فیلمی که به گفته تهیه‌کننده‌اش در اوج کرونا ساخته شد و 500 کودک و نوجوان جلو دوربین رفتند و با وجود اینکه شرایط سختی وجود داشت اما با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به سرانجام رسید. این فیلم برگزیده سی‌وچهارمین جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان است و توانست چهار جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، فیلم‌نامه و موسیقی را به خود اختصاص دهد. «بام بالا» داستان پیرمردی با همین نام است که متناسب با آرزوی بچه‌ها به دنیای آن‌ها وارد می‌شود و قرار است به یک خواهر و برادر دوقلو برای رفع مشکلشان کمک کند. به بهانه اکران این فیلم و هفته کودک با این تهیه‌کننده به گفت‌وگو نشستیم. 

فیلمی که در اصفهان درخشید
بهروز مفید در واکنش به شباهت «بام بالا» به شخصیت «پاتال» در فیلم «پاتال و آرزوهای کوچک» و ساختن فیلمی در فضای امروز با نسلی که دنیا و سرگرمی‌هایش تفاوت بسیاری با دهه‌های 60 و 70 دارد، می‌گوید: واقعیتش این است که اگر داستان خوب گفته شود بچه‌ها می‌توانند با فیلم ارتباط برقرار کنند. البته معتقدم حرف اول و آخر را فناوری نمی‌زند اگرچه در جای خودش بسیار مؤثر است و در صورت بهره‌برداری مناسب، حتماً به بهتر شدن فیلم کمک می‌کند؛ اما داستان‌گویی خوب و فضای گرم همچنان می‌تواند مخاطب زیادی برای خودش داشته باشد؛ چنان ‌که در جشنواره اصفهان هم شاهد بودیم این فیلم مورد استقبال بسیاری قرار گرفت که دور از انتظار ما بود. بنابراین اگر داستان خوب روایت شود و چیدمان آن متناسب با فضای فرهنگی خودمان باشد حتماً می‌تواند مخاطبان خوبی هم بدست بیاورد.

سرمایه‌گذاران رغبتی به سینمای کودک نشان نمی‌دهند 
وی در ادامه با تأکید بر اهمیت داستان و فیلم‌نامه در ژانر کودک یادآور می‌شود: هر جایی که سینمای ما قصه‌گوی خوبی بوده، توانسته به موفقیتی برسد. مفید در ادامه به مهم‌ترین مشکل سینمای کودک اشاره می‌کند و معتقد است: سینمای کودک متولی پر و پا قرصی ندارد. این تهیه‌کننده تصریح می‌کند: در سینمای بزرگسال، بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری متولی سینمای ما هستند و چون این سینما می‌تواند بازده اقتصادی مناسبی داشته باشد تبلیغات خوبی هم برایش می‌شود. اما همین بخش‌های سرمایه‌گذاری رغبتی به سینمای کودک نشان نمی‌دهند، دلیلش هم شرطی شدن آن‌هاست که نگران برگشت سرمایه‌شان هستند، اما اگر بتوانیم سرمایه‌گذاران را تشویق کنیم که در این ژانر وارد شوند حتماً شرایط متفاوت خواهد شد و بچه‌ها به همراه والدینشان به سینما می‌آیند.

چرا فیلمسازان ژانر کودک از این سینما فاصله گرفتند؟
وی می‌افزاید: ما فیلمسازان خوبی مانند خانم برومند در ژانر کودک داشتیم که به دلیل بی‌مهری‌های بسیار، کم‌کم به سینمای بزرگسال کوچ کردند. در حالی که اگر به ژانر کودک توجه شود می‌توان آن را رونق داد. در غیر این صورت ما با بی‌توجهی به سینمای کودک، فضا را برای رسانه‌های خارجی مهیا می‌کنیم و طبیعتاً وقتی محصولی نداشته باشیم یا تعداد آن‌ها اندک باشد، گرایش بچه‌ها هم به سمت و سوی رسانه‌های خارجی می‌رود و هر چه آن ذائقه تقویت شود ما در فضای فرهنگی خودمان دچار مشکل خواهیم شد.اگر نگاهی به فیلم‌های سینمایی در ژانرهای دیگر بیندازید می‌بینید که فیلم‌ها هنوز جاذبه‌های خوبی برای مخاطب دارند و برای آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود و از سویی دیگر کارگردانان و تهیه‌کنندگان مطرح نیز رغبت دارند تا وارد این فضا شوند. شاید تولیدات داخلی قابل قیاس با فیلم‌های خارجی که بودجه چندین هزار دلاری دارند، نباشد اما ذائقه مخاطب ایرانی، فیلم ایرانی را می‌پسندد و جایی برای آن باز می‌کند. به نظرم می‌توان این فضا را برای فیلم کودک هم فراهم کرد.  

