های برداشت شده از صحن‌ها به تسبیح و نگین انگشتر 
مدیر اشتغال شرکت کسب و کار رضوی هنگام بازدید، درباره هدف شکل‌گیری این شرکت می‌گوید: تلاش ما این بود یک گردهمایی از تولیدکنندگان در حوزه صنایع دستی برگزار کنیم تا آن‌ها در این کارخانه مستقر شوند و ایده سوغات رضوی را عملیاتی کنند.
او ادامه می‌دهد: تولیدکنندگان همواره دغدغه جا و مکان برای تولید محصولات خود را دارند و آستان قدس قصد داشت با استقرار آن‌ها در این کارخانه، این دغدغه را رفع کند.
در حالی که به سمت سنگ‌های برداشت شده از صحن کوثر می‌رود که رنگ و لعاب خاصی دارد و به گفته مدیر اشتغال شرکت کسب‌وکار رضوی از آن به عنوان نگین انگشتر استفاده می‌شود، به تأسیس کارخانه نخریسی در سال1313 اشاره می‌کند و می‌افزاید: در بخش اول این کارخانه دستگاه‌های سنتی ریسندگی وجود داشته است.
در بخش دیگری از این کارخانه، سنگ‌های برداشت شده با عنوان «هرکاره» دیده می‌شود، سنگ‌هایی که معمولاً برای تولید لوازم آشپزخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و در اطراف مشهد نیز به تعداد زیاد وجود دارد. البته به گفته این مسئول، این سنگ‌ها علاوه بر اینکه در تعدادی از صحن‌های حرم مورد استفاده قرار گرفته، در حال حاضر نیز پس از مرحله ریز شدن توسط تعدادی از کارگاه‌های تولیدی و فعالیت بیش از 60زندانی به سوغات متبرک تبدیل می‌شوند و روند ایده‌پردازی و طراحی محصول در شرکت کسب و کار رضوی نوید ایده‌های نو و خلاقانه‌ای را در امر تولید سوغات زیارت در حوزه سبک زندگی با استفاده از ظرفیت بازمانده‌های عمرانی حرم مطهر می‌دهد.

ارتباط سوغات رضوی با پیوست فرهنگی هنری حرم امام هشتم(ع)
 به اتاق مدیر اشتغال شرکت کسب‌وکار رضوی می‌رویم؛ تعدادی از جعبه‌های سفارش داده شده سوغات رضوی روی میز این مسئول قرار دارد. او علت اصلی استفاده از این تنوع سنگ‌ها برای تولید سوغات رضوی را ارتباط مستقیم آن با پیوست فرهنگی هنری حرم امام هشتم(ع) می‌داند و متذکر می‌شود: شرکت کسب‌وکار رضوی برای نخستین بار قصه سوغات رضوی را با این سنگ‌ها که کاربرد خاصی نداشت، رقم زد.
گنابادی نوید ایده‌های بعدی این شرکت از تنوع این سنگ‌های برداشت شده در تولید آینده سوغات رضوی را می‌دهد و می‌افزاید: حدود 10سالی است که در بخش‌های مختلف آستان قدس کار می‌کنم و پس از ورودم به شرکت کسب‌وکار این ایده برای تولید سوغات رضوی شکل گرفت. بخش زیادی مربوط به تجربه‌ام در بخش‌های مختلف آستان قدس ازجمله مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی بود و بخش زیادی نیز ظرفیت‌های این مجموعه آستان است.
او ظرفیت‌های هنرمندان و استادکاران مشهدی را بسیار بزرگ توصیف کرده و ادامه می‌دهد: شرکت کسب‌وکار رضوی چشم‌انداز توسعه سبد سوغات زیارت را با تکیه بر ظرفیت هنرمندان و استادکاران مشهدی در دستور کار خود دارد.
به گفته مدیر اشتغال شرکت کسب‌وکار رضوی، این شرکت مجری ایده سوغات رضوی است و به همین علت کار را به تعدادی از کارگاه‌های تولیدی در مشهد سپرده که در کنار آن‌ها 60 نفر از زندانیان نیز به تولید تسبیح می‌پردازند.
روی هر کدام از جعبه‌های سوغات رضوی که در ابعاد بزرگ طراحی شده، یکی از کاشی‌های صحن‌های آزادی، انقلاب و جامع دیده می‌شود، در عین حال روی جعبه‌های کوچک‌تر نام علی بن موسی‌الرضا(ع) نگارگری شده است.
 گنابادی در این خصوص می‌گوید: یکی از ظرفیت‌های هنری آستان قدس رضوی چاپ کتاب‌هایی توسط مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی است. این کتاب‌ها که با عنوان «شاهکارهای هنری آستان قدس رضوی» به چاپ رسیده، کتیبه‌های موجود و ظرفیت‌های دیگری که در هر بخش از حرم مطهر رضوی وجود دارد را با جزئیات کامل روایت کرده است؛ بنابراین ما نیز برای جعبه‌های کوچک‌تر از کتیبه‌هایی که نام حضرت در آن قرار دارد و برای جعبه‌های بزرگ‌تر از کاشی‌های خاص که در صحن‌های مختلف حرم امام هشتم(ع) مورد استفاده قرار گرفته الگوبرداری کرده‌ایم.
داخل هر جعبه یک تسبیح که با دست و با تراش سنگ‌های هرکاره ساخته شده، یک مهر و یک عطر قرار دارد. مدیر اشتغال شرکت کسب‌وکار رضوی درباره عطر حرم رضوی در این سوغات می‌گوید: این شرکت مسئولیت تولید عطر در حرم مطهر رضوی را به عهده دارد، از این رو در سوغات رضوی عطر نیز قرار گرفته است.

