البته قانون خدمت سربازی اجباری بعدها و در سال‌های 1335 و 1350 اصلاح شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز قانون یاد شده در سال 1363 بار دیگر مورد بازنگری قرار گرفت.
با وجود این و در حالی که از مدت‌ها پیش موضوع ضرورت انتخابی و حرفه‌ای شدن سربازی از سوی کارشناسان و حتی بعضی نمایندگان مجلس مطرح شده، پرسش این است خود سربازان چه توصیفی از خدمت سربازی دارند و در گذران دو سال خدمت وظیفه‌شان با چه مسائل و مشکلاتی مواجه هستند؟ 

سربازی آستانه تحمل افراد را بالا می‌برد 
یعقوب، جوانی که در ستاد دژبانی ارتش در خیابان فاطمی تهران دوره خدمت وظیفه دو ساله‌اش را سپری می‌کند در پاسخ به قدس می‌گوید: دوره سربازی خوبی‌ها و بدی‌های خاص خودش را دارد؛ مثلاً از خوبی‌های آن می‌توان به افزایش آستانه تحمل یا تاب‌آوری در برابر مسائل و مشکلات اشاره کرد. آدم شاید در خانواده و مدرسه یاد نگیرد چگونه در مقابل رفتارهای نه چندان معقول بعضی افراد واکنش نشان دهد، اما در پادگان یا سربازخانه ناخودآگاه می‌آموزد چگونه این گونه رفتارها را تحمل کند. به عبارت دیگر آستانه صبر و تحمل آدم در این دوره بیشتر می‌شود و نتیجه آن را بعدها در زندگی شخصی و مسئولیت‌هایی که بر عهده می‌گیرد، خواهد دید. 
از سوی دیگر، دوری از خانواده، نگهبانی‌های زیاد، مناسب نبودن توانایی‌های فرد با نوع کاری که در طول خدمت انجام می‌دهد، حقوق ناچیز و... فشارهای روحی سنگینی بر آدم وارد
 می‌کند.
وی که مدرک دیپلم رشته تحصیلی علوم انسانی دارد کسب یک شغل آبرومند و با درآمد مالی مناسب را مهم‌ترین دغدغه‌اش در حال حاضر عنوان می‌کند و می‌افزاید: در هیچ حرفه‌ای تخصص ندارم. در ارتش هم تاکنون هیچ حرفه یا مهارتی را به ما یاد نداده‌اند. بنابراین پنج ماه دیگر وقتی خدمتم را تمام کنم حسابی برای پیدا کردن شغل با چالش روبه‌رو می‌شوم. 

فواید سربازی بیش از زیان‌هایش است 
ستوان سوم مهدی در لباس پلیس راهور تهران مشغول خدمت سربازی است. دانش‌آموخته رشته مهندسی حرفه‌ای (سیستم تبرید) است و هشت ماه دیگر دوره خدمتش به سر می‌رسد. او هم کم و بیش نگاهی مشابه به موضوع دارد و به قدس می‌گوید: سربازی اجباری اگرچه ممکن است موجب فراموشی آموخته‌های علمی فرد شود و تا حدی او را از مسیر پیشرفت دور کند اما از جنبه دیگر که تا حدی مهم‌تر است اینکه قوه نظامی را تقویت می‌کند و در تأمین امنیت کشور و منافع ملی نقش مؤثری دارد. 
وی با اشاره به کلاس‌های مهارتی که برای سربازان راهور برگزار می‌شود، می‌افزاید: البته این کلاس‌ها فقط اسمشان مهارت‌آموزی است چون کیفیت لازم را ندارند. بنابراین به نظر می‌رسد اگر متولیان امر همچنان بر اجباری بودن سربازی اعتقاد دارند بهتر است مدت آن را برای شرایط عادی به یک‌سال کاهش دهند تا هم جامعه نفع ببرد و هم سرباز خیلی از مسیر کسب‌وکار و درآمدزایی دور نشود.

شکستن و سکوت!
حسن، سرباز دوم راهور نگاه متفاوت‌تری دارد و به قدس می‌گوید: هر چند سرباز نیروی انتظامی از نزدیک با مسائل و مشکلات مردم آشنا می‌شود که این موضوع تجربه خوبی برای آینده‌اش خواهد بود اما تنبیه شدن سر موضوعات بسیار کوچک، خستگی مفرط و حقوق کم، بخش جدایی‌ناپذیر دوره خدمت وظیفه بوده و مواردی است که گاهی به‌سختی آدم را می‌شکند اما بهترین راهکاری که برای فرار از چنین مواردی پیدا می‌کنی سکوت کردن است. 
وی که در هنرستان فنی در رشته مکانیک تحصیل کرده، می‌افزاید: واقعیت این است سربازی نه تنها مهارتی به من نیاموخته بلکه موجب کاهش مهارتم در مکانیکی خودرو هم شده است. بنابراین با توجه به پایین بودن حقوق سرباز که به 3میلیون تومان هم نمی‌رسد و هزینه‌های دو هفته یک سرباز را هم تأمین نمی‌کند بهتر است فرماندهان محترم مرخصی ساعتی و روزانه سربازان را بیشتر کنند تا حداقل آن‌ها بتوانند مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند را حفظ کنند و با کسب درآمد، از نظر مالی سربار والدینشان نباشند. 
وی ادامه می‌دهد: پس از خدمت، در تهران ساکن می‌شوم و مثل استادکارم در کنار حرفه مکانیکی، خرید و فروش خودرو می‌کنم چون درآمد خوبی دارد. 

نمی‌دانم پس از سربازی چه کار کنم 
علی، جوان ورزشکاری که در رشته فوتبال تا رده امیدهای باشگاه پرسپولس پیشرفت کرده و پس از 16 ماه در حال گذران دوره سربازی خود در ارتش است، نگاه دیگری به موضوع دارد. 
او با اشاره به اینکه سربازی برنامه کاری و زندگی آینده‌اش را به‌هم زده است، می‌گوید: چون موجب شد از اهدافم دور شوم. می‌خواستم به صورت حرفه‌ای به فوتبالم ادامه دهم اما مجبور شدم به جای لباس ورزشی، لباس خدمت را تنم کنم. البته ابتدا تصور می‌کردم در دوره خدمت هم بتوانم در یکی از باشگاه‌ها به تمریناتم بپردازم اما تلاش‌هایم برای این منظور بی‌نتیجه ماند و الان نمی‌دانم پس از پایان سربازی چه کاری انجام دهم. چون پرداختن به فوتبال حرفه‌ای در سن 21 سالگی خیلی دیر است. 
وی می‌افزاید: سربازی هم مثل هر شغل دیگری باید حرفه‌ای شود. در این صورت افرادی که به این حرفه رو می‌آورند دارای انگیزه کافی هستند و می‌توانند اهداف نظام و کشور را به‌خوبی تأمین کنند.

خبرنگار: محمود مصدق