۱۰ قرآن منسوب به خط ائمه اطهار(ع) در گنجینه رضوی

۱۰ قرآن منسوب به خط ائمه اطهار(ع) در گنجینه رضوی

قرآن‌های منسوب به دستخط مبارک ائمه اطهار(ع)، مجموعه‌ای از قدیمی‌ترین نسخه‌های قرآنی جهان اسلام و ایران را تشکیل می‌دهند که سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی حافظ آن‌ها برای نسل‌های آینده است.


به گزارش آستان‌نیوز، گنجینه رضوی با دارا بودن حدود ۲۳هزار قرآن و جزوه قرآنی؛ از صدر اسلام تاکنون، یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های ایران و جهان اسلام در حوزه آثار قرآنی است؛ آثاری که در طول قرون متمادی در پرتو سنت‌های وقف، نذر یا اهدا توسط ارادتمندان حضرت ثامن‌الحجج(ع) به این آستان مقدس تقدیم شده‌اند. در این میان، مجموعه نسخه‌های قرآنی با دستخط منسوب به ائمه اطهار(ع)  در این گنجینه، اهمیت خاصی بین ارادتمندان امام هشتم(ع) به‌ویژه پژوهشگران دارند.
در حال حاضر مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی حافظ بیش از ۱۰نسخه قرآن کامل و جزوه قرآنی(دربردارنده یک یا چند جزء قرآن) شریف با دستخط مبارک منسوب به امامان شیعه(ع) است که منتخبی از آن‌ها در گنجینه قرآن و نفایس حرم مطهر رضوی در معرض دید عموم علاقه‌مندان قرار دارد. در واقع اهمیت این گنجینه، بیشتر به وجود نایاب و کم‌نظیر قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع) همچون امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) برمی‌گردد که روی پوست آهو و به خط کوفی اولیه کتابت شده است.

چگونگی شناسایی قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع)
در ادامه شاید برایتان جالب باشد بدانید چگونه انتساب این قرآن‌ها به دستخط مبارک امامان شیعه(ع) در طول تاریخ مشخص شده و در این میان از چه ابزارهایی استفاده شده است. 
در این راستا پژوهشگران نسخ خطی از یک سو به بررسی مستندات موجود در داخل قرآن‌ها و جزوات قرآنی و همچنین وقف‌نامه‌های آن‌ها از جمله رقم(امضا) کاتب یا واقف می‌پردازند. به طور مثال، در جزوه قرآنی منسوب به دستخط مبارک حضرت علی(ع) که در سال ۱۰۰۸ هجری قمری توسط شاه عباس اول صفوی بر آستان ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج(ع) وقف شده و وقف‌نامه آن به دستخط مرحوم شیخ بهاءالدین عاملی(شیخ بهایی) نگاشته شده، عبارت «کتبه علی بن‌ابیطالب» به چشم می‌خورد. البته در خصوص قرآن‌های منسوب به ائمه اطهار(ع) بحث‌های زیادی مطرح است و برخی از محققان نیز معتقدند این رقم‌ها جعلی است، اما همان‌طور که 100درصد نمی‌توان انتساب آن‌ها را به دستخط ائمه اطهار(ع) پذیرفت، 100درصد هم نمی‌توان آن را رد کرد. از این رو محققان به بررسی نوع خط، مرکب به‌کار رفته و زمینه آثار قرآنی که روی آن کلام الهی کتابت شده نیز می‌پردازند. به طور نمونه کتابت قرآن روی پوست آهو، از جمله شواهدی است که نشان می‌دهد آن اثر در قرون اولیه نوشته شده است. در این میان، اگر نسخه روی کاغذ کتابت شده باشد به معنای آن است قدمت آن به قرن چهارم هجری قمری به بعد می‌رسد. 

بهره‌گیری از روش‌های نوین علمی 
در کنار بررسی آثار قرآنی با روش‌های سنتی، استفاده از ابزارهای نوین علمی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است و حتی بیشتر به آن می‌توان استناد کرد. به طور مثال قسمتی از زمینه قرآن کامل شماره ۱۸ موجود در مرکز نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی که به خط کوفی حجازی روی پوست کتابت شده، برای سال‌یابی یعنی تشخیص سال کتابت آن، چند سال پیش به آلمان و آمریکا ارسال شد. آزمایش دیرینه‌شناسی با کربن ۱۴ بر این پوست نشان داد قدمت آن به قرن اول هجری قمری برمی‌گردد. بدین ترتیب بررسی‌های علمی با شواهد حاصل از بررسی سنتی این قرآن منسوب به دستخط شریف امام علی(ع) همخوانی داشت و کتابت آن را در دوره زندگانی این امام همام تأیید کرد. 

برچسب ها :
ارسال دیدگاه