یکی از سؤالات درباره حضرت علی(ع) این مسئله است که آیا ایشان در زمان حیات رسول خدا(ص) نیز با این لقب خوانده می‌شده‌اند یا خیر؟ موضوعی که ذیل عنوان «لقب امیری بر مؤمنین» در فصل دوم کتاب «امیرالمؤمنین(ع) در کلام امام صادق(ع)» به آن پاسخ داده شده است. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:
«ابن‌عباس نقل کرده است روزی با پیامبر(ص) نشسته بودیم که علی بن ابی‌طالب(ع) وارد شد و بر حضرت رسول اکرم(ص) سلام کرد، حضرت چنین پاسخ دادند: سلام و رحمت و برکات خدا بر تو ‌ای امیرالمؤمنین! علی(ع) تعجب کرد و گفت: چگونه من امیرالمؤمنین باشم حال آنکه شما در حیات هستید؟
 رسول خدا(ص) فرمود: آری در حیات من نیز تو امیرالمؤمنینی، زیرا دیروز که من و جبرئیل سخن می‌گفتیم، تو از کنار ما گذشتی و سلام نکردی، جبرئیل به من گفت: چه شده که «امیرالمؤمنین» بر ما گذشت و سلام نکرد؟! اگر سلام کرده بود، ما شاد می‌شدیم و جواب وی را هم می‌دادیم. علی(ع) فرمود: آری، دیروز شما و دحیه را دیدم که در خلوت سخن می‌گفتید، نمی‌خواستم سخن شما را [با سلام خود] قطع کنم. پیامبر(ص) فرمود: نه، او دحیه نبود، بلکه جبرئیل بود و چون درباره اشتیاقِ شنیدن سلام از تو چنین گفت، به او گفتم: ‌ای جبرئیل چگونه در این سخن خود علی را امیرالمؤمنین خواندی؟ گفت: [او را خدا امیرالمؤمنین خواند، زمانی که] در جنگ بدر به من وحی کرد بر محمد نازل شو و به وی امر کن به امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب دستور دهد وی بین دو صف جنبش و تحرکی نماید، پس خداوند در کلامش او را امیرالمؤمنین نامید.
آنگاه پیامبر فرمود: پس تو‌ ای علی، امیرِ مؤمنانی در آسمان و امیرِ مؤمنانی در زمین؛ جز کافر بر تو پیشی نمی‌گیرد و جز کافر از تو سرپیچی نمی‌کند و اهل آسمان‌ها تو را امیر مؤمنین می‌خوانند».