عید به حرم می‌رفتند و عیدی می‌گرفتند

نگاهی به خرده‌فرهنگ‌های نوروزی در مشهد قدیم 

عید به حرم می‌رفتند و عیدی می‌گرفتند

صدیقه سادات بهشتی  سال به سال که می‌گذرد و نسل‌های جدید که می‌آیند، بخشی از عادت‌ها و آداب قدیمی فراموش می‌شوند و جایشان را با روایت‌های نو عوض می‌کنند این است که بچه‌های ما ممکن است آداب و عادت‌های پدربزرگ‌هایشان را نشناسند یا به خاطر نیاورند.


با وجود این اگر دست بجنبانید و سری به بزرگ‌ترهای فامیل بزنید آن‌ها هنوز روایت‌های جذابی از رفتار و عادت‌های مردم مشهد قدیم در ایام سال نو در آستین دارند. عادت‌ها و رسم و رسومی که به بهانه نوروز شکل گرفته و با محبت امام رضا(ع) و حرم مطهر ایشان گره خورده‌ است. 

شروع عید از حرم مطهر 
حتماً شنیده‌اید که قدیمی‌ها معتقد بودند لحظه تحویل سال در هر حال و هر جایی که باشی، تا آخر سال به همان شکل خواهی بود. این است که قدیمی‌ها برای این روز خودشان و اهل خانه را نونوار می‌کردند و سعی می‌کردند همگی دور هم جمع شوند. روی این حساب اهالی مشهد سعی می‌کردند در لحظه تحویل سال یکی از اهالی خانواده که بیشتر از جماعت مذکر انتخاب می‌شده را پیش از تحویل سال به حرم مطهر بفرستند و این سفیر مبارک به حرم می‌رفت و همراه سایر زائران به خواندن دعا و مناجات مشغول می‌شد و پس از تحویل سال معمولاً قرصی نان تازه یا سبزی می‌خرید و خیر و برکت را که از علی بن ‌موسی‌الرضا(ع) در هنگام سال تحویل طلب کرده را به عنوان عیدی به خانه می‌آورده است. در این بین خانواده‌هایی که لحظه تحویل سال در حرم نبودند، پس از تحویل سال سعی می‌کردند ابتدا خود را به حرم برسانند و سال نو را به آقا تبریک بگویند و پس از آن هم به زیارت اهل قبور می‌پرداختند.

عیدی گرفتن مشهدی‌ها از امام رضا‌(ع)
یکی دیگر از رسم‌های قدیمی سال نو گرفتن عیدی از بزرگ‌ترهاست. روی این حساب کیست که دلش نخواهد در روز اول سال از امام رضا(ع) عیدی بگیرد؟ حالا اینکه چه چیز و چطور؟ هر کسی می‌تواند در این روز از ایشان حاجتی را طلب کند اما مشهدی‌های قدیم برای عیدی گرفتن از امام هشتم(ع) رسمی داشته‌اند و به گفته کارشناسان، چند روز قبل از سال نو تا پیش از تحویل سال به حرم رفته و سکه‌هایی را در حوض‌های حرم می‌انداختند. مثلاً در چهار حوض چهار گوشه سقاخانه اسماعیل طلا که اکنون دیگر وجود ندارند یا در حوض بزرگ صحن سکه‌های پول خرد را می‌انداختند و کسی به آن‌ها دست نمی‌زد تا لحظه تحویل سال. پس از تحویل سال به سراغ سکه‌ها رفته و هر کس روزی‌اش را از حوض‌ها برمی‌داشت و سکه را به نوعی عیدی امام رضا(ع) به خود می‌دانستند و معتقد بودند متبرک شده و  تا پایان سال در جیب خود به عنوان برکت نگه می‌داشتند. 

برچسب ها :
ارسال دیدگاه