مسئول اداره ارتباطات و تبلیغات مرکز تحقیقات کامپیوتر نور:
نرم‌افزار قرآنی باید پاسخگوی همه نیازهای کاربر باشد
در دنیایی به‌سر می‌بریم که اینترنت، فضای مجازی و دریافت خدمات الکترونیکی در دسترس بیشتر مردم قرار دارد و موازی با این شرایط، مردم نیز بسته به نیاز خود از نرم‌افزارهای مختلفی که در تلفن همراه یا کامپیوتر نصب می‌شود بهره می‌برند.
در جهان امروز حتی تلفن‌های همراه نیز به گونه‌ای طراحی می‌شوند که کاربر در بیشتر موارد نیاز به کامپیوتر احساس نکند و بتواند با تلفن همراه خود، فعالیت‌های روزمره‌اش را پیش ببرد.
در این راستا نرم‌افزارها نیز با موضوعات متنوع با هدف پاسخ‌گویی به نیاز مردم توسط شرکت‌های مختلف تولید می‌شوند، البته این نرم‌افزارها با وجود اینکه خدماتی را به کاربر ارائه می‌دهند با مشکلات مختلفی نیز روبه‌رو هستند که به مرور زمان شرکت‌های تولیدکننده سعی کرده‌اند مشکلات را رفع کنند. در این میان، نرم‌افزارهای قرآنی از جمله نرم‌افزارهایی محسوب می‌شوند که در ایران کاربران علاقه‌مند به خود را دارند، اما اینکه این نرم‌افزارها در سطح خوبشان چه ویژگی‌هایی دارند یا در حال حاضر چه پیشرفت‌هایی در این عرصه انجام شده تا مشکلات آن رفع شود و کاربر استفاده بهتر و بیشتری از این مدل نرم‌افزارها داشته باشد از جمله پرسش‌هایی است که از حجت‌الاسلام حامد مقیسه، مسئول اداره ارتباطات و تبلیغات مرکز تحقیقات کامپیوتر نور جویا شده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
با توجه به متنوع بودن نرم‌افزارهای قرآنی، این نرم‌افزارها تا چه اندازه با نیازهای جامعه تناسب دارند؟
قرآن کتابی آسمانی و جاودانه است، بنابراین نرم‌افزارهای قرآنی باید در سه بخش قرائت، فهم موضوعات و مفاهیم قرآنی و اجرایی وارد شوند تا بتوانند نیازهای جامعه را پاسخ داده و به یک سبک زندگی در جامعه تبدیل شوند.
در حال حاضر شاید بیش از ۷۰درصد، ناظر به مرحله اول هستند که خوانش و قرائت قرآن کریم را برای کاربران آسان‌سازی می‌کنند. به نظر می‌رسد بخش کمی از نرم‌افزارها وارد مرحله دوم یعنی موضوعات و مفاهیم قرآنی شده‌اند و در مورد بخش سوم نیز من هنوز نرم‌افزار قرآنی خاصی ندیده‌ام که بتواند به این بخش ورود پیدا کند.
از آنجایی که نرم‌افزارها در گذشته مشکلاتی برای کاربران از جمله مشکلات سخت‌افزار، نبود سرعت بالای اینترنت، قدیمی بودن سخت‌افزارها و پشتیبانی نکردن فناوری‌های جدید از سیستم‌های قدیمی را داشتند آیا برای رفع این مشکلات در تولید نرم‌افزارهای جدید چاره‌ای اندیشیده شده است؟
درگذشته نرم‌افزارها این‌گونه بود که در یک دوره برنامه‌های آفلاینی وجود داشت که نیاز نبود کاربران آن را روی گوشی خود نصب کنند یا برای استفاده از آن به اینترنت وصل باشند و نرم‌افزارها هم عمدتاً ساده و قابل استفاده در سخت‌افزارهای قدیمی بود. در مقابل، گروه وسیعی شامل جوانان هستند که از نرم‌افزارهای جدید استفاده می‌کنند و انتظار دارند این نرم‌افزارها سریع و سبک و به‌راحتی قابل استفاده باشند، بنابراین شرکت‌های تولید نرم‌افزار با دو مدل کاربر روبه‌رو هستند. به نظر می‌رسد برای اینکه یک مؤسسه پاسخگو هر دو گروه باشد چاره آن، تولید نرم‌افزارهای دوگانه باشد که هم قابل نصب در تلفن همراه است و هم از طریق یک وب‌سایت به عنوان سرور پشتیبانی می‌شود.
