۱۸، ۲۳ یا ۲۹ سال؟
تأملی تاریخی در سن حضرت فاطمه(س)
به دلیل کمبود امکانات در زمانهای گذشته و نبود اهتمام به ضبط دقیق و نگهداری منابع و... اختلاف نظر در تاریخ وقایع و حوادث تاریخی و در تاریخ تولد، وفات و شهادت شخصیتهای بزرگ امری عادی و طبیعی بوده است. به همین دلیل در کتابهای تاریخ و احادیث چند تاریخ برای ولادت حضرت زهرا(س) ذکر شده است. معروف است حضرت فاطمه زهرا(س) در سال پنجم بعثت به دنیا آمدند، در ۹سالگی ازدواج کردند و در ۱۸سالگی از دنیا رفتند. این تاریخ برگرفته از دو روایت در کتاب کافی و دلائلالامامه است؛ اما در منابع تاریخی درباره سن آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد.
به هر صورت حضرت فاطمه(س) 28 ساله بود یا 29 ساله، 18 ساله بود یا 23 ساله، او دختر پیامبر(ص) و الگویی کامل برای جامعه اسلامی است. مهم آن است که ما از زندگیاش درس زندگی فراگیریم و با پیروی از راه و هدفش خود را به کمال رسانیم و شیعه راستین او باشیم. در کنار این نگاه کلان اما نباید از نگاه دینپژوهانه در جزئیترین مسائل تاریخی و اسلامی غافل بود. حجتالاسلام والمسلمین مهدی مسائلی، پژوهشگر دین، یادداشتی درباره اختلاف در ولادت و سن حضرت فاطمه(س) در خبرگزاری ایکنا منتشر کرده که در ادامه میخوانید.
در میان شیعیان معروف است حضرت فاطمه زهرا(س) در سال پنجم بعثت به دنیا آمدند، در ۹سالگی ازدواج کردند و در ۱۸سالگی از دنیا رفتند. این تاریخ برگرفته از دو روایت در کتاب کافی و دلائلالامامه است. اما در منابع تاریخی درباره سن آن حضرت اختلافنظر وجود دارد و ولادت ایشان را تا ۱۷سال قبلتر از این تاریخ نیز گفتهاند اما در قول معروف تاریخی، ولادت ایشان را پنج سال پیش از بعثت گزارش کردهاند که با این احتساب، ایشان در سن ۱۸سالگی ازدواج کردند و در سن ۲۸ یا ۲۹ سالگی از دنیا رفتند.
برای هر دو نظر مؤیدات و قرائن دیگری وجود دارد، اما نکته مهم این است که معمولاً نظر اول را به شیعه و نظر دوم را به اهل سنت نسبت میدهند. ولی برای نظر دوم استنادی به اهلبیت(ع) نیز وجود دارد. مسعودی، تاریخنویس نزدیک به تشیع- که بسیاری او را شیعه دانستهاند- در کتاب التنبیه و الاشراف مینویسد: «در سن فاطمه نیز اختلاف هست، جمعی گفتهاند وقت وفات 33سال داشت بعضی دیگر 29سال گفتهاند و این گفتار بیشتر اهل بیت و شیعیان آنهاست. کمتر از این نیز گفتهاند». (التنبیه و الاشراف، ص۲۸۸ و ترجمه آن، ص۲۶۴)
از این گذشته، در بعضی منابع شیعی نیز ولادت حضرت فاطمه(س) همزمان با بازسازی کعبه گزارش شده که این سخن مؤیدی بر نظر دوم است، چون این بازسازی پنج سال پیش از بعثت اتفاق افتاده است.
به هر حال، این تاریخ بسیاری از ایرادات عرفی درباره سن حضرت را برطرف میکند، در حالیکه بر اساس نظر اول یعنی سن 18سالگی در هنگام وفات، لازم است بارداری حضرت خدیجه در سن ۵۹سالگی را توجیه کنیم یا اینکه سن ایشان را پایین بیاوریم. همچنانکه ازدواج حضرت فاطمه(س) در سن 9سالگی و بارداریهای ایشان در این سن پایین از شبهات عرفی این قول است.
البته نظری دیگر نیز در اینجا وجود دارد که خالی از قوت نیست و آن ولادت حضرت فاطمه(س) در سال اول یا دوم بعثت است که بر اساس آن، در هنگام ازدواج ایشان حدود ۱۳سال داشتند و در سن ۲۳سالگی از دنیا رفتند. این قول، شواهد و قرائن متعددی دارد و توسط یعقوبی، تاریخنویس شیعی و شیخ مفید در کتاب مسارالشیعه گزارش شده و نیز مورد اذعان شیخ طوسی و ابن عبدالبر و طبرسی است، ایرادهایی همچون تضاد با بعضی از فضائل فاطمه(س) نیز در آن وجود ندارد.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها