در نظام ارزیابی آموزشعالی ما «تعداد مقاله» باید جای خود را به «تأثیر پژوهش» بدهد
از نشریات چپاولگر تا اهمیت سیاسی تولید علم
موضوع ضرورت گذر از شمارش مقالات برای ارزیابی پژوهشگران و استادان، رفتن به سمت حل مسائل جامعه و نیازهای کشور و بررسی تأثیر پژوهشها، سالهاست باوجود تأکید فراوان، اجرایی نشده و سیاستگذاران و نهادهای بالادستی، آن را اجرایی نکردهاند. به گفته عضو هیئت علمی ایرانداک، در بسیاری از کشورهای دنیا اعضای هیئت علمی را بر اساس «تأثیر پژوهش» ارزیابی میکنند اما در نظام ارزیابی آموزش عالی ما تعداد مقاله مهم است.
بهروز رسولی، دانشآموخته دکترای تخصصی علوم کتابداری و اطلاعرسانی و عضو هیئتعلمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به ایسنا می گوید: تقریباً بیش از سه دهه است که فضای آموزش عالی در دنیا از مرحله ارزیابی بروندادهای پژوهشی و شمارش تعداد مقاله و پایاننامه فاصله گرفته است. این چیزی است که در زیستبوم کلی علم و فناوری دنیا دیده میشود ولی در کشور ما هنوز تأکید بر این معیارهاست.
وی با بیان اینکه در بیشتر کشورهای دنیا، آییننامهای مانند آییننامههای ما پیدا نمیشود که به تعداد مقاله و یا به نوع خاصی از مقاله امتیاز بدهند، گفت: در بعضی دانشگاهها ممکن است پاداشهایی را گذاشته باشند که برای مثال اگر پژوهشگری در نیچر و ساینس مقاله داشته باشد، او را تشویق کنند ولی مبنای بررسی عملکرد پژوهشگران، «تنها» این مورد نیست.
وی ادامه داد: در بسیاری از کشورها اعضای هیئت علمی را بر اساس تأثیر پژوهش، ارزیابی میکنند و انگلستان و تا حدی استرالیا در این زمینه پیشرو هستند. برای مثال بررسی میکنند یک عضو هیئتعلمی چقدر توانسته بر فضای اجتماعی جامعه خود اثرگذار باشد.
برای این نوع ارزیابی که تا حدودی ارزیابی کیفی است، کمیتهای تشکیل میدهند و هیئتعلمی یا پژوهشگر، گزارشکاری در مورد فعالیت خود و اینکه در چه بخشهایی میتواند اثرگذار باشد، مینویسد و تحویل آن کمیته میدهد و این کمیته، او را بر اساس این گزارش کار ارزیابی میکند.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: مثلاً نوشتن مقاله روزنامه، یکی از کارهای بهشدت مثبت و مفیدی است که در دانشگاههای خارجی برای آن اهمیت قائل هستند. چراکه میگویند این پژوهشگر، چیزی را که بلد است، به زبان عامیانه و برای مخاطبعام مطرح میکند تا مخاطب روزنامه یا خبرگزاری از آن استفاده کند. زمانی که پژوهشگر، یک مقاله در یک روزنامه منتشر میکند، دانشگستری میکند و این ارزشمند است.
وی ضمن بیان اینکه پارادایم کنونی، ارزیابی مبتنی بر تأثیر است، گفت: زمانی که وارد این پارادایم شویم، طبیعی است مسائل دیگر مثل بروندادها کمرنگتر شوند. مثلاً کسی مثل مرحوم میرزاخانی، حدود 3۰-20 مقاله دارد. طبیعتاً اثری که او داشته، قابل مقایسه با پژوهشگران دیگری که سالی ۱3۰-۱2۰ مقاله مینویسند، نیست. اگر مرحوم مریم میرزاخانی در نظام آموزش عالی ما بود، هنوز استادیار بود! چون مقالههای او هرچقدر هم با کیفیت، هر چقدر هم اثرگذار و نقشآفرین، خیلی به حساب نمیآمد. در نظام ارزیابی آموزش عالی ما نگاه میکنند چقدر مقاله دارید.
وی ادامه داد: در کشور برای مقالهنویسی یک زنجیره ارزش تشکیل شده بهطوری که یک شرکت، کار جمعآوری داده انجام میدهد، یک نفر مقاله مینویسد و... این نشاندهنده آن است که قضیه بغرنجتر است. یکی از پیامدهای این نظام ارزیابی این است که پژوهشگر ما به سمت نشریات چپاولگر میرود و با آنها همکاری میکند. کشورهایی مانند پاکستان و هند از این نشریات زیاد دارند.رسولی در مورد ویژگیهای نشریات چپاولگر، توضیح داد: نشریات چپاولگر معمولاً هر ماه منتشر میشوند و ماهانه نزدیک به ۲۰۰ تا ۳۰۰ مقاله چاپ میکنند. این نشریات برای انتشار مقالات، از نویسنده هزینه میگیرند و مقالات را به شکل access یا دسترسی باز منتشر میکنند.
در سال ۲۰۱۵ دکتر حمیدرضا جمالی مهمویی در مقالهای بازار این نشریات را بررسی و عنوان کرد سالانه ۱۱۳هزار دلار ارز برای انتشار مقاله در نشریات چپاولگر از کشور خارج و به این نشریهها داده میشود. این همان چرخه معیوبی است که میتواند اتفاق بیفتد و منشأ آن همان شیوه ارزیابی و... است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
«پارکخواری» ۴۰ هکتاری در پایتخت
-
افزایش ناچیز جمعیت رشته ریاضی
-
عوارض آلایندگی کجا میرود؟
-
خصولتیها؛ مدیران دلالی گردشگری سلامت
-
محمد لسانی / پژوهشگر سواد رسانهای
-
احتمال کاهش طول دوره کارشناسیارشد و کارشناسی
-
هویت دینی؛ مهمترین تفاوت نوجوان ایرانی و غربی
-
از نشریات چپاولگر تا اهمیت سیاسی تولید علم
-
دانشآموزان و دانشجویان ما امکان بروز استعدادهای خود را ندارند
-
محیط زیست اجارهنشین منابع طبیعی است
-
شدت موج آنفلوانزا در بهمن کاهش مییابد
-
6
-
واکنش سازمان سنجش به اعتراض لغو ثبتنام دانشجویان