«ابوسعید واعظ بیهقی» مورخ و محقق شیعه

«ابوسعید واعظ بیهقی» مورخ و محقق شیعه

مقدم


​​​​​​​ابوسعید(ابوعلی) حسن بن حسین واعظ بیهقی؛ واعظ، متکلم، فقیه و از علمای مشهور شیعه قرن هشتم هجری قمری است. وی در زمان حکومت سربداران می‌زیسته است.
تاریخ ولادت دقیق او که در آثارش از خود با عنوان «حسن شیعی سبزواری» یاد می‌کند، مشخص نیست اما گفته شده وی در سال ۷۵۳ یا ۷۵۷ قمری زنده بوده و احتمالاً معاصر با فخرالمحققین محمد بن حسن فرزند علامه حلی و هم‌روزگار یا نزدیک به عصر شهید اول یا شیخ شهید (محمد بن جمال‌الدین مکی عاملی از فقیهان شیعه) بوده است.
از جزئیات زندگانی حسن شیعی سبزواری اطلاع چندانی در دست نیست، جز آنچه صاحب ریاض، سیدمحسن امین در «اعیان‌الشیعه» و آقابزرگ تهرانی در «طبقات اعلام الشیعه» در شرح حال و آثار او نوشته‌اند.
اما از سخن شیعی سبزواری در کتاب راحة‌الارواح می‌شود فهمید که او نزد حکمرانان سربداری قرب و منزلتی داشته است؛ تا آنجا که «خواجه کرابی» حاکم وقت سربداران از او خواست کتابی در باب احوالات چهارده معصوم(ع) بنگارد و حسن شیعی سپس کتاب «راحة الارواح و مونس الاشباح» را در 15 باب نوشت. این کتاب با نثری روان به زبان فارسی در شرح حال، حکایات، فضائل، معجزات و لطایفی از زندگانی چهارده معصوم(ع) نگاشته شده است.
در برخی منابع از او به لقب «تاج‌الدین» یاد شده است اما لقب مشهورتر او «الشیعی» است. می‌توان احتمال داد که تشابه اسمی وی با نویسندگان اهل سنت موجب شده تا به منظور تمایز بین آن‌ها از او همه جا با این لقب یاد شود. مجموع آثار حسن شیعی سبزواری درباره زندگانی و سخنان پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت معصومین(ع) است. از جمله دیگر آثار او می‌توان «مصابیح ‌القلوب»، «المصباح ‌المنیر فی فضائل ‌النبی و اهل ‌بیته» و ترجمه «کشف‌ الغمه» را نام برد. همچنین کتاب «بهجة ‌المباهج فی تلخیص مباهج‌ المهج فی مناهج ‌الحجج» که تلخیص و در مواردی تکمیل اثر «قطب‌الدین کیدری» صاحب شرح نهج‌البلاغه با عنوان «مباهج ‌المهج» است که به شرح زندگانی ائمه اطهار(ع) می‌پردازد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه