خدا، گمشده انسان معاصر

نکته ها/ حجت‌الاسلام والمسلمین مروی

خدا، گمشده انسان معاصر


خداوند متعال در آیه ۱۹ سوره حَشر می‌فرماید: «وَ لا تَكُونُوا كَالَّذينَ نَسُوا اللهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ، همچون كسانى نباشيد كه خدا را فراموش كردند و خدا نيز آن‌ها را به «خود فراموشى» گرفتار كرد؛ آن‌ها گناهكارانند». 
این آیه شریفه به بحران هویت اشاره دارد؛ اگر انسان خدا را فراموش کند خدا نیز او را گرفتار خودفراموشی می‌کند؛ خود فراموشی بحران هویت است و از دست دادن خودِ انسانی سرمنشأ همه گناهان و فسق و فجور‌هاست. (أُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ)
فراموشی در عربی معادل «نسیان» است و در قرآن کریم واژه «نسیان» 45 بار با اشکال مختلف به‌کار رفته که 37 مورد آن درباره انسان بوده است؛ نگاهی به تاریخ اسلام نشان می‌دهد اسلام صرفاً یک مجموعه قوانین بایدها و نبایدها نیست، پیغمبر اسلام(ص) به جامعه اسلامی هویت خویش را یادآوری کرد که سبب شد بزرگ‌ترین تمدن بشری پایه‌ریزی شود؛ سلمان، ابوذر، یاسر و سمیه‌ها تحت بایدها و نبایدها به مرتبه کمال نرسیدند، پیامبر(ص) آن‌ها را متوجه هویت انسانی خود کرد، در تاریخ عاشورا نیز می‌خوانیم امام حسین(ع) کسی را به دنبال زهیر فرستادند. هنگامی که زهیر سمت خیمه ابا‌عبدالله(ع) می‎آمد، دنیایی از تزلزل و دودلی داشت، اما در آن دیدار امام حسین(ع) گم شده زهیر را به او باز گرداندند و زهیر خویش را دوباره بازیافت. تاریخ اسلام سرشار از این نمونه‌هاست و رمز موفقیت اسلام در این است که انسان‌ها هویت خودشان را از اسلام گرفتند و انسان حقیقی شدند. در عصر مدرن، اومانیسم مبنای هویت انسانی شده و بر این اساس مدرنیته، انسان را محور هستی و خودگرایی و نفع‌طلبی را محور اخلاق و سیاست تعریف می‌کند. «مدرنیته» می‌گوید همه چیز خوب و عادلانه است به شرط آنکه بیشترین فایده را برای «من» داشته باشد؛ یا به عبارت دیگر عدالت، صداقت، درستی، پاکیزگی به خودی خود مفاهیم بی‌معنا بوده و در صورتی مفهوم پیدا می‌کنند که برای «من» نفع داشته باشند؛ مدرنیته تفکر «من» را جای «خدا» و «ما» قرار داده است. در این شرایط اگر بخواهیم انسان خودباخته دنیای مدرن را به مسیر صحیح هدایت کنیم، باید خدا را در زندگی او تجلی دهیم؛ زیرا خداوند گمشده انسان امروز است. از مهم‌ترین کارکردهای دین در این دوران کاهش بی معنایی زندگی است که این با خدا حاصل می‌شود، «ان الله کل شیء قدیر» خداوند بر هر چیزی تواناست؛ «هوَ مَعَکُمْ أَيْنَ ما کُنْتُمْ» خداوند با شماست هرجا که باشید؛ «فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ» خداوند از همه چیز و همه کس بی‌نیاز است. خداوند در اوج بی‌نیازی تمام توجهش به انسان است و انسان غریب و خودباخته دنیای مدرن اگر بخواهد در مسیر صحیح و هدایت گام بردارد، باید خدا را در زندگی خود تجلی بخشد؛ خدایی که حضورش در همه هستی هیچ نفعی برای خودش ندارد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه