​​​​​​​شب قدر که می‌رسد، از هر گوشه شهر صدای «خلصنا من النار یا رب» را می‌شنویم. بوستان‌های شهر و مساجد و فضا‌های باز بیرون از مسجد، دانشگاه‌ها، هر جایی که فضای بزرگ و مناسبی برای جمع شدن خلق خدا دارد عده‌ای در آن جمع می‌شوند و رو به آسمان دست به دعا برمی‌دارند. حتی بعضی از هیئت‌ها که با استقبال مردم از سخنرانشان مواجه هستند، کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف هیئت و حسینیه‌شان را فرش می‌اندازند تا شب‌زنده‌داران قدر لحظه‌هایشان را بهتر بدانند. عده‌ای هم پای آمدن تا زیر مسجد و حسینیه را ندارند و از منزل و چشم به تلویزیون شبشان را قدر می‌دارند. برای بعضی‌ها هم شب‌های قدر روی تخت بیمارستان می‌گذرد. اما سال‌هاست برای اهالی مشهد و دوستداران امام رضا(ع) فقط یک انتخاب برتر برای احیای شب‌های قدر وجود دارد. مجاوران امام رضا(ع) و زائران مشتاق دلشان می‌خواهد شب قدرشان را در حرم مطهر احیا کنند. به همین خاطر، حرم امام رضا(ع) همیشه در شب‌های قدر میزبان زائران و مجاورانی است که می‌آیند تا این شب پر ارزش را در این مکان زنده نگه دارند. سه سال پیش چنین شب‌هایی مردم پشت درهای بسته قدر را احیا کردند و به این زودی‌ها ارزش اینکه این شب‌ها را در کنار مرقد مطهر ثامن‌الحجج‌علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) قدر بدانند یادشان نمی‌رود. 

نخستین شب قدر در حرم امام رضا(ع)
حضرت امام رضا(ع) از قول پدرانش نقل می‌فرماید: «فِی أَوَّلِ لَیلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ یغُلُّ الْمَرَدَةَ منَ الشیاطِینِ وَ یغفِرُ فِی کلِّ لَیلَةٍ سَبْعِینَ أَلْفاً فَإِذَا کانَ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ غَفَرَ اللَّهُ بِمِثْلِ مَا غَفَرَ فِی رَجَبٍ وَ شعْبَانَ وَ شهْرِ رَمَضَانَ إِلَی ذَلِک الْیوْمِ إِلَّا رَجُلا بَینَهُ وَ بَینَ أَخِیهِ شَحْنَاءُ فَیقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنظِرُوا هؤُلَاءِ حتَّی یصْطَلِحُوا؛ در اولین شب ماه رمضان شیطان‌های سرکش در بند شوند و در هر شب 70هزار آمرزیده شوند و در شب قدر به شمار آمرزیده‌های در رجب و شعبان و ماه رمضان تا آن روز آمرزیده شوند، جز کسی که میان او و برادرش کینه باشد که خدا عزّ و جلّ فرماید: مهلت دهید اینان را تا اینکه آشتی کنند». 
قرار است در شبی که شیطان در بند است و فرشته‌ها به زمین می‌آیند جایی باشیم که محل دریافت برکات و نزول ملائکه باشد. چه مکانی بهتر از مرقد شریف امامی معصوم است. حالا که فرشتگان الهی به زمین می‌آیند، در مکانی حاضر می‌شویم که احتمال نزول فرشتگان در آن بیشتر است. مکانی که محل پرواز فرشتگان حضرت حق است و می‌شود جایی برای زنده نگه داشتن اولین شب قدرمان.
هر سال برنامه‌های ویژه‌ای برای شب قدر تدارک دیده می‌شود که در حرم مطهر رضوی برگزار است. اگر می‌خواهید از این برنامه‌ها جا نمانید خوب است از زمان و محل برگزاری این مراسم در حرم اطلاع داشته باشید. 
امسال مراسم شب‌های قدر در صحن پیامبر اعظم(ص) برگزار می‌شود و زمان شروع مراسم 8:30 است. اما اگر می‌خواهید جای مناسبی در این مکان مقدس داشته باشید تا مراسم احیا را با خیال راحت و در آرامش بگذرانید بهتر است زودتر از این‌ها به حرم مطهر بروید و از زمان نماز جماعت بدانید قرار است کجای مراسم بنشینید. 

