​​​​​​​همچنین وی در ارتباط با رزمایش اقتدار سپاه افزود: «مشخص است که این رزمایش نمایش قدرت است...ایران فضای کافی ندارد که در ساحل 5متری ارس تمرین انجام می‌دهد؟ مساحت به آن بزرگی دارد». این مسائل در حالی مطرح می‌شود که هرگونه تغییر در مرزهای شمال غربی و حضور کشورهای فرامنطقه‌ای می‌تواند به تغییر معادلات منطقه‌ای منجر شود و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را به خطر بیندازد. در همین زمینه با جبار علایی، مدیر شبکه بین‌المللی سحر آذری به گفت‌و‌گو نشستیم و مواضع راهبردی ایران و آذربایجان را مورد ارزیابی قرار دادیم.

باوجود اینکه مسئولان جمهوری اسلامی ایران در مورد تغییر مرزها مواضع صریحی داشته اند به نظر می‌رسد ایران باید در ارتباط با جمهوری آذربایجان مواضع صریح‌تری را اتخاذ کند، چراکه رژیم صهیونیستی و ترکیه شمشیر را از رو بسته‌اند و اقدام ضد ایرانی خود را پیش برده‌اند. علت این قضیه را در چه عواملی باید جست‌وجو کرد؟
مسئله آذربایجان و روابط آن با ترکیه ، مسئله ساده‌ای نیست که بخواهیم آن را فقط در قالب رسانه‌ای تحلیل کنیم. برخی رویدادها سبب می‌شود این مسئله بزرگنمایی شود. این قضیه، موضوعی راهبردی است و به لایه‌های فرهنگی و هویتی برمی‌گردد و در طول ده‌ها سال شکل گرفته است. به این دلیل که هویت کشور آذربایجان، یک راه موازی با فرهنگ ایران را پیموده است و نقش اشتراکات میان ایران و این کشور کمرنگ شده است.
یک دلیل هم این است که یک واحد سیاسی و هویتی اگر بخواهد خود را به عنوان موجودیتی مستقل مطرح کند لازمه‌اش این است که به یک‌سری شاخص‌هایی که مجزا از شاخص‌های فرهنگ بزرگ‌تر است مجهز شود. این لازمه هویت‌سازی است که در آن سوی مرزهای قفقاز این اتفاق افتاده و در سال‌های گذشته این موضوع تقویت شده است.
در تقویت این موضوع نخبگان جمهوری آذربایجان تنها نبوده‌اند. زمانی روس‌ها در این مسئله نقش داشتند (با توجه به تقابل ایران با این کشور در زمان شوروی)، اما از زمان فروپاشی شوروی، ترکیه و اسرائیل نقش پررنگ‌تری داشته‌اند و اکنون به این مدل هویت‌سازی کمک می‌کنند و اثرات این قضیه، خود را در بعد ژئواستراتژیک نشان داده است.

به‌تازگی «سیاوش نوروزوف» رئیس کمیته امور منطقه‌ای پارلمان جمهوری آذربایجان در واکنش به اظهارات امیرعبداللهیان بیان کرده است: «اقدام‌های اخیر ایران علیه (جمهوری) آذربایجان را نمی‌توان روابط حسن همجواری تلقی کرد» و  ایران را متهم به مداخله کرده است. آیا واقعاً این رابطه کج‌دار و مریز با آذربایجان باید تداوم پیدا کند یا بهتر است راهبرد خود را در قبال آذربایجان تغییر دهد؟
در این نوع قضایا باید اذعان کرد که نمی‌توان به مباحث رسانه‌ای واکنش غیر‌رسانه‌ای داد. تقابل‌ها و یا پاسخ‌ها باید براساس کنش‌ها انجام شود. وقتی نماینده مجلسی موضوعی را مطرح می‌کند لزوماً به معنای انعکاس نظر حاکمیت یا دولت نیست. البته می‌تواند باشد اما به‌راحتی می‌تواند تکذیب شود که نظر حاکمیت نیست. اما طبیعتاً تضاد راهبردی و هویتی بین ایران و آذربایجان وجود دارد که برساخته است. یعنی بحثی نبوده است که به صورت ریشه‌ای وجود داشته باشد. واقعیت این است که در قضیه آذربایجان و ارمنستان مؤلفه‌های جهانی در حال نقش آفرینی‌اند و هر آن ممکن است از اراده دو کشور خارج شود. از این رو نگاه‌های مختلفی به این قضیه وجود دارد. به عنوان مثال برخی می‌گویند موضوع قره‌باغ یا زنگزور موضوع جغرافیایی بین آذربایجان و ارمنستان است. یک لایه بالاتر نیز وجود دارد. ممکن است برخی بگویند این مسئله موضوعی بین ترک‌ها و ارمنی‌هاست. لایه‌ای دیگر در سطح تحلیل خود ممکن است مطرح کنند که این قضیه در سطح ارمنی‌ها و مسلمانان است. این موضوع در لایه‌های مختلف تحلیل می‌شود اما در هنگام بهره‌برداری مباحث تقابلی بهره‌برداری می‌شود.
البته این بدان معنا نیست که اشتراکات ما و بحث مهم «همسایگی» و یا زیست مسالمت‌آمیز میان ایران و آذربایجان به پایان رسیده باشد. این اشتراکات بیشتر از افتراق وجود دارد. منتها باید در ضریب دادن به مسائل توجه کرد که موضوع از اراده کشورهای منطقه فراتر نرود.
جمهوری اسلامی عنوان می‌کند که در چالش‌های منطقه‌ای و اختلافات مرزی، مسائل منطقه‌ای باید با کنش‌گری کشورهای منطقه و به صورت مسالمت‌آمیز و با گفت‌وگو حل شود و از ظرفیت‌های منطقه‌ای برای حل چالش خود استفاده کند. این نگاه اصولی جمهوری اسلامی است. یعنی بهتر است جمهوری آذربایجان از ظرفیت ایران برای حل مشکلات خود بهره برد.

