شلیک در تاریکی با چشمان باز

چرا رئالیتی‌شوها دیدنی‌اند؟

شلیک در تاریکی با چشمان باز

رئالیتی‌شو یا مستند مسابقه یکی از ژانرهای پرطرفدار در تلویزیون‌های جهان است و در یک دهه اخیر هم در بین مخاطبان داخلی طرفداران زیادی پیدا کرده است.


​​​​​​​نقطه قوت این ژانر، سرگرمی و اتفاق‌های غیرمنتظره است چون شرکت‌کنندگان را در وضعیت رقابتی قرار می‌دهد و این افراد پس از گذراندن چالش‌هایی خاص و مراحل مسابقه، خود را به مرحله‌ پایانی می‌رسانند. به بیان دیگر رئالیتی‌شو، موقعیت‌هایی از زندگی واقعی را به شکلی مستند به تصویر می‌کشد. در این سبک برنامه‌ها، شرکت‌کنندگان در موقعیت‌های ویژه و تجربه ‌نشده‌ای قرار می‌گیرند و فعالیت و واکنش واقعی آنان در آن موقعیت‌ها به نمایش گذاشته می‌شود. یکی از جذابیت‌های این گونه نمایشی، حضور چهره‌های شناخته شده به ویژه بازیگران در فرایند بازی است که یکشنبه صبح هر هفته با دو برنامه «پدرخوانده» و «ارتش سری» در لوکیشنی وسط یک انبار قاچاق مافیای سیسیل ایتالیا یا کافه‌ای در بلژیک ۱۹۴۵ در خلال جنگ ‌جهانی دوم، گرد هم می‌آیند تا یک بازی واقعی و‌ دیدنی را انجام دهند‌.

 جذابیت در پیچیدگی
سعید ابوطالب نخستین رئالیتی‌شوی مافیایی خود را با نام «شب‌های مافیا» در پاییز99 با حضور چهره‌های شناخته شده هنری ورزشی برای فیلیمو ساخت. شب‌های مافیا، یک بازی ناشناخته برای بسیاری از بینندگان نبود اما این برنامه سبب شد قوانین و نقش‌های بازی برای تماشاگران و علاقه‌مندان به بازی‌های گروهی، مرور و بازخوانی شود. پس از حاشیه‌هایی مبنی بر احتمال تقلب در این بازی، ابوطالب از ادامه همراهی با تیم شب‌های مافیا انصراف داد. 
از اواسط امسال سری جدید این بازی با نام «پدرخوانده» و رفع ایرادها و نواقص برنامه قبلی روی پلتفرم فیلیمو آمد. بازیکنان ماسک‌هایی روی صورت می‌گذاشتند که احتمال تقلب را بسیار کم می‌کرد. افراد پیش از قرار گرفتن دور میز شهروند و مافیا، تمرین می‌کردند و توسط مربی‌های بازی برای انجام یک بازی حرفه‌ای، آموزش می‌دیدند. قوانین تکمیلی دیگری هم به بازی اضافه شد تا اطلاق مستقیم به نقش‌ها نشود و گرفتن حق رأی و بیرون رفتن از بازی هم جزو تنبیهاتی بود که در نظر گرفته شد. امتیاز کارت هم برای بازیکنی که در روز از بازی بیرون می‌رود بر جذابیت آن اضافه کرده تا موقعیت‌های جدید دیگری را پیش روی بازیکنان قرار دهد. اگرچه این قوانین و نقش‌ها سبب پیچیدگی در بازی شده است ولی این پیچیدگی بر جذابیت آن افزوده و موجب می‌شود بازیکنان، هوش و خلاقیتشان را بروز دهند. 

 تغییراتی جدید
ابوطالب با فاصله کمی از «پدرخوانده»، ساخت «ارتش سری» را کلید زد. این مستند مسابقه که نقش‌های آن برگرفته از سریالی با همین نام است، یک بازی جدید پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. داستان سریال «ارتش سری» مربوط به دوران جنگ جهانی و فعالیت‌های یک گروه نجات در بلژیک است. فعالیت‌های این گروه بیشتر فراری دادن خلبان‌های بریتانیایی است که هواپیماهایشان در بلژیک سقوط می‌کند. اعضای گروه در بروکسل رستورانی دارند و ظاهراً میهماندارانی گرم برای افسران گشتاپو هستند که بروکسل را در اشغال خود دارند، همین موضوع موجب ظن مردم می‌شود که گردانندگان رستوران، خودفروخته و دوست افسران گشتاپو هستند. 
در بازی «ارتش سری» هم سه گشتاپو وجود دارد که نقشی مشابه مافیای بازی پدرخوانده دارند، مابقی هم در نقش‌های گروه نجات، خلبان و مشتری نشسته‌اند و موقعیت‌های جدیدی برای شناسایی گشتاپوها و خلبان بازی طراحی شده است. شاید تماشای ارتش سری در یکی دو قسمت اول، کمی مخاطب را گیج کند چون قوانین بازی نسبت به بازی مافیا تغییراتی داشته و موقعیت‌های جدیدی برای عیان شدن چهره‌های مخفی، پیش‌بینی شده است اما پس از گذشت چند قسمت که نقش‌ها و قوانین بازی برای مخاطب شناخته می‌شود، بر جذابیت آن می‌افزاید. 

 سپر سواد رسانه‌ای
ابوطالب پیش از ساخت «شب‌های مافیا»، «پدرخوانده» و «ارتش سری» در حوزه ساخت رئالیتی‌شو فعال بود. «رالی ایرانی» و «شام ایرانی» از رئالیتی‌شوهایی هستند که او با استفاده از چهره‌های شناخته شده روانه بازار نمایش خانگی کرد و طرفدارانی هم داشت. او که در مجلس هفتم، نماینده مردم تهران بود، پس از پایان دوره چهار ساله از نمایندگی مجلس، کم‌کم از دنیای سیاست عبور کرد و در جهان هنر و سرگرمی به سر می‌برد. 
این مستندساز که 20سال پیش و در جوانی وارد عرصه سیاست شد، حالا در میانسالی مسیر دیگری را پیش گرفته است و می‌داند که حرف مردم، همیشه از پشت تریبون‌های بهارستان گفته نمی‌شود و هنر، راه ارتباطی قوی‌تری با بدنه جامعه است. 
این فیلمساز راه‌های تشخیص سره از ناسره و مسیر قدرت تحلیل و تمیز را در قالب رقابتی واقعی به مخاطبان نشان می‌دهد. 
«پدرخوانده» و «ارتش سری» به مخاطبان یاد می‌دهد که در جهان اطلاعاتی امروز که سواد رسانه‌ای، ابزار مهمی برای تمیز اطلاعات درست از غلط است، فراموشکار نباشند، قدرت تحلیلشان را بالا ببرند و مواجهه ساده‌انگارانه و و زودباورانه با شنیده‌ها و وقایع نداشته باشند.

خبرنگار: زهره کهندل

برچسب ها :
ارسال دیدگاه