پای صحبت عالمان در حرم مطهر
وقتی شبی به ارزشمندی شب قدر را پیش رو داریم، برایمان مهم است در چه مکانی و پای صحبت چه کسی باشیم، دعایمان را پشت سر کدام مداح بخوانیم و قرآنمان را با کدام عالم به سر بگیریم. حالا که انتخابمان حرم مطهر است، خیالمان راحت می‌شود که برخی از بهترین عالمان و مداحان اهل بیت(ع) و ارزنده‌ترین قاریان قرآن در این شب‌های عزیز در حرم مطهر رضوی حاضرند تا در کنار امام مهربانی‌ها در پیشگاه خداوند متعال به استغاثه و توبه و شب زنده‌داری بپردازند. 
مراسم شب نوزدهم ماه مبارک رمضان در حرم مطهر امام رضا(ع) با قرائت قرآن و دعای جوشن کبیر، مداحی و مناجات‌خوانی توسط مرثیه‌سرایان اهل بیت(ع) آقایان برادران واعظی، عارف و ذاکری شروع شده و در ادامه آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد مقدس و نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی به سخنرانی پرداخته و آیین قرآن به سر گرفتن انجام می‌شود. 

معروف‌ترین اعمال در شب‌های قدر
می‌توان گفت معروف‌ترین اعمال در شب‌های قدر، احیا داشتن این شب‌هاست. یعنی این شب را تا صبح بیدار باشیم و با عبادت، دعا، تلاوت قرآن، جلسات سخنرانی دینی و پرسش و پاسخ‌های مذهبی و یا مطالعه کتاب‌های تفسیر و عقاید و مواعظ سپری کنیم. در روایتی از امام باقر(ع) آمده: هر کس شب قدر را احیا دارد، گناهان او آمرزیده شود، هرچند زیاد باشد و بهتر است روز قبل مقداری استراحت کند و غذا و نوشیدنی کمتر بخورد تا خواب بر او غلبه نکند و کسانی که توانایی بر احیا ندارند، بهتر است اول شب را استراحت کنند و سحرگاهان بیدار باشند و عبادت کنند.

خودتان را برای شب قدر در حرم مطهر آماده کنید
اگر می‌خواهید شب قدر را در حرم بگذرانید خوب است غسل شب قدر کنید و به حرم مطهر بروید؛ مرحوم «علامه مجلسی» فرموده: بهتر است غسلِ شب‌های قدر را مقارن غروب آفتاب انجام دهند که نماز مغرب را با غسل بخوانند. زمانی که به حرم مطهر رسیدید پس از سلام بر امام(ع) و زیارت ایشان می‌توانید تا پیش از شروع مراسم حرم مطهر، اعمال مخصوص شب نوزدهم را به صورت فردی انجام دهید. برای شب نوزدهم توصیه شده 100 مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إلَیْهِ. 100 مرتبه بگوید: اَللّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمیرِالْمُؤْمِنین. این دعا «اَللّهُمَّ اْجْعَلْ فیما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاَمْرِ الْمَحْتُومِ...» و همچنین این را بخواند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً لا اَمْلِکُ لِنَفْسی نَفْعاً وَلا ضَرّاً...».

سلام بر سیدالشهدا(ع) از مشهد
در حرم مطهر بعد از نماز مغرب و عشا و افطار روزه روز هجدهم ماه مبارک می‌توانید دو رکعت نماز بخوانید که به این شرح است: در هر رکعت پس از حمد، هفت مرتبه سوره «قُل هُوَ اللّه» را تلاوت کنید و پس از پایان نماز، 70مرتبه بگویید: اَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ. در روایتی از رسول خدا(ص) آمده‌است: کسی که این عمل را به‌جا آورد، از جای خویش برنخیزد مگر اینکه خداوند متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد و خداوند فرشتگان را مأمور می‌کند تا سال آینده برای وی حسنات بنویسند.
به فرموده علامه مجلسی، زیارت امام حسین(ع) در هر یک از این سه شب، مستحب مؤکد است و در روایتی آمده سبب آمرزش گناهان می‌شود و اگر دسترسی به زیارت از نزدیک نداشته باشد، از دور زیارت کند. به امام حسین(ع) از محل مرقد مطهر فرزندش علی بن موسی‌الرضا(ع) سلام دهید.

طلب مغفرت در پناه علی بن موسی‌الرضا(ع)
مرحوم «علامه مجلسی» می‌فرماید: بهترین اعمال در این شب‌ها طلب آمرزش گناهان و دعا برای امور دنیوی و اخروی است، هم برای خود و هم برای پدر و مادر و خویشان و برادران مؤمن؛ چه زنده باشند و چه از دنیا رفته باشند و همچنین تا آنجا که مقدور است ذکرهای مختلف و صلوات بر محمد و آلش بگویند.  در روایات آمده دعای «جوشن کبیر» را در این سه شب بخوانند. شما می‌توانید دعای جوشن کبیر را در حرم مطهر کنار سایر زائران علی بن موسی‌الرضا(ع) زمزمه کنید. پس از همه این اعمال، قرآن را در برابر خود بگشایید و مراسم قرآن به سر گرفتن را همراه با مداحان اهل بیت(ع) در حرم مطهر انجام دهید و در خیل پناهندگان به حرم مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) طلب مغفرت کرده و عافیت جسم و جان را از خداوند متعال بخواهید. 

خبرنگار: صدیقه سادات بهشتی