در دنیای علم ما «مشق‌نویس» هستیم!

پروفسور مهدی گلشنی:

در دنیای علم ما «مشق‌نویس» هستیم!

پروفسور مهدی گلشنی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم و استاد پیشکسوت فیزیک و فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف به ایسنا گفت: اگر می‌خواهیم علم در کشور، اثرگذار باشد باید بفهمیم علم چه کاربردی دارد و من یقین دارم اگر این پرسش در دانشگاه‌ها مطرح شود، بیشتر پاسخ خواهند داد کسب علم وسیله‌ای برای دریافت مدرک و مقام و معیشت است، در صورتی که وقتی به علمای بزرگ تمدن اسلامی مانند ابوریحان بیرونی و خواجه نصیر و غیره و یا علمای زمان ما مانند اینشتین نگاه می‌کنید، می‌بینیم آن‌ها از کسب علم به دنبال درک جهان بودند.


گلشنی ادامه داد: عده دیگری از علما با هدف تغییر زندگی بشریت، به دنبال علم رفتند ولی ما به دنبال هیچ کدام از این اهداف نبودیم.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر ما «مشق‌نویس» هستیم، در این باره توضیح داد: یعنی موارد علمی را از غرب دریافت می‌کنیم و روی آن مشق می‌کنیم و هیچ‌گاه در مقام «سرمشق‌نویس» نبودیم؛ دلیل آن هم فرهنگ حاکم در این حوزه است.این فرهنگ از مدرسه تا دانشگاه برقرار است؛ دانش‌آموز و دانشجو نمی‌داند برای چه هدفی به دنبال علم‌آموزی است و به همین دلیل عوامل دیگری جایگزین عوامل حقیقی کسب علم می‌شود.

نبود خودباوری
وی ادامه داد: مورد دیگری که در روزگار ما آسیب‌زاست، نبود خودباوری و خوداتکایی دانشمندان است. همه نگاه‌ها به غرب است، در صورتی که هم امام خمینی(ره) و هم رهبر معظم انقلاب تأکید داشتند و دارند که ما کمتر از آمریکا نیستیم و ما می‌توانیم.
گلشنی با تأکید بر اینکه توانمندی دانشمندان ایرانی کمتر از محققان آمریکایی نیست، اظهار کرد: ولی این فرهنگ در کشور رایج نیست و موردی که در ۴۰ سال بر آن تأکید کردم این است که به فرهنگ برسیم و در این مسیر تنها به برخی از آموزش‌ها بسنده نکنیم و  در کنار آن به پرورش توجه شود.عضو پیوسته فرهنگستان علوم با بیان اینکه تاکنون آموزش همراه با پرورش و اخلاق نبوده، یادآور شد: با چنین تفکری نباید انتظار داشته باشیم در حوزه‌های علمی جلو بیفتیم.

معیارهای غلط ارتقا
گلشنی اظهار کرد: اگر برنامه‌ریزی داشتیم، قادر بودیم بسیاری از داروهایی که وارداتی است را تولید کنیم، هر چند محققانی در کشور هستند که تجهیزات کشور را ساخته‌ و نیاز کشور را برطرف کرده‌اند، ولی به دلیل آنکه معیارهای اشتباهی برای ارتقا در دانشگاه‌ها وضع شده، این افراد ارتقا نیافتند و اختراعات آن‌ها ارزشمند تلقی نشده است.
استاد پیشکسوت فیزیک و فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف با تأکید بر اینکه نیاز است معیارهای ارتقا در دانشگاه‌ها تغییر یابد، افزود: برای اینکه این موضوع محقق شود، باید انتصاب در دانشگاه‌ها و وزیران علوم،‌ بهداشت و آموزش و پرورش با درایت صورت گیرد و افراد نخبه تراز اول در این جایگاه‌ها انتخاب شوند تا اثرات آن را شاهد باشیم.
وی با بیان اینکه در گذشته اثرات انتخاب بهینه رئیسان دانشگاه‌ها را مشاهده کرده‌ام، خاطرنشان کرد: ولی در حال حاضر انتصاب رئیسان دانشگاه‌ها سفارش شده و باید در این زمینه با کمک افراد نخبه تأمل عقلانی صورت گیرد.گلشنی آغاز این تغییرات برای افزایش اثربخشی ترویج علم را از انتخاب مسئولان سطح بالا یعنی وزیر علوم، آموزش و پرورش و بهداشت دانست و گفت: این افراد اگر درایت لازم را داشته باشند، افراد زیردست خود را بهینه انتخاب می‌کنند. من همواره از پس از انقلاب به انتخاب رئیسان دانشگاه‌ها اعتراض داشتم، چون افراد متوسط برای این سمت انتخاب شده‌اند، البته در این زمینه استثناهایی وجود دارد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه