برخی پژوهشگران علم روان‌شناسی در سال‌های اخیر محتوای ادعیه صحیفه سجادیه را مورد بررسی قرار داده و نتایج اثربخشی مفاهیم آن را در برخی مشکلات روان‌شناختی نشان‌ داده‌اند. دکتر سیدعلی مرعشی، روان‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و مؤلف کتاب «درسنامه روان‌شناسی اسلامی» در گفت‌وگو با ایکنا به نتایج جالب یک پژوهش در همین خصوص اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید.
تعداد دعاهای موجود در صحیفه سجادیه
۵۴ دعاست، البته دعاهای دیگری از امام وجود دارد مانند دعای ابوحمزه ثمالی و دعاهای هفته که در کتاب مفاتیح‌الجنان موجود است. اگر به فهرست این دعاها نگاه کنید می‌بینید برای مسائل بشری هستند. اگرچه نگاه این کتاب آسمانی است، ولی برای مشکلات روزمره ما آدم‌های معمولی است. وجود مقدس امام سجاد(ع) برای مشکلات روزمره بشری نسخه پیچیده‌اند. این نسخه‌ها در عین حال که دعا هستند و از عیار معنوی بالایی برخوردارند مربوط به موضوعات عادی بشری‌اند و راهکارهایی هم لابه‌لای آن‌ها بیان می‌شود. علت اینکه دعاهای صحیفه سجادیه مستجاب می‌شود این است که «ادب بندگی» در آن‌ها رعایت شده است. ما گاهی دعا می‌کنیم، اما 
غیر مؤدبانه. این را کسی متوجه می‌شود که با این دعاهای صحیفه سجادیه مأنوس باشد. چنین فردی متوجه می‌شود امام سجاد(ع) چقدر ادب بندگی را در محضر خدای عزوجل رعایت کرده است، شاید به همین دلیل است که دعاهای صحیفه مستجاب می‌شوند، چون ما در زندگی گرفتار می‌شویم تا ادب بندگی را یاد بگیریم. گرفتاری‌ها برخی اوقات برای رشد ماست. وقتی کسی ادب بندگی را یاد گرفت و به کار بست، کمتر نیاز به گرفتاری دارد و خداوند گرفتاری او را برطرف می‌کند. هدف خلقت یاد گرفتن ادب بندگی است. ما آمدیم ادب بندگی را یاد بگیریم: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» (۵۶، ذاریات). انسان در صحیفه سجادیه بندگی را می‌آموزد. ما دیدیم این دعاها نسخه هستند و در حیطه تخصصی خود که روان‌شناسی است به این فکر افتادیم چه بسا بشود از این نسخه‌ها در حل مسائل روان‌شناسی استفاده کنیم. بنابراین به صورت تجربی برخی از این دعاها را آزمایش کردیم. مثلاً یکی از مشکلات در حوزه روان‌شناسی که تقریباً لاینحل حساب می‌شود، اضطراب مرگ (death anxiety) است. در مکاتب مختلف روان‌شناسی، چاره‌اندیشی مهمی برای اضطراب مرگ نشده است. درباره تعریف، ماهیت و علل آن و حتی روش اندازه‌گیری آن بحث شده، ولی درباره اینکه باید با آن چکار کرد، حرف دندان‌گیری نیست. مثلاً در مکتب روان‌شناسی وجودگرا (یا اگزیستنشیال) می‌گویند اضطراب مرگ امری طبیعی است و باید به حال خود رها شود. در مکتب شناخت‌گرایی، عملاً درمان‌های شناختی تأثیری روی درمان اضطراب مرگ ندارند. رفتارگراها حرفی در این‌ باره ندارند و دارو هم اثر چندانی بر آن نداشته است. ما در پژوهش خود، دعای چهلم صحیفه سجادیه را که دعایی کوتاه با عنوان «وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیهِ السَّلَامُ إِذَا نُعِی إِلَیهِ مَیتٌ، أَوْ ذَکرَ الْمَوْتَ» (دعای امام در زمانی که کسی فوت می‌کرد یا امام به یاد مرگ می‌افتادند) است، بررسی محتوایی کردیم و دیدیم چهار مدل عنصر: عناصر شناختی، رفتاری، معنوی و وجودی در آن وجود دارد که به لحاظ مفهومی، از دیدگاه نظری قادرند اضطراب مرگ را خنثی کنند. بنابراین این فرضیه شکل گرفت که «احتمالاً محتوای این دعا می‌تواند درمان مناسبی برای اضطراب مرگ باشد». ما در قالب یک پایان‌نامه کارشناسی ارشد، نمونه‌ای را از نیروی پلیس گرفتیم که در عملیات‌ها حضور پیدا می‌کنند و در معرض خطر جانی هستند. اضطراب مرگ این افراد را سنجش کردیم، اعداد آن ثبت شد. افراد به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. در مرحله بعد به گروه آزمایش، محتوای دعای ۴۰ صحیفه سجادیه را آموزش دادیم و در هشت جلسه عناصر شناختی، رفتاری، وجودی و معنوی را روشن کردیم و به آن‌ها تکلیف دادیم که در منزل دعا را با تناوب خاصی قرائت کنند. پس از دوره آموزش، دوباره اضطراب مرگ هر دو گروه را آزمایش و به روش تحلیل کوواریانس، بررسی کردیم و در پس‌آزمون مشخص شد گروه آموزش‌دیده نسبت به گروه آموزش‌ندیده، کاهش معناداری در زمینه اضطراب مرگ نسبت به پیش از ‌آزمون داشت. کاهش معنادار، یعنی تصادفی نیست و این تغییر مربوط به مداخله‌ای است که انجام شد. حالا ما یک بسته درمانی اضطراب مرگ داریم که روان‌شناسی متعارف ندارد.