روزه‌داری، انجام واجبات، ترک محرمات، انس با معارف قرآن و اهل بیت(ع) بستر بندگی خدا در این ماه است و تأثیر زیادی در پالایش روحی انسان و عروج معنوی او دارد. عید فطر نیز جشن شکرانه موفقیت در بندگی خداوند و غلبه بر دشمنان درونی و بیرونی است. اما برای استمرار این موفقیت و حفظ دستاوردها و زیبایی‌های معنوی ماه مبارک رمضان چه باید کرد؟ در آستانه عید سعید فطر در این زمینه با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ماندگاری، کارشناس مذهبی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

دلیل برتری ماه رمضان بر ماه‌های دیگر چیست و چرا حال و هوای ماه رمضان با دیگر ماه‌های سال متفاوت است؟ 
زیبایی ماه رمضان در درجه اول به زیبایی بندگی خداست. روزه‌داری، انجام عبادت و واجبات الهی، ترک محرمات، سحرخیزی، دعا، ذکر، استغفار، مناجات و توسل، انس با معارف قرآن و اهل بیت(ع) بستر بندگی خدا در این ماه است. زیبایی دوم این ماه در خدمت به خلق خداست مثل رزمایش همدلی و مواسات، انفاق مؤمنانه، خدمت‌های جهادی و خالصانه. اصلاً سفره‌های افطار و سحر در ماه رمضان زیبا و معنوی است. پیامبر(ص) در حدیثی فرموده‌اند: اگر بندگان بفهمند در ماه رمضان چه خبر است قطعاً از خدا می‌خواهد همه سال رمضان باشد. آن حضرت در حدیثی دیگر برکت، رحمت و مغفرت الهی را سه ویژگی اصلی ماه رمضان دانسته و می‌فرمایند: «ای مردم همانا ماه خدا همراه با برکت، رحمت و آمرزش به شما روی آورده؛ ماهی که نزد خدا برترین ماه‌هاست. روزهایش برترین روزها، شب‌هایش برترین شب‌ها و ساعاتش برترین ساعات است». رمضان ماه میهمانی خداست. میهمانی‌های دنیا با میهمانی‌های خدا فرق دارد. در میهمانی‌های دنیا هم به میهمان می‌گویند خیلی نمانید که اسباب زحمت صاحبخانه نشود و هم صاحبخانه بدش نمی‌آید که میهمان زود برود. ولی در میهمانی خدا صاحبخانه خیلی دوست دارد ما در ماه رمضان بمانیم و حاضر است اگر ما در حال و هوای ماه رمضان ماندیم همه امتیازات این ماه مبارک را پس از آن نیز برای ما ادامه دهد.

چطور می‌توانیم پس از پایان ماه میهمانی خداوند، دستاوردهای معنوی و فیوضات الهی این ماه مبارک را در ماه‌های دیگر نیز حفظ کنیم و ادامه دهیم؟
بگذارید ابتدا چند نکته را درباره توفیق روزه ماه رمضان یادآور شوم: نخست اینکه توفیق بندگی و روزه در ماه رمضان را خدا به ما داد و ما توفیقی الا بالله العلیم العظیم نداشتیم. نعمت حضور در ماه مبارک رمضان، نعمت روزه‌داری، نعمت شب زنده‌داری، نعمت تلاوت قرآن، نعمت مناجات، نعمت خدمت و هر کاری که توفیق پیدا کردیم مال ما نبود، مال خدا بود چون ما نه فهممان به اینجاها می‌رسد و نه دشمن قسم خورده‌ای مثل ابلیس می‌گذارد ما این کارها را انجام دهیم. پس باید درعید سعید فطر بگوییم الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدانا الله و بر این توفیقی که خدا به ما داد شاکر باشیم که لإن شکرتم لازیدنکم اگر شاکر بودید خدا توفیق بیشتر به ما می‌دهد. نکته دوم اینکه باید باور کنیم تداوم این توفیق، تلاش و برنامه‌ریزی ما را می‌طلبد. من همیشه عرض کردم ما شاید نتوانیم تمام آنچه را در ماه رمضان توفیقش را داشتیم پس از این ماه ادامه دهیم ولی به تعبیر خودم در حد یک آب باریک می‌شود این کار را کرد. خدا می‌گوید: شما در حد اندک اعمال این ماه را ادامه بدهید من تمام آن برکات را به شما می‌دهم؛ همان برکت، همان رحمت، همان مغفرت. امام رضا(ع) نیز فرموده‌اند: رمز سفره برکت الهی، طاعت و ترک معصیت است؛ رمز سفره رحمت، رحم، مروت، گذشت و سخاوت و رمز سفره مغفرت الهی نیز توبه و استغفار است. اگر ما دائم اهل طاعت، ترک معصیت، رحمت، مروت، گذشت، توبه و استغفار باشیم، سه تا سفره استثنایی ماه رمضان همچنان برای ما گسترده است. واقعاً با جرئت می‌گویم اگر پس از ماه رمضان هم به عباداتمان ادامه دهیم و تلاشمان را کنیم، خدا در ماه‌های دیگر هم مثل ماه رمضان، نفس‌هایمان را تسبیح، خوابمان را عبادت، دعایمان را مستجاب و تک‌تک آیات قرآن را ثواب ختم قران حساب می‌کند. پس بیاییم در عید فطر تصمیم بگیریم زیبایی‌های ماه رمضان را که پیش از این عرض کردم ادامه دهیم. یکی از زیبایی‌های ماه رمضان سحرخیزی‌اش بود. بیایم پس از ماه مبارک هم نمی‌گویم یک ساعت، حداقل 10 دقیقه قبل از اذان صبح بلند شویم. وبالاسحارهم یستغفرون: استغفار کنیم که هر چه به خوبان دادند از فیض دعای سحر بود. یکی دیگر از زیبایی‌های ماه رمضان سفره ماه رمضان بود. پس ماهی سه روز آن‌هایی که توان دارند و بیمار نیستند، روزه بگیرند. اول، وسط و آخر هر ماه. پیامبر(ص) هم وعده داده‌اند: در ماه سه روز، روزه بگیرید ثواب یک ماه روزه را دریافت کنید. زیبایی و برکت دیگر ماه رمضان خواندن قرآن بود. پس از رمضان هم روزی یکی دو صفحه قرآن بخوانیم و انسمان را با قرآن قطع نکنیم. رمضان ماه انفاق مؤمنانه بود. پس از این ماه مبارک هم هفته‌ای یک بار انفاق مؤمنانه‌مان را در روز پنجشنبه و شب جمعه به نیت امواتمان، صدقه صاحب‌الزمان و حفظ جان خودمان و خانواده‌مان قطع نکنیم. ماه رمضان، سفره معارف دین پهن بود. پس هفته‌ای یک روز اهل هیئت، توسل و زیارت و اشک و گریه شویم، یعنی این ارتباط قطع نشود. از ما حرکت از خدا برکت. پس در گام اول شاکر باشیم و حمد و سپاس توفیق خدا را بگوییم. در گام دوم به خدا بگوییم خیلی به ما خوش گذشت، ممنونت هستیم. می‌خواهیم این خوشی ماه رمضان را ادامه بدهیم و درونمان نهادینه کنیم. خدا می‌گوید: تو یک قدم بردار من 100 قدم برمی‌دارم. در گام سوم هم نتیجه را به فضل الهی واگذار کنیم و بگوییم: خدایا! ما بندگی به شرط مزد نمی‌کنیم. تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن/ که خواجه خود روش بنده‌پروری داند. 

عید سعید فطر یکی از مهم‌ترین اعیاد اسلامی است. از آثار و برکات این عید بزرگ و وظیفه مؤمنان در این روز مبارک برایمان بگویید.
عید سعید فطر عید معامله توان، عمر و امکانات محدود با وجود نامحدود حضرت رب‌العالمین است. عید موفقیت، عید شکر انجام عبادت و عید بندگی خداوند است. اصلاً عید سعید فطر به انسان انرژی می‌دهد چون به من و شما نشان می‌دهد می‌توان یک ماه بندگی خدا کرد. عید سعید فطر به من و شما می‌گوید بندگی خدا و خدمتگزاری به خلق خدا غیرممکن نیست. در ماه رمضان با اینکه گرسنه‌ بودید، به فکر فقرا و محرومان جامعه بودید. عید سعید فطر می‌گوید می‌شود انسان سحرخیز و شب زنده‌دار باشد. آدم اگر یک وعده غذا نخورد که نمی‌میرد، اتفاقاً سالم‌تر هم می‌ماند چون به ما گفته‌اند: «صوموا تحصوا» تا روزه می‌گیرید بدنتان سالم است. عید فطر جشن غلبه و پیروزی بر نفس اماره است. نشان می‌دهد می‌شود یک ماه نفس اماره را کنترل کرد و نگذاشت دشمنان درونی و بیرونی بر ما مسلط شوند. دشمن یعنی نفس اماره درون و شیاطین بیرون می‌خواهند به ما بگویند نمی‌توانید بر ما غلبه کنید. ولی عید سعید فطر به ما می‌گوید شما می‌توانید. عید توانستن و اعتماد به خویشتن است. بیایید توانستن‌هایی را که بیش از چهار دهه انقلاب داشتیم به هم متذکر شویم و نگذاریم دشمن چهره ما را ناامید، عبوس و درهم ببیند. دشمنان می‌گفتند شما نمی‌توانید رژیم طاغوت را سرنگون کنید. گفتیم به حول و قوه الهی می‌توانیم. گفتند شما نمی‌توانید نظام اسلامی را برپا کنید اما در دوازدهم فروردین 1358نظام اسلامی را با آن آرای شگفت‌آور برپا کردیم. گفتند نمی‌توانید از پس منافقان مسلح داخلی بربیایید، اما توانستیم. بله خیلی از عزیزان را از دست دادیم باهنرها، بهشتی‌ها، رجایی‌ها ولی بالاخره منافقان را شکست دادیم. گفتند نمی‌توانید در مقابل صدام که همه دنیا پشتش هستند بایستید اما توانستیم و به دنیا ثابت کردیم حق با ماست و صدام متجاوز است. گفتند اگر تحریمتان کنند نمی‌توانید مملکتتان را بسازید. گفتیم: اتفاقاً به قول شهید سلیمانی تحریم‌ها برای ما فرصت است و در ده‌ها موضوع مختلف در دنیا اول شدیم. گفتند از پس گرفتاری‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی‌تان برنمی‌آیید، ولی 43 سال است که از پسشان برآمده‌ایم البته هنوز برخی مشکلات مانده ولی از اینکه برخی مشکلات موجود را حل کردیم خدا را شاکریم. رضا شاه را انگلیسی‌ها و محمدرضا شاه را آمریکایی‌ها بر سر کار آوردند ولی ما 43 سال است داریم مسئولانمان را خودمان انتخاب می‌کنیم. بد و خوبش پای خودمان. این‌ها عید دارد. دشمن دارد با تمام قدرت تهاجم فرهنگی می‌کند. ولی اعتکاف‌ها، زیارت اربعین‌ها، هیئت رفتن‌ها، اشک ریختن‌ها و ماه رمضان‌ها و لیالی قدر ما موجب شده تهاجم فرهنگی دشمن آن اثری را که می‌خواسته نگذارد. قطعاً فساد و حرام‌خواری هنوز ریشه‌کن نشده و وجود دارد ولی نتوانسته نابودمان کند. این‌ها همه عید دارد. حضرت نوح در 950 سال، فقط هشتاد و اندی مؤمن تربیت کرد ولی انقلاب ما صدها مجاهد، شهید و جانباز دارد. الان هم صدها جوان مجاهد دارند برای خدا کار می‌کنند و اگر نمی‌کردند کارها جلو نمی‌رفت. 
پس حالا که عید فطر، عید شکر و موفقیت در بندگی است، بیاییم شاکر داشته‌هایمان که همگی از لطف خداوند است باشیم و از او تشکر کنیم. به لطف خدا امیدوار باشیم. مجاهد و مقاوم باشیم تا خدا به ما کمک کند و به ما عزت بدهد. پس با تمام وجود بگوییم: الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لولا ان هدانا الله.