سهم کودکان از فرهنگ انسان‌ساز عاشورا

کارگردان نمایش عروسکی «مشک‌های خالی» از تماشاخانه‌های سیار می‌گوید

سهم کودکان از فرهنگ انسان‌ساز عاشورا

«مشک‌های خالی» به کارگردانی زهرا مریدی و نویسندگی سجاد بهره‌مند روایتی از بچه‌های کربلاست؛ از کوچک‌ترینشان حضرت علی‌اصغر(ع) تا حضرت رقیه(س) و حضرت علی‌اکبر(ع). روایتی از تشنگی و ظلمی که بر آنان روا شد و حکایت مشک‌هایی که نتوانست آن‌ها را سیراب کند .این نمایش با آغاز دهه‌های محرم نمایش خود را در شهرها و استان‌های مختلف آغاز کرده است.


زهرا مریدی، طراح و کارگردان نمایش عروسکی در این گفت‌وگو با ما همراه شده و درباره سفر به استان‌ها و شهرستان‌ها و اجرای این نمایش برای کودکان و نوجوانان سخن گفته است.
نخستین اجراهای نمایش عروسکی «مشک‌های خالی» به 9 سال پیش بازمی‌گردد و حالا پس از گذشت چندین سال باز روی صحنه‌ها رفته است. مریدی درباره پیشینه تولید این نمایش می‌گوید: این نمایش سال92 آماده اجرا شد و همان زمان عروسک‌هایش را ساختیم و نمایش را در مرکز تئاتر کانون پرورش فکری و حوزه هنری اجرا کردیم؛ هفته گذشته نیز پس از چند سال دوباره آن را توسط تماشاخانه سیار روی صحنه بردیم و ان‌شاءالله در ماه صفر در مناطق غربی کشور اجرا خواهیم داشت.

ضرورت اجرای نمایش‌های مذهبی در تماشاخانه سیار
وی درباره دلایل وقفه‌ای که بین اجرای این نمایش از اوایل دهه 90 تاکنون افتاده، یادآور می‌شود: واقعیت این است اجرا در ماه محرم و صفر نیازمند پیگیری‌هایی است و باید رایزنی‌هایی صورت گیرد که در طول این سال‌ها این اتفاق نیفتاده بود. اما امسال اجرای نمایش مناسبتی در برنامه تماشاخانه سیار قرار گرفت و این نمایش روی صحنه رفت.
مریدی درباره ویژگی‌های این نمایش و برشی از واقعه کربلا که در «مشک‌های خالی» به تصویر کشیده شده، این‌طور می‌گوید: این نمایش عروسکی به اتفاقات روز عاشورا و بچه‌هایی که در کربلا بودند، اشاره می‌کند و در واقع یک نمایش روایت‌محور است و با تکنیک عروسکی «بن راکو» اجرا می‌شود. در این نمایش هشت عروسک داریم و صداپیشگانی هم در آن حضور دارند.
به گفته وی، در این نمایش صداپیشگانی مانند انوش معظمی همکاری کردند و امکانش فراهم نشد آن‌ها را حین اجرا کنارمان داشته باشیم و به همین دلیل برای کیفیت بهتر، صداها ضبط شد. همچنین این نمایش که از ابتدا تا پایانش موزیکال است با موسیقی‌های انتخابی به صورت پلی‌بک پخش می‌شود. 

