​​​​​​​لبنانی‌ها امیدوار بودند این بار سناریوی درجا زدن روند سیاسی در این کشور تکرار نشده و نخست‌وزیر مکلف هرچه سریع‌تر موفق به تشکیل کابینه شود؛ امری که تاکنون رخ نداده است. وضعیت وقتی بغرنج‌تر به نظر می‌رسد که توجه داشته باشیم در میان بحران اقتصادی لبنان، دوره ریاست جمهوری میشل‌عون نیز در حال پایان یافتن است و او هم برای ماندن در کاخ بعبدا هیچ علاقه‌ای نشان نداده است. همین بلاتکلیفی سیاسی آینده مبهمی پیش روی عروس خاورمیانه قرار داده است. برای اشراف بیشتر بر اوضاع داخلی لبنان در مقطع کنونی به سراغ دکتر حسین آجورلو، مدیر گروه مطالعاتی غرب آسیا و آفریقای مؤسسه تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران رفتیم که نتیجه این نشست را در ادامه می‌خوانید.

موانع پیش روی تشکیل کابینه میقاتی چیست؟ چرا آن‌گونه که انتظار می‌رفت او نتوانست به سرعت به سمت تشکیل دولت برود؟
در لبنان با پدیده‌ای با عنوان دولت ضعیف و جامعه شبکه‌ای (طوایف) روبه‌رو هستیم که به نوعی کارکرد دولت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نظام لبنان، نظامی پارلمان‌محور است. انتخابات اخیر در شرایطی برگزار شد که تقریباً می‌توان گفت هیچ جریانی نتوانست اکثریت را برای گرفتن تصمیمات اصلی دولت کسب کند. البته جریان مقاومت توانست کرسی‌های خوبی را بدست بیاورد که تقریباً 61کرسی قطعی (از 128 کرسی) دارد. رئیس مجلس انتخاب شد.(نبیه بری) مسئله اصلی، انتخاب رئیس دولت از اهل سنت و ریاست جمهوری از مارونی‌ها است. میشل عون ریاست جمهوری‌اش 31 اکتبر (9 آبان) به پایان می‌رسد و در حال حاضر چانه‌زنی‌ها بر سر انتخاب رئیس‌جمهور آغاز شده است. گویا برای تمدید دوره میشل عون هم منع قانونی وجود دارد (فقط امکان شرکت در یک دوره وجود دارد) و هم اینکه سن ایشان این اقتضا را ندارد. البته احتمال دارد مجلس برای دوران گذاری حضور وی را تمدید کند. چانه‌زنی میان جریان‌های مختلف سبب شده روند انتخاب رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پیچیده شده و ادامه داشته باشد.

آیا سعد حریری در حال سنگ‌اندازی است؟
حریری در حال حاضر در جناح اپوزیسیون است. او به دستور عربستان سعودی انتخابات را تحریم کرده و در آن شرکت نکرد. مسئله اصلی دیگر این است که شخصیت قابل اجماع همگانی وجود ندارد. جبران باسیل، رهبر جدید جریان آزاد ملی که 20کرسی در پارلمان دارد از گزینه‌های مطرح است اما او هم مخالفانی دارد. سمیر جعجع تقریباً مخالف احزاب جریان 8 مارس است و این مسئله مانعی برای ریاست‌جمهوری خواهد بود.
آقای میقاتی هم نتوانست مشروعیت کافی را بدست آورد. سایر افرادی که مطرح می‌شوند جایگاه ویژه‌ای در جامعه سیاسی لبنان ندارند. چشم‌انداز آینده لبنان این است که شرایط سیاسی با نبود قطعیت جدی روبه‌رو است و با توجه به شکاف‌های موجود در طرفین، احتمال دارد این وضعیت تداوم داشته باشد. در لبنان اصولاً انتخابات دوباره برگزار نمی‌شود ولی ممکن است در شرایطی مانند میشل سلیمان (پیش از میشل عون) نزدیک به دو سه سال جایگاه ریاست جمهوری با خلأ روبه‌رو شود. یا در حال حاضر آقای میقاتی چون هنوز نتوانسته دولت تشکیل دهد این دولت به عنوان سرپرست مطرح شود که با عنوان «تصریف الاعمال» از آن یاد می‌شود.

تداوم دولت به صورت سرپرستی چه مشکلاتی را به وجود خواهد آورد؟
سرپرست دولت اختیارات کافی نخواهد داشت. در صورت نبود رئیس‌جمهور یا با حضور رئیس‌جمهور دوران گذار، عملاً تمام تصمیمات مهم روی زمین باقی خواهد ماند. در مورد نخست‌وزیری هم اوضاع به همین شکل است. همین مسئله سبب می‌شود رژیم صهیونیستی از این موقعیت نفع ببرد به‌ویژه در شرایطی که موضوع ترسیم مرزهای دریایی و مناقشه در میدان نفتی کاریش با رژیم صهیونیستی داغ است این مسئله به ضرر بیروت تمام خواهد شد. حزب‌الله هم در مناقشه دریایی به این دلیل موضع‌گیری کرد که این پرونده مرتبط با ارتش، رئیس‌جمهور، رئیس‌مجلس و نخست‌وزیر است. حزب‌الله تهدید کرد و سبب شد برگ برنده‌ای به نفع لبنان ثبت شود.

آیا رایزنی‌های حزب‌الله با دیگر احزاب منجر به حل بحران خواهد شد؟
حزب‌الله در سال‌های اخیر در ساحت سیاسی یک مسئله را ثابت کرده؛ اینکه به دنبال ثبات سیاسی بوده و حتی حاضر شده بر سر این موضوع با مخالفان خود مانند سعد حریری توافق کند و حریری به نخست‌وزیری برسد. حتی میقاتی باوجود برخی تعارضات با حمایت حزب‌الله مواجه شد. حزب‌الله اعتقاد دارد هر چقدر بی‌ثباتی سیاسی در لبنان تداوم داشته باشد مسئله به نفع رژیم صهیونیستی و مخالفان لبنان تمام خواهد شد.
اما در حال حاضر مشکل آنجاست که سطح تعارضات بین گروه‌های سیاسی زیاد است و این، کار را سخت می‌کند. از طرف دیگر گزینه‌هایی که مطرح می‌شوند گزینه‌هایی نیستند که به نظر حزب‌الله بتوانند کارکرد جدی داشته باشند. با همه این حرف‌ها حزب‌الله در حال رایزنی‌هایی با جریان آزاد ملی و نبیه بری است تا بتواند اختلاف بین این دو جریان را در درون جریان 8مارس حل و فصل کند. همچنین با گروه‌های مدنی و افراد مستقل رایزنی می‌کند. در این دوره 26نماینده شامل 13نماینده مستقل و 13نماینده از گروه‌های مدنی داشتیم که به نوعی جریان سومی وارد مجلس شدند. حزب‌الله مشغول رایزنی است تا به نقطه قوتی برسد.

خبرنگار: زینب اصغریان