بی‌توجهی بخش دولتی به سینمای کودک
مفید با ابراز تأسف از اینکه بخش دولتی در این حوزه بسیار ضعیف عمل می‌کند، به تشریح یکی از مشکلات اساسی در سینمای کودک می‌‎پردازد و می‌گوید: ما نمی‌توانیم بخش دولتی را به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کودک ترغیب کنیم و بگوییم چون متولی فرهنگی هستی قدم جلو بگذار؛ ده‌ها بار تماس می‌گیریم اما شاید فقط یک بار پاسخ داده شود. این واقعاً برای سیستم فرهنگی ما یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می‌شود که نسبت به این گونه مسائل بی‌توجه است.
چرا فیلمی که چهار جایزه در جشنواره اصفهان گرفته و بنیاد سینمایی فارابی هم شریکش است باید بدون متولی باشد و ما نتوانیم تبلیغات مؤثری برای اکران آن داشته باشیم؟ خب بچه‌ها چطور باید متوجه شوند که اصلاً چنین فیلمی اکران شده است! 

در آموزش و پرورش هیچ کس پاسخگو نیست
به باور این تهیه‌کننده؛ نکته بعدی عملکرد وزارت آموزش و پرورش است. این وزارتخانه شورایی دارد که وظیفه‌اش بررسی فیلم‌ها و ارائه مجوز اکران به آن‌هاست تا مدرسه‌ها را برای اکران تشویق کند. این شورا یک سال و خرده‌ای است که تشکیل نشده و نزدیک به دو ماه است که بیش از 20-30 بار با آن‌ها تماس می‌گیریم که چرا شورا را تشکیل نمی‌دهید اما هیچ ‌کس پاسخگو نیست. 
وی در ادامه تأکید می‌کند: ظاهراً سینما از نگاه مسئولان آموزش و پرورش بخشی از تهاجم فرهنگی است اما به این فکر نمی‌کنند که سینما می‌تواند بچه‌ها را با فرهنگ ایرانی آشناتر کند. یکی از محورهای مهم محتوایی فیلم من بحث دوست داشتن است و ما در این فیلم آن را آموزش می‌دهیم اما متأسفانه آموزش و پرورش حاضر نیست این شورا را تشکیل دهد تا فیلم را بازبینی کرده و به ما جواب بدهند. به نظر من این یک فاجعه است که چنین نگاه تلخی به سینمای ما وجود دارد.
تهیه‌کنندگان فیلم‌های کودک بارها با آموزش و پرورش تماس می‌گیرند و خواهان برقراری این شورا هستند تا فیلم‌های مجوزدار را اکران کنند اما دریغ از یک پاسخ و به نظرم این همان بی‌مهری است که فضای دولتی و فرهنگی ما نسبت به سینما دارد.

حمایت بخش دولتی محدود به تولید نشود
البته این را هم باید گفت که صرفاً حمایت در مرحله تولید از سینمای کودکی که هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خودش را در گیشه پیدا کند، کافی نیست. به نظرم باید به گونه‌ای سیاست‌گذاری شود که حتی اگر فارابی و وزارت ارشاد هم در فیلمی سرمایه‌گذاری می‌کنند این سرمایه به خودشان هم برگردد. اینکه فقط سرمایه‌گذاری کنند اما فیلم با شکست مالی روبه‌رو شود و برگشتی هم نداشته باشد برای خودشان هم خوب نیست. آن‌ها باید دنبال بازگشت سرمایه باشند تا بتوانند فیلم‌های بیشتری بسازند و این فضا را رونق بدهند اما در مرحله‌ای که فیلم در آستانه پخش قرار می‌گیرد متأسفانه کمترین حمایت را شاهد هستیم.

این بی‌توجهی‌ها نسبت به فیلم کودک را درک نمی‌کنم 
در مورد صدا و سیما و نحوه پخش تیزر هم همین طور است؛ تلویزیون ممکن است تیزر برخی فیلم‌هایی را که متناسب با راهبرد فرهنگی‌اش نیست، پخش نکند اما چرا به فیلم کودکی که برای نسل امروز جذاب است بی‌توجهی می‌کند؟ به نظرم «بام بالا» هم از نظر محتوایی حرفی برای گفتن دارد و هم از نظر جذب مخاطب و ذائقه کودک می‌تواند مورد استقبال قرار بگیرد. من به عنوان کسی که 40سال است هم مدیر بوده‌ام و هم کار فرهنگی کرده‌ام اصلاً نمی‌توانم متوجه این مسئله شوم. اگر واقعاً اعتقادی به سینمای کودک وجود ندارد و فکر می‌کنند سینمای کودک، سینمای تهاجم فرهنگی است خب تعطیلش کنند اما اگر قرار است این سینما وجود داشته باشد پس چرا این قدر نسبت به آن بی‌توجهی می‌شود؟ 
به گفته این تهیه‌کننده، آینده سینمای کودک در گرو تغییر رویه مسئولان فرهنگی است. او می‌گوید: اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، آینده سینمای کودک همین چیزی است که امروز شاهد آن هستیم اما اگر تجدیدنظر شود طبیعتاً اوضاع فرق خواهد کرد. سال‌هاست که این حرف‌ها را می‌زنیم اما هیچ اتفاقی نیفتاده است. کار فیلمسازان و تهیه‌کنندگان شده گلایه و کار متولیان فرهنگی و مسئولان هم نشنیدن!

​​​​​​​خبرنگار: صبا کریمی