در حال حاضر آذربایجان نقطه مقابل این قضیه را انتخاب کرده و به سمت اسرائیل حرکت کرده است.
به لحاظ سیر هویت‌سازی و فرهنگ‌سازی این اتفاق افتاده است. برای اینکه خود را واحد مستقل سیاسی تعریف کند راه جدا از ایران را انتخاب کرده است.

مواضع سفیر ایران در جمهوری آذربایجان بر محور تنش‌زدایی استوار است. سید‌عباس موسوی سفیر کشورمان در باکو درخصوص رزمایش سپاه مطرح کرد: «پیام روشن رزمایش اقتدار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران برای کشورهای همسایه صلح، دوستی و تحکیم امنیت پایدار و برای دشمنان اعلام آمادگی برای دفاع از مرزهای کشور و پاسخ قاطعانه به هرگونه تهدید و مداخلات کشورها و رژیم‌های فرامنطقه‌ای است».  این سخنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در برخی رسانه‌های جمهوری آذربایجان ممکن است درباره نقش خرابکارانه و مداخله‌گرایانه ایران سخن به میان آید که در سطح رسانه‌ای دست دوم و برخی محافل است و می‌گویند اگر این موضوع ادامه پیدا کند ما موضوع آذری‌های ایران را مطرح می‌کنیم. ولی واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان اراده سیاسی‌شان بر این قرار گرفته که براساس «سیاست همسایگی» و اشتراکات روابط خود را تقویت کنند.
روابط فعلی در حد قابل قبولی ادامه دارد. هیئت‌های مختلف از دو طرف سفر می‌کنند. سرمایه‌گذاری‌های مشترکی وجود دارد. اراده دو کشور بر سرمایه‌گذاری بر محور اشتراکات است.  نقش سفیر هم به عنوان نماینده دولتی دیپلماسی در همین راستاست. طبیعتاً این موضوع با بحث اخراج نماینده ولی فقیه در جمهوری آذربایجان متفاوت است. درست است برخی رسانه‌های آذربایجان تلاش می‌کنند ایران را به عنوان دشمن بازنمایی کنند اما فعلاً اراده سیاسی کشور بر حل و فصل مسائل اختلافی است.

ایران چه خط قرمزهایی را به طور رسمی به جمهوری آذربایجان اعلام کرده است؟
عدم حضور و نفوذ رژیم صهیونیستی از خواسته‌های ایران است. عدم خرید سلاح‌های غیرمتعارف نیز از سوی ایران اعلام شده است که پس از حل اختلافات با ارمنستان باید شفاف‌سازی شود.
موضوع مهم بعدی، مرزهای ایران است که از خاک این کشور نباید اقدام‌های خرابکارانه از سوی دولت‌هایی که منافع خود را در تضاد با ایران می‌دانند انجام شود.
بحث هویت‌سازی توسط رژیم صهیونیستی نیز از نقاط قرمزی است که توسط جمهوری اسلامی ایران مطرح شده است.

خبرنگار: زینب اصغریان