همراهی مخاطبان با «مشک‌های خالی»
این طراح عروسک در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اجراهای اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: خوشبختانه از هشت اجرایی که داشتیم استقبال بسیار خوبی شد. فکر می‌کنم وقتی نام تماشاخانه سیار به میان می‌آید مخاطبان بسیاری را هم با خود همراه می‌کند و افرادی که به دیدن این نمایش آمده بودند عید غدیر هم مخاطبان نمایش دیگری از تماشاخانه سیار بودند.
مریدی درباره واکنش بچه‌ها به تماشای این نمایش عروسکی، می‌گوید: به دلیل اینکه در ایام محرم هستیم و بچه‌ها مراسم عزاداری‌ را از نزدیک دیده و با آن آشنا هستند برایشان جالب بود چطور می‌توانند یک نمایش عروسکی را با این سبک و سیاق ببینند. البته ما هم سعی کردیم فضای کار آن‌قدر تلخ نباشد که بچه‌های کوچک اذیت شوند و سعی بر این بود بخشی از آن را هم در قالب فانتزی هدایت کنیم اما به‌هرحال این اتفاقی است که درک آن برای بچه‌ها قدری سنگین است. 
بیشتر بچه‌ها به‌ویژه کودکانی که کمی بزرگ‌تر بودند با موسیقی همراه می‌شدند و همراه نمایش سینه‌زنی و گاهی گریه می‌کردند، کوچک‌ترها هم نظاره‌گر نمایش بودند و در قسمت‌های ناراحت‌کننده‌اش سکوت می‌کردند تا ببینند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. با اینکه معتقدم بچه‌ها باید با دیدن نمایش شاد شوند اما این هم بخشی از فرهنگ ماست و به نظرم نمایش عروسکی و فانتزی فرصت مناسب و خوبی است تا بتوان آن‌ها را با فرهنگ عاشورا آشنا کرد.

سفیر فرهنگی دوست‌داشتنی
وی درباره اهمیت تماشاخانه سیار در انتقال و اجرای رویدادهای فرهنگی و هنری در سراسر ایران تصریح می‌کند: تماشاخانه سیار واقعاً سفیر فرهنگی است. تصور کنید یک تریلی با آن عظمت یک صحنه نمایش را با خود حمل می‌کند و به روستاهای اطراف استان‌های مختلف می‌رود. حتی کمتر پیش می‌آید در مرکز استان‌ها اجرا داشته باشیم و مدیران کانون درصدد هستند دوردسترس‌ترین نقاط را برای اجرا انتخاب کنند. این اتفاق سبب می‌شود مردمی که در مناطق کم برخوردار و دورافتاده ساکن هستند این امکان را بیابند که مخاطب نمایش و تئاتر باشند. جای خوشحالی است که چنین اتفاقی را رقم می‌زنیم و امیدوارم با تریلی‌های بیشتر و آثار متنوع‌تر و البته با حمایت‌هایی که صورت می‌گیرد این اتفاق را به‌طور مستمر تجربه کنیم زیرا زمانی که سقف اجراها محدود است طبیعتاً مخاطب کمتری هم امکان تماشای آن را خواهند داشت اما اگر مدت زمان بیشتری را در استان موردنظر باشیم بی‌شک می‌توان شهرستان‌های بیشتری را پوشش داد.

تماشاخانه سیار گروه‌های تئاتر را زنده می‌کند
به گفته این کارگردان نمایش عروسکی، هر تریلی یا (تماشاخانه سیاری) که برای اجرا به سمت شهری راه می‌افتد در حقیقت یک گروه نمایش زنده می‌شود و بار زنده نگه داشتن خانواده تئاتر را هم به دوش می‌کشد. ضمن اینکه بخش فرهنگی آن منطقه هم فعال است و کسانی که در عرصه فرهنگ و هنر کم‌بضاعت هستند و فرصت بهره‌مندی از این امکانات را ندارند می‌توانند از آن استفاده کنند.
وی در پایان از اجرای یک نمایش دیگر خبر می‌دهد و می‌گوید: «آش سنگ» از کتاب‌های کانون پرورش فکری است و از ابتدا هم برای تماشاخانه سیار آماده شده بود و تاکنون در هشت استان کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، یزد و... روی صحنه رفته و پس از محرم و صفر ادامه اجراهای این نمایش شاد را در دیگر استان‌ها ادامه خواهیم داد.

خبرنگار: صبا کریمی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه