شاید به همین دلیل است از هزینه‌هایی که از تصادفات ساختگی به شرکت‌های بیمه‌گر وارد می‌شود به عنوان مهم‌ترین چالش صنعت بیمه ایران و حتی یکی از معضلات عمده دولت و کشور یاد می‌کنند. 

خلأ قانونی داریم
جعفر استخر، مدیر شعبه بعثت بیمه ایران در این خصوص به قدس می‌گوید: غیرواقعی بودن تصادفات از دستکاری در مدارک و مستندات آغاز و به تغییر مواضع ختم می‌شود. فرد در مدارک و مستندات دستکاری می‌کند یا اصلاً مدارک جعلی ارائه می‌دهد. 
اما در حوزه مواضع، بحث غیرواقعی بودن تصادفات همچنان مطرح است. مثلاً اتومبیل فردی از عقب آسیب دیده اما یک جای دیگر را معرفی می‌کند یا شاید راننده و محل تصادف تغییر پیدا کند. 
استخر، ترسیم نکردن کروکی از سوی پلیس تا سقف 30میلیون تومان را در افزایش تصادفات ساختگی تأثیرگذار می‌داند و می‌گوید: پلیس در مواردی حتی اگر خسارت بالای 30میلیون تومان باشد هم کروکی تهیه نمی‌کند، مثلاً در تصادف با جسم ثابت اقدام به ترسیم کروکی نمی‌کند؛ دلیلشان هم این است فرد مقابلی در تصادف وجود ندارد. به هرحال تهیه نکردن کروکی در تصادفات برای بیمه‌ها کمی دردسرساز شده است. 
وی اضافه می‌کند: یکی از مشکلات در تصادفات صوری متوجه خود بیمه‌هاست. دفاتر بیمه‌ها باید تخلفات شناسایی شده را به شعبه‌های خود اعلام کنند تا پرونده از طریق دفتر حقوقی شعبه و دستگاه قضایی پیگیری شود تا کسی که اقدام به صحنه‌سازی خسارت غیرواقعی کرده مجازات شود، اما متأسفانه اکنون چنین پرونده‌ از سوی بیمه‌ها پیگیری نمی‌شوند.
استخر با اشاره به اینکه در بحث تصادفات ساختگی با خلأ قانونی مواجه هستیم، می‌گوید: مقررات باید به‌گونه‌ای باشد که شرکت‌های بیمه‌گر بیشتر پیگیر پرونده‌هایی باشند که به عنوان صحنه‌سازی و یا تصادفات ساختگی شناسایی می‌شوند تا افراد بدانند اگر اقدام به خسارت‌های غیرواقعی کنند چه پیامدهایی برایشان خواهد داشت. 

بیمه چشم‌پوشی می‌کند 
اسماعیل فلاحی، مدیر بیمه‌های اتومبیل شرکت بیمه آرمان هم می‌گوید: صحنه‌زنی‌ها در حوزه خودرو به سه صورت جابه‌جایی راننده، جابه‌جایی خودرو و تغییر در زمان و مکان تصادف اتفاق می‌افتد.وی با اشاره به اینکه کلاهبرداران معمولاً از دو شگرد در تصادفات ساختگی استفاده می‌کنند، می‌گوید: یکی اینکه موجب حادثه یا تصادف صوری می‌شوند؛ مثلاً به عمد به خودرویی می‌زنند که در حال خروج از پارکینگ است به‌طوری که خودشان آسیب سطحی ببینند. بعد منتظر می‌مانند عوامل پلیس راهور و اورژانس برای ترسیم کروکی، تهیه گزارش و انتقالشان به صحنه بیایند. در ادامه و پس از انتقال به بیمارستان و ثبت مشخصات خود در آنجا خواهان انتقال به بیمارستان دیگر می‌شوند. بنابراین اعلام رضایت می‌دهند و از آنجا خارج می‌شوند اما پیش از رسیدن به بیمارستان دیگر در یک فاصله زمانی چند ساعته جراحت‌های دیگری در خود ایجاد می‌کنند؛ مثلاً اگر براساس گزارش اورژانس، فرد از ناحیه دست راست احساس درد می‌کرد یا دچار خراش شده، وی در فاصله انتقال به بیمارستان دیگر اقدام به شکستن دست راست خود کرده یا ضایعات دیگری در دست راست خود ایجاد می‌کند تا خسارت بیشتری از بیمه‌ها بگیرد. 
شگرد دیگر این است که از قبل در خود جراحت ایجاد و بعد طعمه را شناسایی می‌کنند و به عمد به خودرو وی می‌زنند به‌طوری که طرف مقابل مقصر شناخته شود و سپس منتظر می‌مانند عوامل پلیس و اورژانس به صحنه بیایند. البته در چنین مواردی که اغلب در شب اتفاق می‌افتد صحنه‌سازها حتی از طریق سنباده، اسکاچ و سیم ظرف‌شویی دوباره روی همان جراحتی که از قبل در بدن خود ایجاد کرده‌اند، می‌کشند تا دوباره خون‌ریزی کند و ثابت شود جراحت در اثر تصادف ایجاد شده است. ضمن اینکه در لحظه با تلفن همراه خود از صحنه تصادف ساختگی فیلم‌برداری می‌کنند. این در حالی است که در تصادفات واقعی منجر به صدمات جرحی خیلی کم اتفاق می‌افتد افراد آن‌قدر آمادگی داشته باشند که اقدام به فیلم‌برداری از صحنه کنند. 
گاهی نیز تصادفات صوری به‌صورت باندی و سازمان‌یافته انجام می‌شود، به‌طوری که فرد را نزد پزشک می‌برند و پس از بیهوش کردن وی، جراحاتی به او وارد و سپس بقیه نقشه را پیاده می‌کنند. 
فلاحی با تأکید بر اینکه شاخص مشخصی برای ارزیابی دقیق خسارت‌های غیر حقی که بیمه‌ها بابت تصادفات صوری پرداخت می‌کنند، وجود ندارد، می‌افزاید: بنابراین رقم 2هزار میلیارد تومانی که دو سال پیش در این زمینه مطرح شده، مستند نیست و احتمالاً بر اساس داده‌های اولیه و میانگین بدست آمده باشد چون به هیچ وجه نمی‌توان به صورت قطع و یقین گفت مثلاً فلان پرونده، صحنه‌سازی بوده است. البته ما زمانی که پرونده را مطالعه می‌کنیم اگر تصادف صوری باشد متوجه آن می‌شویم اما برای اثبات ساختگی بودن تصادف باید دلایل محکمه‌پسند ارائه داد که چنین کاری بسیار سخت است؛ مثلاً یکی از روش‌ها برای اثبات جابه‌جایی راننده در تصادف صوری نقطه‌زنی است؛ در این روش با تلفن همراه راننده مشخص می‌شود وی در زمان تصادف در محل بوده یا نه، ولی انجام این روش فقط با دستور قاضی ممکن می‌شود که قضات هم معمولاً فقط برای جرم قتل چنین مجوزی را صادر می‌کنند. پس خیلی از پرونده‌های مربوط به تصادفات ساختگی در دادگاه‌ها قابل اثبات نیست و بیمه‌ها مجبور به پرداخت خسارت می‌شوند. از سوی دیگر وقتی خسارتی را پرداخت می‌کنیم جزو خسارت‌های پرداختی محاسبه می‌شود. یعنی جزو خسارت صحنه‌سازی و یا خسارت غیرحق لحاظ نمی‌شوند. البته شاید بتوانیم آن را به عنوان خسارت غیرحق بنامیم اما نمی‌توانیم به صورت رسمی آن را اعلام کنیم چون در این صورت بیمه‌ها باید به  این پرسش پاسخ دهند که اگر خسارت غیرواقعی بوده است چرا پرداختش کرده‌اند؟ بنابراین موارد یاد شده سبب می‌شود در صنعت بیمه آمار رسمی در زمینه خسارت‌هایی که بابت تصادفات صوری پرداخت می‌شود، وجود نداشته باشد. 
فلاحی در پاسخ به اینکه معمولاً چند درصد تصادفات صوری از سوی شرکت‌های بیمه‌گر در کشور کشف و پرونده‌شان برای رسیدگی به دادگاه ارجاع می‌شود، می‌گوید: پرونده‌هایی که کاملاً اثبات می‌شوند صحنه‌سازی هستند حدود 4درصدند، چون مثلاً در پرونده‌ها جابه‌جایی راننده را داریم، اما چون وسیله نقلیه در زمان حادثه اصیل بوده شرکت بیمه‌گر مجبور است خسارت را پرداخت کند. یعنی چنین پرونده‌ای از مصادیق صحنه‌سازی قلمداد نمی‌شود و بیمه با نظر دادگاه باید خسارت بپردازد. با وجود این از 100هزار پرونده‌ای که در 15سال اخیر در بیمه آرمان بررسی کردم بین 3 تا 4هزار مورد آن را به دادگاه بردم اما از این تعداد فقط 40موردش را به سختی توانستم ثابت کنم صحنه‌سازی بوده است. در واقع به دلیل نداشتن ادله محکمه‌پسند، در بقیه پرونده‌ها شکست خوردیم و مجبور شدیم خسارت را پرداخت کنیم. 
فلاحی در خصوص طرح ترسیم کروکی‎های الکترونیکی توسط افسران پلیس به منظور کاهش تصادفات صوری هم می‌گوید: این طرح به صورت آزمایشی در شهرستان قم در حال اجراست. اما نکته اینجاست اگر عوامل راهور و اورژانس در لحظه وارد صحنه حادثه شوند خواسته یا ناخواسته به صورت الکترونیکی و یا غیرالکترونیکی کروکی و یا گزارش خود را از صحنه ارائه می‌دهند اما کسی که می‌خواهد صحنه‌سازی کند پیش از اینکه عوامل راهور و اورژانس به صحنه حادثه برسند کار خود را انجام می‌دهد. بنابراین طرح الکترونیکی کردن کروکی‌ها تأثیر چندانی در کاهش تصادفات ساختگی ندارد مگر اینکه سامانه جامع تصادفات که طرح آن از سال 95 تصویب شده، راه اندازی شود. چون در این صورت تمام اطلاعات حوادث مربوط به تصادفات رانندگی از سوی دستگاه‌های مسئول مثل وزارت بهداشت، پزشکی قانونی، راهور، دستگاه قضایی و بیمه‌گرها در آن ثبت و با بررسی این داده‌ها امکان شناسایی متخلفان در این حوزه توسط کارشناسان بیمه راحت‌تر می‌شود؛ در واقع را‌ه‌اندازی سامانه یاد شده بهترین راهکار کاهش تصادفات صوری است. 

خبرنگار: محمود مصدق