او مانند دوست شاعر و رفیق همیشگی‌اش سیدحسن حسینی در اوج شکوفایی و بالندگی هنری به دلیل بیماری درگذشت و طبیعتاً این دریغ که چرا او عمری به کمال و طولانی نداشت و آثار و نوشته‌های بیشتری از خود به یادگار نگذاشت با دوستداران شعر خواهد بود. اما به هر حال این جبر زندگی آدمیزاد است و با تقدیر مرگ نمی‌توان چون و چرا کرد. در مورد قیصر و شاعران و هنرمندانی مانند او البته جای این شادی و خوشحالی همیشگی هست که او در همان دوران نسبتاً کوتاه زندگی خود توانسته است تأثیری عمیق و ماندگار بر شعر امروز و فردای ایران بگذارد.قیصر در عرصه شعر، نامی‌ بلند و قابل احترام است. او شاعری است با تجربه‌های مختلف و متنوع که در همه آن‌ها سربلند بیرون آمده است. او در شمار کسانی است که دوران باشکوه و ماندگار تجدید حیات رباعی را در روزگار ما رقم زدند. 

نامی بلند در شعر
غزل‌هایی که قیصر از کتاب اول تا آخرش منتشر کرد، جزو بهترین نمونه‌های غزل امروز ایران است و چندین غزل خوب از او به یادگار مانده است که بسیاری از آنان در ذهن و زبان دوستداران غزل، جاودانه شده است. از دیگر سو او در حوزه شعر نوجوان نیز یکی از مهم‌ترین نام‌هاست و بدون یاد کردن از تجربه‌های درخشانش در این حوزه نمی‌توان از شعر نوجوان که پس از انقلاب حیاتی دیگرگون و جوششی کم‌نظیر یافت یاد کرد. همین گونه است نیمایی‌های قیصر که باز هم از بهترین شعرهایی است که در این قالب سروده شده است. حتی قیصر با وجود اینکه ترانه‌سرایی و تصنیف‌سرایی را به صورتی بسیار محدود تجربه کرد، سراینده گروهی از ترانه‌های بسیار پرشنونده و خاطره‌ساز برای نسل امروز است.

پاسخ به پرسش‌های اساسی
اما در این نوشتار می‌خواهیم بیشتر درباره وجهی از زندگی و آثار او بنویسیم که زیر سایه شخصیت شاعرانه‌اش، پنهان مانده است. این وجه از زندگی قیصر، وجه علمی‌ و دانشگاهی اوست. قیصر امین‌پور در سال 1357 در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران قبول شد اما چند سال بعد، این رشته را رها کرد و به دنبال تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی رفت و تا کسب مدرک دکترا به خاطر دفاع از رساله‌ای با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر» با راهنمایی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی پیش رفت. پس از آن بود که به عنوان استاد و عضو هیئت علمی ‌دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتخاب شد. او در دوران تدریس خود یکی از محبوب‌ترین استادان دانشگاه تهران بود و این به خاطر مهربانی و انسان‌دوستی ذاتی، روحیات شاعرانه و سواد و احاطه بی‌نظیرش بر مباحث ادبی بود. امین‌پور بعدها رساله خود را با اصلاحات و اضافاتی به عنوان یک کتاب مستقل در انتشارات علمی ‌و فرهنگی منتشر کرد. 
اگر این کتاب را خوانده باشید، متوجه می‌شوید که قیصر در این کتاب، وجهی کاملاً علمی ‌دارد. با بی‌طرفی کامل دیدگاه‌های محتلف و متضاد را بررسی می‌کند، آن‌ها را در ترازوی نقد قرار می‌دهد و خود میان دیدگاه‌های مختلف داوری می‌کند اما این داوری مستند و براساس روش‌شناسی علمی ‌است. کمتر منبع مهمی ‌را می‌توان سراغ گرفت که قیصر ندیده باشد و سعی کرده است دامنه پژوهش خود را محدود به منابع فارسی نکند و از دیدگاه‌های روز نقد ادبی بهره ببرد. از بحث روش‌شناسی مهم‌تر، بحث انتخاب موضوع است یعنی اینکه ما در ادبیات خود باید به سنت‌های هزار ساله‌مان پایبند باشیم یا در را برای هر تجربه تازه‌ای به نام نوآوری باز کنیم، موضوع مهمی‌ است که دغدغه هر شاعر فارسی‌زبان است اما قیصر به جای پاسخ‌های احساسی و حکم‌های کلی و بی‌مبنا، سعی کرده است به این پرسش مهم و سخت پاسخی عالمانه بدهد.

آیا شاعران کودک‌اند؟ 
از جنس همین پرسش‌ها برای شاعر به خصوص شاعری که در حوزه کودک و نوجوان هم کار کرده است، این پرسش است که شعر بازگشت به کودکی‌ است یا شاعران مانند کودکانی ساده‌دل در روزگار سخت و صعب جهان هستند؟ باز هم به این پرسش می‌توان پاسخ‌هایی شاعرانه و زیبا داد اما قیصر به دنبال پاسخی علمی ‌و دقیق به این پرسش است. نخست سعی می‌کند تعریف‌ها و مبناهایش را روشن کند. برای روشن شدن بحث از دانش‌های روز مانند روان‌شناسی کمک می‌گیرد و با ارجاع به شعرهای شاعران می‌کوشد نشانه‌هایی برای قیاس همانندی تفکر کودک و تخیل شاعر بیابد اما در این میان دچار ذوق‌زدگی بی‌دلیل نمی‌شود و با حفظ تحفظ علمی ‌بیان می‌کند که هنوز زمان برای رسیدن به پاسخی دقیق و کامل نرسیده است و نمی‌توان نظر قاطع داد که شعر الزاماً بازگشت به کودکی است و به تعریفی جامع و مانع رسید که شعر چیست. 
از قیصر همچنین مباحثی در کلاس‌های مختلفش به جای مانده، از جمله درس‌گفتارهای او درباره شعر معاصر که در خانه شاعران ایران بیان کرده است. او در این نشست‌ها با بیان تاریخ شکل‌گیری شعر معاصر و چگونگی رسیدن به تجربه‌های شعری نیما، جریان‌های مختلف شعری امروز را بیان و درباره هر کدام و ضعف و قوت‌هایشان بحث کرده است. به هر روی به نظر می‌رسد به همان اندازه که قیصر شاعر می‌توانست شعرهای تازه بگوید و ادبیات این سرزمین را غنی‌تر کند؛ قیصر ادیب هم می‌توانست پرسش‌های مهم در حوزه شعر و ادبیات را با پاسخ‌هایی عالمانه جواب دهد.

خبرنگار: آرش شفاعی