​​​​​​​آن‌طور که قدیمی‌ها و بزرگ‌ترها تعریف می‌کنند، در سال‌های دور، مهارت رانندگی مثل یک هنر بود و به وسیله پدرها و دایی‌ها و عموهای باحوصله، در چندین جلسه طولانی که معمولاً با چاشنی شیرجه در استخر یا اصابت به درخت همراه بود، به جوان‌ترها آموزش داده می‌شد و پشت سر گذاشتن آزمون شهری و گرفتن گواهی‌نامه ارزشمند مهارت رانندگی، چیزی از هفت خان رستم کم نداشت.
اما با ورود تکنولوژی‌های جدید و پیچیده‌تر شدن زندگی بشر امروزی، مسئله آموزش صحیح نیز هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این میان، بحث آموزش رانندگی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چرا که امروزه رانندگی به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده است. با بررسی دقیق حوادث ترافیکی متوجه می‌شویم که متأسفانه بسیاری از این حوادث ریشه در نبود آموزش صحیح است.
 اما این سال‌ها و بر اساس قوانین جدید، یادگیری مهارت رانندگی و دریافت گواهی‌نامه، ظرف چهار سوت امکان‌پذیر است. کافی است مدارک لازم را آماده و به آموزشگاهی نزدیک منزل یا محل کار مراجعه و با پشت سر گذاشتن یک برنامه آموزشی ویژه، برای شرکت در آزمون آیین‌نامه و امتحان عملی اقدام کنید. به دلیل پراکندگی و تنوع گواهی‌نامه در کشور و مراحل طولانی برای دریافت آن‌ها، از اردیبهشت 1394 تعداد گواهی‌نامه‌های صادره از ۶ نوع به سه نوع پایه۱، پایه۲ و پایه۳ تغییر کرد و اعتبار گواهی‌نامه‌ها تا سن ۶۵ سالگی به مدت 10 سال، از ۶۵ تا ۷۰ سالگی برای پنج سال و از ۷۰ سالگی به مدت دو سال تمدید شد.

هزینه‌های سرسام‌آور تعلیم رانندگی
اما موردی که در این چند سال اخیر زیاد به چشم می‌خورد، کلاس‌های خصوصی آموزش رانندگی و گواهی‌نامه‌هایی است که فرد متقاضی می‌تواند از طریق تعلیم رانندگی در آموزشگاه‌های راهنمایی و رانندگی کسب کند. مهارت‌هایی که در ظاهر برای کسب گواهی‌نامه در چند جلسه کلاس‌های آموزشگاه‌ها کافی نیست و برخی مجبورند برای تکمیل آن به کلاس‌های خصوصی و هزینه‌های سرسام‌آورش متوسل شوند. کلاس‌های تضمینی با هزینه 3یا 4 میلیونی که این روزها به دلیل وضعیت بد اقتصادی برای برخی غیر ممکن شده است.
از سوی دیگر این روزها فضای مجازی پر شده از کلاس‌های خصوصی تعلیم رانندگی آن هم با ارقام سرسام‌آور بالای 2 میلیون تومان. برخی از مربیان آموزشگاه‌ها به خاطر به صرفه نبودن نرخ آموزش، از این حوزه خارج شده‌ و به تدریس خصوصی روی آورده‌اند.

خصوصی گواهی‌نامه بگیرید!
با شماره یکی از همین آگهی‌های (تضمینی) تعلیم رانندگی در فضای مجازی تماس گرفتم. از او می‌خواهم در خصوص آگهی تضمینی توضیح بدهد. صدای پشت خط خود را مربی 30ساله‌ای معرفی می‌کند که پیش از این در یکی از آموزشگاه‌های تعلیم رانندگی تدریس می‌کرده است. از خودش خیلی مطمئن است که می‌تواند در مدت 10جلسه و با مبلغ 3میلیون و 500 هزار تومان راننده‌ای بسازد که به راحتی می‌تواند پشت خودرو افسر بنشیند و بدون هیچ اشتباهی گواهی‌نامه بگیرد.
از او می‌پرسم (تضمینی) یعنی چه؟ یعنی برایم گواهی‌نامه می‌گیرید؟ می‌گوید: نه من گواهی‌نامه نمی‌گیرم؛ ولی می‌توانم با فنونی که بلدم شما را برای دریافت گواهی‌نامه آماده کنم.
از او پرسیدم در آگهی آورده‌اید از فردی که قبلاً گواهی‌نامه گرفته؛ ولی مدتی است پشت فرمان ننشسته و به قولی رانندگی را فراموش کرده چه مبلغی دریافت می‌کنید؟ گفت: در 15جلسه و با مبلغ 4میلیون و 500 هزار تومان از او راننده می‌سازم. پرسیدم: چرا هزینه این کلاس آن هم برای کسی که گواهی‌نامه دارد بالاتر است از کسی که تا کنون پشت فرمان ننشسته؟ گفت: کلاس‌های این افراد تخصصی‌تر است. با او قرارداد می‌بندم در مدت 50 ساعت با تعلیم فنونی چون فن جاده، رانندگی در خیابان‌های شلوغ و... از او راننده حرفه‌ای تربیت کنم.
می‌پرسم حالا اگر با این همه تضمین و تعلیم، فردی باز هم نتواند از آزمون افسر راهنمایی و رانندگی موفق بیرون بیاید چه؟ گفت: در 3 تا 6جلسه او را دوباره آماده می‌کنم .

با 12جلسه نمی‌‌توان راننده شد
گردشی، مدیر یکی از آموزشگاه‌های رانندگی در توضیح هزینه‌های دریافت گواهی‌نامه راهنمایی و رانندگی در مشهد به خبرنگار ما گفت: فرد متقاضی دریافت گواهی‌نامه می‌تواند در هشت جلسه تئوری و 12جلسه عملی و پرداخت 2میلیون و 200 هزار تومان برای دریافت گواهی‌نامه اقدام کند.
وی در ادامه با اشاره به دو برابر شدن هزینه‌های دریافت گواهی‌نامه نسبت به سال گذشته و در پاسخ به این سؤال که آیا فرد مبتدی می‌تواند با گذراندن 12جلسه عملی گواهی‌نامه بگیرد، افزود: در این 12 جلسه فقط می‌شود الفبای تعلیم رانندگی را به فرد آموزش داد. بله شاید یک نفر در همین مدت گواهی‌نامه بگیرد؛ ولی مطمئناً راننده نخواهد شد؛ چون این دو با هم متفاوت هستند. ما نمی‌توانیم مدعی باشیم در 12جلسه یک راننده کامل تحویل خیابان‌های شهر داده‌ایم.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر فرد نتوانست در همان 12 جلسه گواهی‌نامه بگیرد، آیا آموزشگاه مجاز به برگزاری کلاس‌های اضافه هست یا خیر، ادامه داد: هستند کسانی که با همان 12 جلسه گواهی‌نامه گرفته‌اند؛ ولی در غیر این صورت ما مجاز به برگزاری کلاس‌های اضافه نیستیم؛ ولی در صورتی توسط افسر رد بشود، تمرین جلسه اول اجباری است و دو جلسه بعدی فقط منوط به نظر کارشناس است که به ازای هر جلسه مبلغ 165هزار تومان از متقاضی دریافت می‌شود.

رانندگی تضمین ندارد
وی در توضیح برگزاری کلاس‌های (تضمینی) و خصوصی تعلیم رانندگی در شهر افزود: در قانون به صراحت ذکر شده است که کسی نمی‌تواند از برگزاری کلاس خصوصی جلوگیری کند. این توافقی است که بین دو نفر انجام می‌شود ولی از نظر آموزشگاه‌ها و پلیس راهور چنین امری تأیید شده نیست. ما در رانندگی چیزی به نام تضمین نداریم؛ چون کلمه مردودی است. آیا تضمینی یعنی اینکه فرد روز امتحان اشتباهی نکند و بتواند از افسر تأیید بگیرد؟ نه ممکن است به خاطر استرس فراموش کند راهنما بزند و این طبیعی است. آیا منظور از تضمینی این است که شما با این کلاس‌ها تا همیشه تصادف نمی‌کنید؟ این هم غیر ممکن است. رانندگی تماماً فن است.
وی در پاسخ به این سؤال که ممکن است فردی بتواند بدون گذراندن کلاس‌های آموزشگاه گواهی‌نامه بگیرد، اضافه کرد: بله بی‌شک می‌تواند؛ ولی چه گواهی‌نامه‌ای و با چه کیفیتی؟ وقتی در کشورهای دیگر برای دادن گواهی‌نامه مجبور هستند 6ماه تمرین داشته باشند، ما چطور می‌توانیم با 12جلسه راننده تربیت کنیم؟ این 20جلسه تئوری و عملی خروجی‌اش تعداد بالای تصادفات در شهر و جاده است. حالا فکر کنید همین میزان کلاس هم حذف شود. برای هر ساعت 70 درصد از هزینه به مربی و 30 درصد از آن به آموزشگاه تعلق می‌گیرد.
وی در توضیح مشکلاتی که کتاب علائم رانندگی می‌تواند برای متقاضیان ایجاد کند، گفت: کتاب‌های علائم رانندگی هر پنج سال یک بار تغییر می‌کنند؛ ولی متأسفانه این تغییرات منفعتی برای متقاضی و کسی که می‌خواهد تعلیم رانندگی ببیند، ندارد. چرا این‌گونه است؛ چون تغییرات سازنده نیست. مفاهیم خیلی سخت شده و متأسفانه همه فهم نبوده و نثر کتاب اصلاً روان نیست. این کتاب باید برای هر کسی و با هر دانشی قابل درک باشد که بدبختانه این‌طور نیست.

پلیس راهور کلاس‌های تضمینی را تأیید نمی‌کند
در ادامه همین بحث، سرهنگ علیرضا رحیمی، رئیس اداره آموزش و ترافیک پلیس راهور خراسان رضوی در خصوص کلاس‌های تضمینی تعلیم رانندگی منتشر شده در فضای مجازی گفت: برگزاری این کلاس‌ها به خودی خود جرم نبوده؛ ولی کارکرد چنین کلاس‌هایی با عنوان تضمینی به هیچ ‌وجه مورد تأیید پلیس راهور نیست. افراد می‌توانند برای تعلیم رانندگی به صورت اصولی از طریق آموزشگاه‌های معتبر و فراوان که در شهر وجود دارند و صرفاً از این راه برای تعلیم رانندگی و دریافت گواهی‌نامه اقدام کنند.
وی ادامه داد: کسانی که مبادرت به تشکیل و برپایی چنین کلاس‌هایی می‌کنند افراد سودجویی هستند که از این طریق می‌خواهند درآمد��ایی داشته باشند.
رحیمی در پاسخ به این سؤال که آیا 12 جلسه عملی تعلیم رانندگی برای دریافت گواهی‌نامه کفایت می‌کند یا خیر، افزود: بله این کلاس‌ها کارشناسی و به نوعی تعریف شده است که در هر جلسه چه مواردی آموزش داده شود.

خبرنگار: تکتم بهاردوست