ابوشریف در 14 سالگى به تحصیل روى آورد. دوران تحصیلات عالیه خود را در اصفهان به پایان رساند. سپس سال‌ها در حوزه‏ علمیه‏ قاین به تدریس فقه و فلسفه مشغول شد و همزمان به تألیف آثار متعددی همت گماشت.
وی با جدیت و تلاش خستگی‌ناپذیر به دنبال کسب علم و دانش‌اندوزی بود و برای دستیابی به دانش و مباحثات علمى به هر مکانی که بود، سفر مى‏كرد كه سفر او در سال 1115 هجری قمری به هرات و مباحثه وی با علماى اهل سنت، از آن جمله است. وی توانست بر همه فضلای عصر خود پیشی بگیرد.
گفته شده است در مناظرات علمى كسى یاراى سخن گفتن با این فیلسوف برنا را نداشت، به همین خاطر مولانا ابوشریف به سلطان‏العلمامشهور شد.
سلطان محمد قاینی سرانجام در ماه مبارک رمضان 1139 هجری قمری دار فانی را وداع گفت. مهم‌ترین آثار سلطان محمد قاینی عبارت‌اند از: «تهذیب الامه» که تفسیر مفصلی بر قرآن کریم است؛ «تطهیر الائمه»، «الامامه» که به گفته مرحوم عبدالنبی قزوینی حجم این کتاب بیش از 70هزار سطر بوده و به تفصیل به مسائل امامت پرداخته است. «ام‌الوسائل فى ام‌المسائل» که به زبان عربی در تفسیر سوره حمد و برگرفته از تفسیر مفصل است. «الحاشیه علی شرح جدید للتجرید» نوشته‌ای است بر حاشیه کتاب که اصل کتاب از خواجه نصیرالدین توسی است. «رساله فى الوجود» شامل مباحث و فواید فلسفى درباره‏ وجود است. ایشان همچنین نسخه‌ای از کتاب «ضیاء القلوب» در حدیث را به خط نستعلیق در سال 1116 نوشت.
شایان ذکر است بنا بر اسناد اداره اوقاف و امور خیریه قاین، موقوفه مدرسه علمیه سلطان محمد قاینی از بین 580 موقوفه این شهرستان، پردرآمدترین موقوفه بوده است که یکی از دلایل آن می‌تواند ناشی از اقبال عمومی و محبوبیت این دانشمند اسلام‌شناس و فیلسوف نام‌آور باشد.