صحن نو در عهد فتحعلی شاه قاجار به تقلید از صحن عتیق ساخته شد و به همین خاطر مانند این صحن چهار ایوان و یک سقاخانه در میانه داشت؛ سقاخانه‌ای که امروز در وقت زیارت، نشانی از آن نمی‌بینید. سقاخانه‌ای که در سال 1271 شمسی ساخته شده تا صحن نو، کپی برابر اصل صحن کهنه باشد. این سقاخانه پس از ساخت به مانعی میان زائران هنگام عرض سلام و ادای احترام به حضرت و ایوان طلا تبدیل می‌شود و برای همین در اواخر حکومت قاجار تخریب شده و به جای آن، حوض آب بزرگی با باغچه‌هایی زیبا در اطرافش ساختند. 
حالا که از باب‌السلام یا از ایوان روبه‌روی ایوان نادری وارد صحن می‌شوید یک حوض مرمرین بزرگ در میانه صحن جلوه‌گری می‌کند. حوضی که در اعیاد، گل‌آرایی می‌شود و در روزهای معمول هم طراوتی خاص به این صحن می‌دهد. 
ساختن حوض با دیواره‌های سنگی از گذشته در حرم مطهر متداول بوده است. 
آن‌طور که می‌گویند، در اسناد تاریخی آستان قدس، به ساختن حوض‌های سنگی اشاره شده است. به گفته کارشناسان، همه حوض‌های موجود در صحن‌های حرم مطهر رضوی از سنگ ساخته شده‌اند. این حوض‌ها به اشکال هندسی زیبا مانند چهار یا هشت گوش یا گل هشت پر طراحی می‌شدند و اطرافشان را با گلدان‌های مرمر و پایه‌های چراغ حجاری شده تزئین می‌کردند. حوض مرمر صحن آزادی یکی از این حوض‌هاست. 
احتمالاً بسیاری از شما زائران و مجاوران عزیز، طعم وضو گرفتن در کنار این مکان زیبا را چشیده‌اید؛ اما بعید است تا به حال به فواره وسط حوض و سنگی که زیر آن قرار دارد، دقت کرده‌باشید. همان‌طور که گفته شد، حقیقت این است که در وسط صحن نو هم مانند صحن عتیق، سقاخانه‌ای زیبا وجود داشت که برای تأمین آب آن، از نهر نادری انشعابی کشیده‌بودند که از وسط ایوان تلگراف‌خانه می‌گذشت و تا میان حوضی که امروز مشاهده می‌کنید، امتداد داشت. این سقاخانه به همت مؤتمن‌السلطنه در حدود سال 1252ش بنا شد و تا سال 1307ش هم دوام آورد. سنگابی هم به رسم سقاخانه‌ها در میانه آن وجود داشت. 
سنگاب ظرف سنگی بزرگی است که در گذشته، آن را از آب پر می‌کرده‌اند و برای وضو گرفتن یا آشامیدن به‌کار می‌رفته‌ است. محل نصب سنگاب معمولاً در حیاط مسجد یا امامزاده بوده‌است، ولی بر حسب نیاز در سایر مکان‌های عمومی هم از آن استفاده می‌کرده‌اند. این سنگاب‌ها هنر دست حجاران و سنگ‌تراشان بوده است. 

معروف‌ترین سنگاب حرم مطهر رضوی
معروف‌ترین سنگاب حرم مطهر رضوی سنگابی است که چند صد سال عمر دارد و در حال حاضر در موزه حرم مطهر نگهداری می‌شود. آن‌طور که آمده است، این سنگاب به‌طور اختصاصی برای این آستان مقدس طراحی شده و کتیبه‌های مفصلی نیز روی آن وجود دارد که در آن‌ها به بانی و تاریخ خلق اثر و محل استفاده آن اشاره شده است. این اثر بسیار کهن هم از نظر فنی و هم هنری، ارزش دارد. 
سنگاب سقاخانه صحن نو یکی دیگر از سنگاب‌های حرم مطهر رضوی است. این سنگاب از سنگ کوهسنگی مشهد تراشیده و وقف شده است؛ به همین دلیل، وقتی ساختمان سقاخانه را برای ایجاد حوض در سال 1307ش برداشتند، سنگاب آن را وسط حوض آب کار گذاشتند تا از مکان مقرر شده، فاصله نگیرد. بنابراین، سنگ سیاهی که وسط حوض صحن نو می‌بینید، یادگاری یک سقاخانه فراموش شده در حرم مطهر رضوی است، سقاخانه‌ای که آن را 93 سال پیش جمع کردند.

خبرنگار: آزاده خلیلی