​​​​​​​چهار معلم به‌طور جهادی «ریحانه» را با 27 دانش‌آموز در مقطع متوسطه اول، اداره می‌کنند؛ معلمانی که بدون چشمداشت از دور و نزدیک خود را به مسجدین می‌رسانند و رایگان در این مدرسه تدریس می‌کنند. 

هیچ‌گونه «انتفاعی» نیست
خدیجه زارعی، دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، مدیر این مدرسه با ما از چگونگی حضورش در این مدرسه می‌گوید: پس از مقطع کارشناسی ارشد حدود یک سال در یکی از مدارس غیرانتفاعی تهران تدریس کردم. مقایسه امکانات مدارس پایتخت با کلاس‌های درس روستای خودمان و اینکه می‌دانستم رفاه  دانش‌آموزان و خانواده‌های مرکزنشینشان آینده بهتری را برای آن‌ها رقم خواهد زد، آزارم می‌داد. 
در همان روزها به صورت اتفاقی یکی از دوستان برایم از «مسجدین» و «ریحانه» گفت و اینکه دولت از سال 1393 حمایتش را از مدرسه متوسطه اول دخترانه برداشته بود. از خانم «بخشی» گفت که مجوز مدرسه ریحانه را به عنوان مدرسه غیرانتفاعی گرفته بود و دو سالی آن را در قالب خرید خدمات، اداره می‌کرد و چندی بعد به تهران مهاجرت کرده بود. با رفتن او، دو خانم از همان روستا این مدرسه را به صورت جهادی اداره می‌کردند. سال 97 من و بعد هم خواهرم به آن‌ها ملحق شدیم اما طولی نکشید که این خانم‌ها تشکیل خانواده دادند و از مسجدین رفتند. 
سال گذشته با پذیرفته شدن در مقطع دکترای فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد، نگاهم به موضوع تعلیم و تربیت تغییر کرد. وقتی می‌دیدم بیشتر  دانش‌آموزان از هویت روستاییشان حس خوبی ندارند، تصمیم گرفتم خودم یک‌بار دیگر برای گرفتن مجوز غیرانتفاعی برای مدرسه ریحانه اقدام کنم.

می‌خواستم «ریحانه» شبیه شهری‌ها شود
خانم زارعی می‌گوید: اوایل خدمت در مدرسه ریحانه می‌خواستم این مدرسه را شبیه مدارس شهری کنم، اما به‌تدریج متوجه شدم این شبیه‌سازی امکان‌پذیر نیست و نباید این کار را کرد، چرا که در مدارس روستایی ظرفیت و استعدادهایی وجود دارد که در هیچ شهری نمی‌توان نمونه آن را سراغ گرفت. به جای یکسان‌سازی باید در مدارس روستایی روی ظرفیت روستاها کار کنیم. این موضوع به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند ضمن پیدا کردن هویت ارزشمندشان، اثرگذاری اجتماعی روستا را در کشور پیدا کنند. به این ترتیب با تجربه‌های خودم، تلاش کردم رویکرد مدرسه را به سوی روستامحور هدایت کنم که در تربیت اقتصادی و اجتماعی  دانش‌آموزان، نقش روستا برجسته باشد و بتوانیم این نقش را در مسائل کلان کشور بررسی کنیم. با این رویکرد، تنها به تدریس کتاب‌های آموزش و پرورش اکتفا نمی‌کنیم بلکه در کنار کتاب‌های رسمی مدرسه، از دیگر منابع نیز استفاده می‌کنیم که یکی از مهم‌ترین آن‌ها موضوعات مرتبط با مسائل محیطی روستاست که برای آن‌ها برنامه‌ریزی درسی و محتوا تولید می‌شود.

به روستایی بودنم افتخار می‌کنم
خانم مدیر با اشاره به اینکه یکی از طرح درس‌هایی که در مدرسه ریحانه تدریس می‌کند احیای هویت روستایی است، اضافه می‌کند: بیشتر کودکان و نوجوانان روستایی از هویت روستایی خود احساس شرم می‌کنند و حتی خود من هم در دوران تحصیل این مشکل را داشتم به همین دلیل همه تلاشم را می‌کنم تا بچه‌های روستا به هویت روستایی خود افتخار کنند. روزی در کلاس پس از تدریس از بچه‌ها پرسیدم از این درس چه چیزی یاد گرفتید؟ یکی از بچه‌ها گفت من قبل از این کلاس همیشه از روستایی بودنم ناراضی بودم و از والدینم انتقاد می‌کردم که چرا از روستا مهاجرت نمی‌کنند اما حالا به روستایی بودنم افتخار می‌کنم چون می‌دانم ما می‌توانیم در سرنوشت و اقتصاد کشورمان تأثیرگذار باشیم.
زارعی با انتقاد از نگاه فرودست جامعه به روستاها می‌گوید: مسئولان آموزش و پرورش، سرباز معلم‌ها، معلمان تازه‌کار و کم‌تجربه را به روستاها می‌فرستند و این نشان می‌دهد ما از بی‌عدالتی آموزشی در روستاها به بی‌عدالتی تربیتی و اخلاقی  رسیده‌ایم. این در حالی است که روستاها استقلال سیاسی و امنیت غذایی را برای جامعه رقم می‌زنند. نیاز روستاها  فقط در توسعه آب، برق، گاز و تلفن خلاصه نمی‌شود؛ یکی از مسائل مهم روستا نظام تعلیم و تربیت روستایی است و ضرورت دارد آموزش و پرورش نظام تعلیم و تربیت روستایی را به رسمیت بشناسد تا از مهاجرت روستاییان به شهرها و افزایش حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی پیشگیری شود.
به گفته زارعی از سال 1395 تاکنون که دیگر دولت از این مدرسه حمایت نمی‌کند، معلمان ریحانه بدون دریافت دستمزد، مدرسه را اداره می‌کنند. از سال 93 تاکنون 200  دانش‌آموز از این مدرسه دانش‌آموخته شده‌اند در حالی که پیش از آن سال تعداد زیادی از  دانش‌آموزان دختر متوسطه اول مسجدین به دلیل هزینه‌ها، سختی رفت و آمد و مخالفت خانواده‌ها برای فرستادن دخترانشان به مدرسه شبانه‌روزی ترک تحصیل می‌کردند. 
این خانم مدیر که خودش دانشجوی مقطع دکتراست و شهریه می‌پردازد، هزینه‌های تحصیلش را از طریق انجام پروژه‌های تحقیقاتی تأمین می‌کند و منبع درآمد دیگری ندارد. اما خواهرش خانم زهرا زارعی که کارشناس ادبیات عرب است هیچ منبع درآمدی ندارد با این حال در مدرسه ریحانه به صورت جهادی تدریس می‌کند. همچنین والدین دانش‌آموزان در تعمیرات مدرسه ریحانه نقش مؤثری دارند و همیشه در این بخش با مدرسه همکاری کرده‌اند.

خبرنگار: اعظم طیرانی