آمادگی برای همکاری با ایده‌پردازان
به گفته او، در حال حاضر این سوغات به صورت سازمانی در اختیار مردم قرار می‌گیرد، به این صورت که مسئولان سازمان‌ها وقتی می‌خواهند هدیه‌ای همزمان با مناسبتی به همکاران خود اهدا کنند این سوغات را هدیه می‌دهند. اما این پایان ماجرا نیست و قرار است تولید این سوغات تا سال آینده به‌گونه‌ای باشد که به‌طورمستقیم به بازار برود تا مجاوران و زائران بتوانند آن را خریداری کنند.
این مدیر اشتغال یادآور می‌شود: سوغات در هر سفر، عنصر یادآوری خاطرات سفر است و همزمان که می‌‌تواند نقش تأمین نیازهای کالایی اولیه زندگی را داشته باشد، جایگاهی فراتر از کالا و تأمین نیاز‌های معیشتی نیز دارد، بنابراین جزء جدایی‌ناپذیر تجربه زیارت بوده و الزاماً دارای آثار فرهنگی است.
او ادامه می‌دهد: در متون دينی برای آيين زيارت خرده‌فرهنگ معينی وارد شده كه يكـی از اجزای آن، خريد سوغات است. امام صادق(ع) در همین زمینه فرمودند: إِذَا سَافَرَ أَحَدُكُمْ فَقَدِمَ مِنْ سَفَرِهِ فَلْيَأْتِ أَهْلَهُ بِمَا تَيَسَّر وَلَوْ بِحَجَرٍ، هرگاه كسی از شما به سفر رفت، در بازگشت برای خانواده‌‌اش هديه‌‌ای آورد كه برای او مقدور است، اگرچه تكه سنگی باشد.
گفت‌وگو تمام می‌شود اما آقای گنابادی در پایان این مصاحبه از تمام ایده‌پردازانی که می‌توانند در این عرصه با شرکت کسب‌و‌کار رضوی همکاری کنند می‌خواهد اعلام کنند و این شرکت آمادگی همکاری با ایده‌های خوب شرکت‌های ایده‌پرداز را دارد.

خبرنگار: مهدیه قمری

برچسب ها :
ارسال دیدگاه