با نزدیک شدن ایام اربعین و اظهارنظرهای مقام‌های رسمی درباره نرخ مصوب سفر زمینی و هوایی و دیگر موارد ازقبیل بیمه و پارکینگ، بحث هزینه‌های سفر داغ می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد درمجموع 360هزار زائر از طریق ناوگان هوایی و ریلی و حدود 4میلیون و 640 هزار زائر از طریق ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای در ایام اربعین جابه‌جا خواهند شد.
قدس در این گزارش به برآورد هزینه‌های ایام اربعین برای دوره زمانی ۱۶ شهریور (۱۰ صفر) تا ۳۱ شهریور (۲۵ صفر) می‌پردازد. ازآنجاکه برخی هزینه‌ها مانند هزینه نام‌نویسی، بیمه، غذا، پارکینگ و... برای همه زائران یکسان است، در اینجا ابتدا به تخمین هزینه‌های مشترک پرداخته و سپس با توجه به اینکه سفرها به‌صورت هوایی، ریلی یا زمینی انجام می‌شود، جمع هزینه‌های این سفر را بررسی خواهیم کرد.

تسهیلات 3 تا 5 میلیون تومانی
دولت برای کاهش هزینه‌های زائران اربعین شبکه بانکی را موظف کرده است تا سقف ۵ میلیون تومان برای خانواده‌های عازم عتبات و ۳ میلیون تومان برای زائران انفرادی تسهیلات قرض‌الحسنه در نظر بگیرد. درخواست و واریز این تسهیلات بدون نیاز به حضور در شعب بانکی است و به‌حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود. با هماهنگی سازمان‌های هدفمندی یارانه‌ها، حج و زیارت، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی اقساط این تسهیلات از حساب یارانه سرپرست خانوار کسر می‌شود. شما می‌توانید برای تأمین بخشی از هزینه‌های سفر روی این مبلغ، حساب باز کنید.

سفری بدون ویزا و عوارض
شروع این سفر زیارتی در سال‌های گذشته با نام‌نویسی در سامانه سماح و دریافت روادید آغاز می‌شد. اما امسال برای سفر به عراق و شرکت در پیاده‌روی اربعین داشتن روادید الزامی نیست و فقط کافی است در سامانه سماح نام‌نویسی کنید. هزینه نام‌نویسی اربعین همان ۱۸هزار تومان هزینه بیمه است که هنگام تکمیل فرایند نام نویسی در سامانه «سماح»، پرداخت می‌شود. همچنین براساس مصوبه مجلس، زائران اربعین از پرداخت عوارض خروج از کشور معاف هستند.

اسکان و غذا؛ میهمان موکب‌های ایرانی و عراقی
برای غذا و اسکان در اربعین معمولاً زائران از موکب‌ها که رایگان هستند، استفاده می‌کنند. امسال هم ستاد بازسازی عتبات عالیات که مسئولیت اسکان و تغذیه زائران اربعین را بر عهده دارد، اعلام کرده موکب‌های ایرانی برای اسکان و پذیرایی از زائران از شانزدهم تا بیست‌ونهم شهریور در عراق برپا می‌شوند. علاوه بر ۲هزارو۵۰۰ موکب در نقاط مرزی و در خاک عراق، هرساله بسیاری از مردم عراق نیز، از زائران در خانه‌های خود پذیرایی کرده و اسکان می‌دهند.

میزان کرایه‌های حمل‌ونقل در عراق
براساس اعلام ستاد اربعین، امکان گذر از مرزهای زمینی با وسیله نقلیه شخصی و عمومی وجود ندارد و به هیچ اتوبوسی برای اربعین مجوز عبور داده نمی‌شود و زائران باید در خاک عراق با وسایل نقلیه دیگری به مسیر خود ادامه دهند. در این ایام گفته می‌شود کرایه ماشین‌ها معمولاً از مرز تا نجف و از کربلا تا مرز بین ۱۰ تا ۴۰ هزار دینار بین اتوبوس، ون و سواری متغیر است. با توجه به اینکه مرز مهران نزدیک‌ترین مرز به نجف و کربلاست و زائران در ایام پیاده‌روی اربعین بیشتر این مسیر را انتخاب می‌کنند، اگر بخواهیم هزینه کرایه اتوبوس و ون از مرز مهران به نجف را ملاک قرار دهیم حدود ۱۵ تا ۱۸ هزار دینار است. 
اگر قصد سفر به کاظمین و سامرا را هم داشته باشید، هزینه ایاب‌وذهاب شما در داخل عراق به‌طور متوسط چیزی حدود 5/1 تا 2میلیون تومان خواهد بود.

هزینه‌های تقریبی سفر از هوایی تا شخصی
اگر قصد دارید سفر اربعین را با اتوبوس طی کنید، باید بدانید قیمت بلیت اتوبوس در این مسیر به دلیل خالی بودن یک مسیر، از مقصد تهران بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان متغیر است. البته این قیمت مصوب است ولی با توجه به حجم تقاضا شاید تا دو برابر هم افزایش پیدا کند. 
در مجموع با در نظر گرفتن هزینه‌های داخل عراق سفر شما با اتوبوس تا مرز و تشرف به کربلا و برگشت تا ایران حداقل 3 تا 5/3میلیون تومان خواهد بود.
زائرانی که برای تشرف به زیارت اربعین هواپیما را انتخاب می‌کنند قیمت بلیت رفت‌وبرگشت هواپیما برای آن‌ها حدود ۶میلیون تومان مصوب شده و برای مسیرهای پروازی مشهد ـ نجف ـ مشهد، کرمان ـ نجف ـ کرمان، یزد ـ نجف ـ یزد و زاهدان ـ نجف ـ زاهدان قیمت بلیت 6/7میلیون تومان است. زائرانی که به‌صورت هوایی عازم عراق می‌شوند نیز باید مبالغی را به‌عنوان کرایه تا شهرهای مختلف در نظر بگیرند.
گفته می‌شود کرایه سواری تا کربلا از داخل منطقه فرودگاهی ۴۰ هزار دینار (۸۴۰ هزار تومان) و بیرون از آن ۲۰ هزار دینار خواهد بود. همین مبلغ برای رفتن به نجف از داخل فرودگاه ۸هزار دینار و خارج از آن ۳ تا ۴هزار دینار است. پس هزینه شما تا تشرف به کربلا حدود 5/7 تا 8میلیون تومان خواهد شد.
همچنین مسافرانی که با قطار خود را به مرز می‌رسانند باید نرخ مصوب ۲۵۰ هزار تومان را پرداخت کنند البته بسته به نوع قطار این نرخ می‌تواند تا یک‌میلیون و 500 هم‌ تغییر کند. با در نظر گرفتن کرایه‌های داخل عراق که پیشتر ذکر شد هزینه سفر اربعین با قطار حدود 5/2 تا 3میلیون خواهد بود.
بخشی از زائران هم از خودرو شخصی برای سفر زیارتی اربعین استفاده می‌کنند، بدین ترتیب که تا پایانه‌های مرزی با خودرو شخصی جابه‌جا می‌شوند و سپس با پارک کردن خودرو در پایانه‌های مرزی، از مرز خارج می‌شوند. این گروه برای پارک خودروهای خود در پارکینگ‌های عمومی و شهرداری‌ها ۵ هزار تومان در ۲۴ ساعت و برای پارکینگ‌های خصوصی ۱۰ هزار تومان باید بپردازند. بدون در نظر گرفتن هزینه تعمیرات و سوخت خودرو شخصی، هزینه سفر این گروه که ایاب‌وذهاب آن‌ها در عراق محدود می‌شود حدود 5/1میلیون تومان آب خواهد بود.

پیاده‌روی اربعین سفری برای اغنیا و فقرا
یادمان باشد پیش‌ازاین در سفر پیاده‌روی اربعین فقیر و غنی همه با پای ‌برهنه با کوله‌بار سبکی از لوازم ضروری راهی این سفر می‌شدند. در هر مسجد و کوره‌راهی استراحت و با هر غذایی روز را سپری می‌کردند. سفری بی‌پیرایه که حضور خیل عظیم مشتاقان در آن، دولتمردان داخلی را به ارائه تسهیلات ترغیب و متولیان این حوزه در خارج از کشور را واداشته تا زائران را بدون روادید به داخل مرزهایشان بپذیرند و با پذیرایی رایگان و اسکان در موکب‌ها تا صحن و سرای امام سوم شیعیان همراهی‌شان کنند. اغنیا هنوز هم این سفر را حتی با بلیت 20میلیون تومانی طی می‌کنند، اما اقشار کم‌برخوردار هنوز هم باید با پای پیاده و اندک دیناری در کیسه دل به جاده بزنند. چه خوب بود دولت در کنار در نظر گرفتن وام اربعین، با کمک به هزینه‌های ایاب‌وذهاب زائران به‌خصوص زیارت اولی‌ها، تشرف این محبان اهل‌بیت(ع) به کربلا را نیز تسهیل می‌کرد. علاوه بر دولت، نهادهای عمومی غیردولتی نظیر شهرداری‌ها و همچنین نهادهای مردمی نیز می‌توانند قسمتی از نذر خود را به هزینه حمل‌ونقل زائران اختصاص دهند تا این زیارت پرفیض برای اقشار کم‌درآمد و مستضعف تسهیل شود.

خبرنگار: زهرا طوسی