سه ضلع تحقق مردمی‌سازی اقتصاد

گفت‌وگوی کارشناسی قدس درباره مطالبه رهبر معظم انقلاب برای یافتن راه‌های مشارکت عموم مردم در مسائل اقتصادی

سه ضلع تحقق مردمی‌سازی اقتصاد

ابتدای فروردین سال جاری بود که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی خود اعلام کردند: «اگر از توانایی ملت در قضیه‌ اقتصاد استفاده بشود وضع معیشت مردم حتماً بهتر خواهد شد، وضع تورم حتماً بهتر خواهد شد.


​​​​​​​یکی از اشکالات مهمی که ما داریم، این است که روی راه‌های مشارکت مردم فکر نکرده‌ایم. من همین جا به مسئولین محترم، به صاحبنظران اقتصادی، به کسانی که علاقه‌مند به سرنوشت کشورند توصیه می‌کنم بنشینند راه‌های مشارکت عموم مردم در مسائل اقتصادی را پیدا کنند. هر جا مردم وارد شده‌اند ما پیشرفت کرده‌ایم».
این سخنان رهبری، گفتمان دیگری را در مسیر رفع معضلات اقتصادی کشور ارائه کرد؛ گفتمانی که چنانچه عزمی جزم برای تحقق آن وجود داشته باشد طبق گفته ایشان همچون دوران دفاع مقدس که با حضور مردمی، پیروزی حاصل شد؛ در حوزه اقتصادی هم پیروز خواهیم شد.
«تمایز مردمی‌سازی با خصوصی‌سازی چیست؟ آیا این گفتمان به‌واقع می‌تواند اقتصاد بیمار ایران را بهبود بخشد؟ راهکارهای پیاده‌سازی و لازمه مشارکت مردم در اقتصاد چه هستند؟» بخشی از پرسش‌هایی است که درباره این گفتمان وجود دارد. 

در مردمی‌سازی، حضور عموم مردم موضوعیت دارد
محمد جعفری‌نژاد، کارشناس اقتصادی درخصوص تفاوت بین مردمی‌سازی اقتصادی و خصوصی‌سازی آن به قدس گفت: به نظر می‌رسد پس از مطالبه رهبری معظم در زمینه خصوصی‌سازی و از طرف دیگر به علت نارضایتی از اجرای درست این سیاست؛ ایشان یک شیفت گفتمانی انجام دادند که البته این دو (مردمی‌سازی و خصوصی‌سازی) در ادبیات دو مفهوم متفاوت دارند.این کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به اینکه به گفته شهید بهشتی«ما به سرمایه بزرگ نیاز داریم نه سرمایه‌دار بزرگ»، ابراز کرد: در گفتمان خصوصی‌سازی، در مقابل دولتی بودن موضوعیت دارد به این معنا که سرمایه‌گذار نباید شرکت‌های دولتی باشند، اما مردمی‌سازی نوعی خصوصی‌سازی است که آحاد مردم را درگیر می‌کند به این معنا که وقتی حجم زیادی از مردم را درگیر اقتصاد کنیم، مردمی‌سازی محقق می‌شود، بنابراین در این نوع مدل اقتصادی، حضور عموم مردم موضوعیت دارد نه تعدادی سرمایه‌دار.

مردمی‌سازی؛ کاهش فساد و توزیع عادلانه را فراهم می‌کند
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این مدل اقتصادی راه برون‌رفت از بحران فعلی اقتصاد است، خاطرنشان کرد: زمانی که بتوانیم سازوکار حضور مردم را فراهم کنیم، استفاده از رانت در مسیر کسب امتیاز کاهش می‌یابد، بنابراین مردمی‌سازی اقتصاد راه کاهش فساد که امروز بخش زیادی از اقتصاد ما را درگیر خود کرده است را فراهم می‌کند.
جعفری‌نژاد کاهش تضاد طبقاتی و افزایش قدرت مردم را یکی دیگر از نتایج مردمی‌سازی اقتصاد می‌داند و می‌گوید: در مسئله خصوصی‌سازی، سرمایه در دست تعداد محدودی از سرمایه‌داران است، اما زمانی که زمینه حضور مردم را فراهم کنیم، آحاد مردم از سود حاصله منتفع می‌شوند که این کاهش فاصله طبقاتی و توزیع عادلانه را به دنبال دارد.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: همچنین هرکجا که مردم حضور دارند در همان نقطه اقدام‌ها روبه‌جلو هستند. به طور مثال در حوزه فرهنگی و سیاسی هرجا از حضور مردم بهره بردیم، نتیجه مثبت این مشارکت را هم شاهد بودیم. در ابتدای انقلاب زمانی که جهاد سازندگی به‌وجود آمد، نتایج بسیار مثبتی حاصل شد، اما پس از آن نقش مردم در اقتصاد کمرنگ و همین امر تبدیل به «چشمِ اسفندیار» اقتصاد ما شد.
وی تأکید کرد: مردمی‌سازی، مقاوم‌سازی و استحکام اقتصاد را به دنبال دارد و حضور مردم سبب مهار تکانه‌های اقتصادی می‌شود.

مفهوم‌سازی، مدل‌سازی و قانون‌گذاری؛ سه ضرورت تحقق مردمی‌سازی اقتصاد
جعفری‌نژاد در ادامه سخنان خود درخصوص راهکارهای حضور مردم در حوزه اقتصادی گفت: نکته‌ای که وجود دارد این است که هنوز در ادبیات مسئولان در دو موضوع خصوصی‌سازی و مردمی‌سازی خلط می‌بینیم، بنابراین ابتدا باید ادبیات مردمی‌سازی شکل گیرد و مفهوم‌سازی محقق شود.
این تحلیلگر اقتصادی مدل‌سازی را نیاز دوم این گفتمان دانست و تصریح کرد: در حوزه سرمایه‌گذاری مدل‌های بسیاری در اقتصاد جهان مشاهده می‌کنیم، اما در خصوص مردمی‌سازی هنوز این مدل‌سازی رخ نداده است.وی قانون‌گذاری را نیاز سوم این گفتمان خواند و اظهار کرد: بسیاری از مسائل برای اینکه اجرایی شوند نیازمند پشتوانه قانونی هستند و مردمی‌سازی اقتصاد هم از این قاعده مستثنا نیست.
جعفری‌نژاد در بخش دیگری از گفته‌های خود ضمن بیان اینکه مردمی‌سازی اقتصاد یک فرایند بلندمدت است و طی یک یا دو سال محقق نمی‌شود، گفت: البته این گفته به این معنا نیست که چون مفهوم‌سازی و مدل‌سازی در این زمینه انجام نشده، نگاه پروژه‌ای به این مقوله داشته باشیم و سال‌ها صرف مطالعه کنیم و پس از اینکه تمامی مراحل انجام شد، مردمی‌سازی را آغاز کنیم؛ می‌توانیم همزمان که به یک‌سری جمع‌بندی اندک رسیدیم، مردمی‌سازی را آغاز کرد و بازخورد گرفت و همین طور ادامه داد. این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بنابراین این‌گونه نیست که در حال حاضر راهکار برای نحوه مردمی‌سازی اقتصاد وجود داشته باشد، بلکه ابتدا باید مفهوم‌سازی و پس از آن مدل‌سازی و در نهایت قانون‌گذاری انجام شود.

خبرنگار: فرزانه زراعتی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه