درباره شخصیت و زندگی شاگرد و وکیل امام رضا(ع) در کوفه
راز رضایت ثامن‌الحجج(ع) از عبدالله بن جندب
حاجیان در موقف عرفات مشغول مناجات بودند؛ صدای «یارب، یارب» از هر گوشه‌ای بلند بود. ابراهیم بن هاشم نیز حال خوبی داشت و با شنیدن زمزمه حاجیان و دیدن کیفیت نجوای آنها با پروردگار، از خود بی‌خود شده بود و آرام آرام اشک می‌ریخت. ناگاه چشمش به مردی افتاد که ایستاده دعا می‌کند؛ دست‌هایش را به سوی آسمان بلند و صدای نجوای بغض‌آلودش، توجه اطرافیان را به خود جلب کرده است. ابراهیم برخاست و به سوی آن مرد رفت؛ شاید برای اینکه بتواند از فضای معنوی شکل گرفته در اطراف او، بهره بیشتری ببرد. وقتی نزدیک آن مرد رسید، او را شناخت؛ عبدالله بن جندب بجلی بود، از اهالی کوفه و اصحاب امام رضا(ع) که پیش از آن حضرت، افتخار شاگردی امام کاظم(ع) و امام صادق(ع) را هم داشت. ابراهیم نشست و در حال معنوی عبدالله شریک شد. لباس فرزند جندب از قطرات اشک تَر شده بود و این، حال هر بیننده‌ای را منقلب می‌کرد. ابراهیم دوست داشت بداند در آن نیایش عاشقانه چه می‌گذرد؟ عبدالله چه دعایی می‌کند که حالش چنین رشک‌برانگیز است؟ این بود که وقتی عبدالله از نیایش فارغ شد، نزد وی رفت و پس از سلام و علیک، خطاب به او گفت: برادر! وقوف هیچ کس در عرفات را مانند وقوف تو ندیدم. دعایی که می‌خواندی، چه بود؟ پسر جندب با مهربانی پاسخ داد: به خدا قسم، جز برای برادران مؤمنم دعا نمی‌کردم. از موسی بن جعفر(ع) شنیدم که فرمود: هر که می‌خواهد دعا کند، برای برادران مؤمنش دعا کند؛ زیرا اگر آنها را در زمان غیبتشان دعا کنید، پروردگار 100هزار برابر آنچه را که برای برادرانتان طلب کرده‌اید، به شما مرحمت خواهد فرمود. ابراهیم! آیا حاضری استجابت 100هزار دعا را رها کنی و به دنبال یک دعا در حق خودت بروی که معلوم نیست مورد اجابت قرار گیرد؟
روایت‌گری از قبیله «بجلیه»
عبدالله بن جندب بجلی کوفی یکی از شیعیان شناخته شده دوران امامت سه امام بزرگوار شیعه است؛ امام صادق، امام کاظم و امام رضا علیهم‌السلام. عبدالله وکیل ثامن‌الحجج(ع) و پدر بزرگوار آن حضرت بود و در مجموع حدود
35 روایت از آن بزرگواران نقل کرده که در کتاب‌های روایی موجود است. داشتن لقب «بجلی» نشان می‌دهد که پسر جندب از نظر نسب وابسته به قبیله «بجلیه» است؛ یکی از قبایل عرب قحطانی و منسوب به جنوب عربستان قدیم و منطقه یمن. از میان افراد این قبیله، شخصیت‌های برجسته‌ای در اسلام ظهور کرده‌اند که برخی از آنها محبوبیت بسیاری نزد شیعیان دارند؛ کسانی مانند «جریر بن عبدالله بجلی» (صحابی پیامبر(ص) و از یاران امیرمؤمنان(ع))، «نافع بن هلال بجلی» (از یاران امیرمؤمنان(ع) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و نیز از شهدای واقعه کربلا)، «زهیر بن قین بجلی» (از یاران برجسته امام حسین(ع) در کربلا و از شهدای بزرگ واقعه عاشورا) و «صفوان بن یحیی بجلی» (از یاران امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) و وکیل دو امام اخیر) و... .
درباره زمان ولادت عبدالله بن جندب، چیز زیادی نمی‌دانیم؛ حتی خبر نداریم که در چه زمانی درگذشت و کجا مدفون شد اما می‌دانیم وی در دوران امامت امام رضا(ع)، ایام پیری را سپری و در کوفه زندگی می‌کرد و احتمالاً در همین دوره و در همین شهر دار فانی را وداع گفته؛ چرا که مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب «منتهی الآمال» گزارشی از نامه‌نگاری عبدالله به ثامن‌الحجج(ع) را آورده و نوشته است: «وقتی عبدالله بن جندب عریضهای خدمت حضرت ابوالحسن(ع) نوشت و در آن عرض کرد که فدایت شوم! من پیر شدم و ضعف و عجز پیدا کردم از بسیاری از آنچه قوت داشتم بر آن. فدایت شوم! دوست دارم تعلیم کنی مرا کلامی که مرا به خداوند نزدیک کند و فهم و علم مرا زیاد گرداند. حضرت در جواب، او را امر فرمود: بسیار بخواند این ذکر شریف را: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ»
کشی در کتاب «رجال» خود ضمن اشاره به برخی ویژگی‌های فردی عبدالله بن جندب از جمله اهل عبادت و تهذیب نفس بودنِ وی، روایتی نقل می‌کند که امام رضا(ع) قسم خورد که از عبدالله بن جندب راضی است و این از جایگاه والای او حکایت دارد. در روایتی دیگر از معصومین(ع)، عبدالله در زمره «مُخْبِتین» (فروتنان) و یکی از مصادق آیات شریفه 34 و 35 سوره حج شمرده شده است: «وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ / الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاهِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ»؛ و فروتنان را بشارت ده؛ همانان كه چون [نام] خدا ياد شود، دل‌هايشان خشيت يابد و [آنان كه] بر هر چه بر سرشان آيد صبر پيشگان و برپادارندگان نمازند و از آنچه روزيشان داده‌ايم، انفاق مى‌كنند.
خبرنگار: محمدحسین نیکبخت
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