معمولاً در چه حوزه‌هایی تولید نرم‌افزارها بیشتر با استقبال روبه‌رو می‌شود؟
پاسخ را با یک مثال بیان می‌کنم؛ تقریباً نزدیک به سه سال است که در مرکز تحقیقات کامپیوتر نور پایگاه جامع قرآن کریم راه‌اندازی کرده‌ایم که این پایگاه تکمیل‌کننده نرم‌افزارهای جامع تفاسیری است که ۱۸ سال پیش به عنوان نرم‌افزار تولید و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت.
پیش از ایجاد این پایگاه، تحقیقاتی درباره اقبال مردم به نرم‌افزارهای قرآنی در این مرکز انجام شد تا ببینیم جامعه مخاطب چه نیازهایی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرم‌افزار «حبل المتین» جامعه مخاطب نزدیک یک میلیون نفر را پوشش می‌دهد و نرم‌افزار قرآن پرو که خارجی است نزدیک ۳-۲ میلیون مخاطب دارد.
پس از این بررسی‌ها، نقاط قوت و کمبود را بررسی و براساس آن، نرم‌افزار اندرویدی جدیدی را طراحی کردیم که دو وجهی است و نیاز کاربر را پوشش می‌دهد، در ادامه هم پایگاه جامع قرآن کریم را راه انداختیم.
این پایگاه جامع شامل چه مباحثی است؟
در این پایگاه هم نیاز مخاطب عام شامل قرائت، روخوانی و... مدنظر بوده هم کاربر محقق که به صورت تخصصی در حوزه قرآن فعالیت دارد. برای کاربر گروه دوم هم کتابخانه بزرگی شامل همه مفاهیم و مباحث قرآنی، احادیث و... در این پایگاه اختصاص یافته و هم دانشنامه، سوره‌نامه، اعلام و اسما، فرهنگ موضوعی و اعراب قرآن. کاربر محقق در این پایگاه جامع می‌تواند هم آیات و احادیث را به‌صورت موضوعی جست‌وجو کند هم قابلیت جست‌وجو براساس سوره‌های قرآن و احادیث وجود دارد.
همچنین تلاش شده این پایگاه علاوه بر ترجمه عربی و انگلیسی، در آینده‌ای نزدیک تولیدات محتوایی به زبان‌های فرانسه و اردو هم داشته باشد تا علاوه بر رفع نیاز مسلمانان، به نیازهای غیرمسلمان یا ادیان دیگر نیز پاسخ داده شود.
در حال حاضر در این پایگاه ۲۶۰ دوره تفسیر قرآن کریم وجود دارد که کاربر محقق می‌تواند از آن استفاده کند.
ویژگی‌های یک نرم‌افزار خوب چیست؟
دامنه خاص کاربران در این فضا متفاوت است، به عنوان مثال، اگر کاربری که اولین نفر نرم‌افزار جامع تفاسیر را دریافت کرد و آخرین کاربر دریافت‌کننده بخواهد میزان پیشرفت این نرم‌افزار را بررسی کنند متوجه می‌شود این نرم‌افزار از ابتدا تاکنون چقدر تغییر کرده است.
شاید بتوان گفت نرم‌افزاری خوب است که در عین اینکه به نیازهای کاربر عام شامل قرائت، صوت قاریان جهان اسلام و... توجه دارد مواردی که کاربران محقق و تخصصی نیاز دارند مانند بررسی احادیث و آیات قرآن به صورت موضوعی و اعراب قرآن را نیز پوشش دهد.
خبرنگار: مهدیه قمری
