​​​​​​​فقیر و غنی و زائر و مجاور نمی‌شناسد؛ چه کسی است که دلش نخواهد میهمان سفره اهل کرم باشد و لقمه تبرکی از این خوان گسترده نصیبش شود؟ اصلاً هر چیزی که در حریم حرم حضرت رضا(ع) باشد متبرک به وجود گرانقدرشان است. این تبرک گرفتن هم مال امروز و دیروز نیست، در همه این سال‌هایی که این صحن و سرا و این وجود مقدس و پربرکت در این شهر بوده، تبرک جستن و میهمان‌پذیری هم بوده است، هر چند سفره‌داری در حرم مطهر سابقه رسمی‌اش به 500 سال پیش برمی‌گردد که تیموریان سازو‌کاری درست کردند و مهمانسرایی راه انداختند که اسمش بود «غلورخانه» و با نذورات برای فقرا و نیازمندان غذایی مثل حلیم می‌پختند. اصلاً همه این‌ها وسیله بودند، چه تیموریان، چه صفوی‌ها و هر کسی که خودش و نامش را در تاریخ حریم حرم مطهر ثبت کرده است. بهانه‌ها و وسیله‌هایی که به خواست خدا و به دلیل وجود مبارک امام، جمع شدند و غذایی را تبرک کردند و به مردمی دادند که دلشان می‌خواهد جوری که بهتر است قسمتی از رزقشان متبرک شود به بزرگ‌ترین وجود قدسی که در دیارشان دارند. در دوره صفوی که همه چیز سر و سامان بیشتری می‌گیرد مهمانسرای حضرت هم رونق می‌گیرد و خادمان حرم هم علاوه بر زائران و نیازمندان، از غذای حرم استفاده می‌کنند. این می‌شود که موقوفات و نذورات زیادی برای این پذیرایی اختصاص پیدا می‌کند. آن زمان مهمانسرا انباری داشته که اسمش را گذاشته بودند «حویج خانه». مهمانسرا هم نظم و انضباطی می‌گیرد و افرادی به عنوان «توشمال» (خوان‌سالار یا ناظر آشپزخانه)، ناظر شیلان، سفره‌چی، کباب‌پز، بریانی‌پز، رحبان(خوش‌آمدگو)، قاپوچی(دربان)، ایاغچی(پیشخدمت) و چند سمت دیگر در آشپزخانه حضرتی خدمت می‌کردند و مواجب می‌گرفتند.
در دوره ناصرالدین‌شاه، آشپزخانه که به آن «کارخانه مبارکه» هم می‌گفتند، به دو قسمت جداگانه تقسیم شد؛ یک قسمت آشپزخانه مخصوص پختن غذای زائران بود که در ضلع جنوبی بالاخیابان(بست شیخ طوسی امروزی) قرار داشت و قسمت دیگر، آشپزخانه مخصوص خدّام که محل آن در ایوان جنوبی صحن نو قرار داشت. روزانه، تعداد معینی از زائران و گاهی هم میهمانان ویژه، بر سر سفره حرم رضوی می‌نشستند.  بعدها با ساخت مهمانسرای ویژه، ابتدا در بست شیخ طوسی و بعدها در بست نواب صفوی و این روزها در صحن غدیر، سازوکار پذیرایی از زائران و مجاوران حرم رضوی، پیشرفت کرد و تبرک جستن از غذای حضرت متفاوت شد.