​​​​​​​«ترجمه زیارت ناحیه مقدسه»، «سخنان حسین‌بن علی(ع) از مدینه تا کربلا» و... تنها بخشی از آثاری است که به‌تازگی توسط مؤسسه اندیشه شرق به زبان اسپانیولی ترجمه و برای علاقه‌مندان در آمریکای جنوبی در کتاب‌فروشی‌های این کشور توزیع شده است.
با حجت‌الاسلام محسن ربانی، مدیر مؤسسه فرهنگی هنری اندیشه شرق و رایزن سابق فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آرژانتین درباره ایده ترجمه این کتاب‌ها و تأثیر آن در توسعه دین اسلام در آمریکای لاتین گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید. 

 از ایده ترجمه کتاب‌های احادیث ائمه اطهار(ع) به زبان اسپانیولی بفرمایید.
در سال 63 از طرف سازمان تبلیغات اسلامی قم به عنوان مبلغ به آرژانتین اعزام شدم. در آن زمان ملاقاتی با گروهی از مردم اسپانیایی‌زبان داشتم و متوجه شدم آن‌ها از احکام و عقاید اسلامی بسیار دور هستند. وقتی از پیامبر(ص)، امام علی(ع) و امام حسین(ع) سخن می‌گفتم و روایاتشان را نقل می‌کردم متوجه شدم مردم این کشور پیامبر و ائمه اطهار(ع) را می‌شناسند، اما با دیگر ائمه اطهار(ع) همچون امام محمدباقر(ع)، امام صادق(ع) و سایر اهل بیت(ع) آشنایی ندارند، از سوی دیگر در مناسبت‌های مختلف مذهبی کتابی از احادیث ندارند که براساس آن در این مناسبت‌ها سخنرانی کنند. اینجا بود که ایده ترجمه کتاب‌های احادیث و سایر آثار با موضوع اهل بیت(ع) و اسلام به ذهنم خطور کرد، بنابراین در آن زمان با کمک همکارانم در مؤسسه اندیشه شرق اقدام به ترجمه کتاب برای 650هزار مردم آمریکای لاتین که به زبان اسپانیایی آشنا و مسلط هستند کردیم.

استقبال از کدام کتاب‌ها بیشتر است؟
پیش از شیوع کرونا طی 14سالی که در آمریکای لاتین حضور داشتم در نمایشگاه‌های کتاب شرکت می‌کردیم و نخستین کتابی که مردم از آن بسیار استقبال می‌کردند قرآن کریم بود، پس از آن، کتاب‌هایی از جمله «اسلام چیست؟» و «حقوق زن در اسلام» که خلاصه‌ای از کتاب‌های چاپ شده بود، به‌تازگی هم ترجمه کتاب سردار شهید سلیمانی بسیار مورد استقبال مردم آمریکای لاتین قرار گرفت.

اقداماتی که تاکنون علاوه بر ترجمه کتاب انجام داده‌اید چه بوده است؟
راه‌اندازی حوزه علمیه به زبان اسپانیایی برای خواهران و برادران به‌نام حوزه امام علی بن ابیطالب(ع)، راه‌اندازی و توسعه بزرگ‌ترین سایت اسپانیایی زبان جهان اسلام، آماده‌سازی مجلات به زبان اسپانیایی، آموزش زبان اسپانیایی به طلاب ایرانی، اعزام طلاب ایرانی و بومی به منطقه آمریکای لاتین، راه‌اندازی کانال معصومه تی‌وی ویژه نشر معارف اسلامی و فعالیت‌های تبلیغی صوتی و تصویری در فضای مجازی از جمله این اقدامات بوده است.
همچنین تا سال 1399، تعداد 71 عنوان کتاب برای بزرگسالان و 64 کتاب برای کودکان به طور متوسط در 300 جلد با شمارگان 15هزار نسخه چاپ شده، علاوه بر این، فصلنامه اسپانیایی کوثر، ثقلین اسپانیایی و مجله فرشتگان کوچک ویژه کودکان همراه با 100جلد کتاب برای کودکان و نوجوانان چاپ شده است.
برگزاری اردوهای فشرده آموزشی فرهنگی در سال‌های 83 تا 86، ارسال کتاب‌ها و مجلات به بیش از 30کشور، برگزاری دوره‌های تربیت مبلغ اسپانیایی برای تأمین اساتید دانشگاهی و روحانیون مراکز اسلامی مستقر  در منطقه و آموزش 400 مبلغ تا سال 99، برگزاری کنفرانس‌ها و مصاحبه‌های رادیویی و تلویزیونی از دیگر اقدامات این مؤسسه محسوب می‌شود.

نگاه مردم آمریکای لاتین به اسلام و مسلمانان چگونه است؟
آن‌ها نگاه و احساس خوبی به اسلام، مسلمانان و البته جمهوری اسلامی ایران دارند، زیرا ایران را کشوری می‌دانند که در حال مبارزه با استکبار است.
علاوه بر این، در سال‌های اخیر نگاه مردم عام، سیاسیون و دانشگاهیان به اسلام متفاوت شده، زیرا آن‌ها فکر می‌کردند اسلام و تشیع حضرت عیسی(ع) و حضرت مریم(س) را قبول ندارد در حالی که روایات بسیاری در قرآن کریم وجود دارد که به ایشان اختصاص دارد.  به‌منظور شناخت مردم آمریکای لاتین از احکام اسلام کتاب‌های رساله امام خمینی(ره) و رساله «اجوبة‌الاستفتائات» رهبر انقلاب به زبان اسپانیولی توسط مؤسسه اندیشه شرق ترجمه و چاپ و برای علاقه‌مندان در این کشور توزیع شد.
کشورهای آمریکای لاتین عموماً‌ ضداستعمار هستند و به دلیل برخورداری از روحیه انقلابی،‌ نوعی همگرایی میان ما و آن‌ها وجود دارد‌. مردم این کشورها به فرمایشات رهبر انقلاب بسیار علاقه‌مندند و خبرنگاران آن‌ها از اینکه این فرمایشات سریع‌تر در اختیارشان قرار بگیرد تا به سمع و نظر مردم کشورشان برسانند بسیار استقبال می‌کنند، از این رو در سال‌های گذشته مجموعه کتاب‌‌هایی را که شامل فرمایشات رهبر انقلاب بود به 500 دانشگاه کشورهای منطقه آمریکای لاتین ارسال کردیم، همه دانشگاه‌ها از این کتاب‌ها استقبال کرده و خواهان ادامه‌‌دار بودن ارسال آن‌ها شدند. 

مترجمان این کتاب‌ها بر چه اساسی انتخاب می‌شوند یا با مؤسسه همکاری دارند؟ 
نخست اگر بومی هستند باید به زبان اسپانیایی مسلط باشند و ادبیات این کشور را خوب یاد گرفته باشند، همچنین تجربه ویراستاری نیز داشته باشند.
شرایط منطقه را بدانند و در زمان ترجمه از منابع دقیق و درستی بهره بگیرند، هر کدام از مترجمان لازم است در کنار یادگیری زبان اسپانیایی، به زبان‌های عربی، انگلیسی و پرتغالی نیز مسلط باشند.

منظورتان از این موضوع که مترجمان، شرایط منطقه را بدانند دقیقاً چیست؟
ما برای ترجمه کتاب‌ها شرایط منطقه را بررسی می‌کنیم، به عنوان مثال در گذشته در مراکز اسلامی یا مساجدی که در آمریکای لاتین برای مسلمانان وجود داشت هیچ‌گونه کتابی از احادیث ائمه اطهار(ع) نبود، بنابراین مجموعه کتاب‌هایی در 14جلد با عنوان 40حدیث از هر کدام از اهل بیت(ع) را که حاوی روایاتی با موضوعاتی از جمله اجتماعی، سیاسی، معنوی و به‌ویژه عرفانی هستند در حال چاپ داریم، البته هنوز بخش زیادی از این کتاب‌ها را نتوانسته‌ایم چاپ کنیم.

گفتید به جز مردم عادی، دانشگاه‌ها و شخصیت‌های سیاسی آمریکای لاتین نیز از مباحثی که در زمینه اسلام و تشیع است استقبال می‌کنند؛ در این باره بیشتر بگویید.
یادم است یک بار توسط یکی از دوستانم با یکی از نمایندگان مجلس کلمبیا در یکی از دانشگاه‌های این کشور ملاقات کردم. او به نماینده پیشنهاد کرد من در جلسه هفته بعد مجلس آن‌ها حضور یافته و درباره اسلام و نگاه آن به مسیحیت صحبت کنم، این نماینده از من خواست کمی به زبان اسپانیایی صحبت کنم و وقتی حرف‌هایم را شنید از من دعوت کرد به جلسه هفته بعد مجلسشان بروم. همچنین در سال‌های گذشته توصیه‌های عمده حضرت علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر برای حاکمان اسلامی را به زبان اسپانیایی ترجمه و برای نمایندگان و شخصیت‌های سیاسی آمریکای لاتین ارسال کردیم که آن‌ها اظهار خرسندی و شگفتی کردند و گفتند فکر نمی‌کردیم هزار و 500 سال پیش در دینی به نام اسلام، اهل بیت(ع) به چنین موضوع مهمی درباره دولت که به عنوان یک دستورالعمل برای دولت‌هاست اشاره کنند.

خبرنگار: مهدیه قمری