​​​​​​​این ظرفیت می‌تواند سهم بسزایی در تقویت امنیت غذایی و مدیریت صحیح منابع آبی کشور داشته باشد. در این زمینه ضرورت دارد سیاست‌گذاران حوزه آب و غذا، با شناخت صحیح مزیت‌های اقلیمی کشور، برنامه‌های توسعه کشاورزی و تولیدات دام‌های متناسب با اقلیم ایرانی مانند شتر را مورد بازنگری جدی قرار داده و مدل‌های تولید غذا را مبتنی بر ظرفیت‌ها و مزیت‌های بومی کشور تطبیق دهند. خبرنگار ما در این گزارش به سراغ فرشید باقریان، کارشناس تحولات ایران که مدتی است روی پرونده امنیت غذایی تمرکز کرده‌، رفته و به واکاوی تأثیر توسعه تولیدات غذایی متناسب با اقلیم ایران بر امنیت غذایی کشورمان پرداخته است که در ادامه بخشی از آن را می‌خوانیم. 

باقریان در ابتدای بحث با اشاره به اینکه مناطق بیابانی، کویری و صحراها با وسعتی نزدیک به 70 درصد، پهنه وسیعی از سرزمین‌های مرکزی، جنوبی و شرقی کشور را تشکیل می‌دهند، گفت: این مناطق باوجود اینکه ظرفیت‌های ویژه‌ای در بخش‌های مختلف دارند به مناطقی متروکه و فراموش شده تبدیل شده‌اند. وی تأکید کرد: بهره‌برداری از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های محیطی مناطق کویری ایران یکی از الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی است و مسئولان سیاست‌های لازم برای خارج کردن این مناطق از انزوا و شکل‌گیری عدالت جغرافیایی را تنظیم و اجرایی کنند. این کارشناس مسائل ژئوپلتیک تصریح کرد: با نگاهی به ظرفیت‌های این مناطق می‌توان گفت بسیاری از منابع راهبردی کشور در این مناطق پراکنده شده‌اند و ظرفیت‌های اقتصادی و تأمین غذای ایران را تا حد قابل توجهی ارتقا بخشیده‌اند. باقریان با تأکید بر اینکه هنوز در افکار عمومی جامعه ایران، کویر را به عنوان طبیعت سخت، خشن و محدودیت‌زا می‌شناسند، افزود: همین نگاه سبب شده مناطق کویری کشور مأمنی برای قاچاق و شرارت باشد و نقش حفره‌های امنیتی را در کشور ایفا کند، در حالی که این نقش هرگز با حقیقت مناطق کویری سازگاری ندارد و بازنمایی‌ها و باورهای غلط سبب شده چنین وضعیتی در مناطق کویری ایجاد شود. در این خصوص به دنبال تغییر نگاه ملی به کویر هستیم. 

بیابان‌های ایران؛ ظرفیتی نهفته برای افزایش تولید گوشت
باقریان گفت: در حال حاضر ایران با 6/34 میلیون هکتار نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی، ظرفیت بالایی برای پرورش شتر و افزایش تولید گوشت قرمز دارد. بر پایه بررسی‌ها نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی ایران از نظر تأمین خوراک و مساحت مورد نیاز برای پرورش شتر، ظرفیت نگهداری سالانه ۵۹۰ هزار و ۹۱۸ نفر شتر بدون آسیب به بافت مراتع را دارد.
 این درحالی است که جمعیت شترهای ایران در سال ۹۸ تنها ۱۹۵هزار و ۵۰۰ نفر بوده است. وی ادامه داد: افزایش تولید گوشت شتر اگرچه می‌تواند به عنوان فرصتی برای نیل به خودکفایی در تولید گوشت قرمز در نظر گرفته شود، اما ویژگی‌های کیفی گوشت شتر یکی از موضوعات مهمی است که باید مورد بررسی قرار گیرد، چراکه کیفیت و بازارپسندی هر محصول پیش از مرحله تولید آن، باید بررسی شده و جایگاه آن در بازار پیش‌بینی شود. بر این اساس باید ارزیابی کرد گوشت شتر از لحاظ طعم، مزه و کیفیت توانایی رقابت با گوشت گاو و گوسفند که مورد پسند مردم است را دارد یا نه؟

مزیت‌های گوشت شتر برای مصرف‌کنندگان
این کارشناس مسائل ایران تشریح کرد: شکل ظاهری گوشت شتر مشابه گوشت گوسفند است و میزان چربی آن کمتر از گوشت گاو است. گوشت شتری که بین یک تا سه سال سن دارد از نظر مزه، طعم و نرمی شبیه گوشت گوساله است. گوشت شتر را می‌توان به عنوان منبع بسیار خوبی از مواد مغذی نام برد که در آن میزان قابل توجهی ویتامین ب‌کمپلکس و عناصر معدنی فسفر، کلسیم و روی وجود دارد. ویتامین ب موجود در این گوشت برای تقویت اعصاب بسیار مفید است. عنصر روی که از اختلالات در رشد جنین جلوگیری می‌کند به وفور در گوشت شتر یافت می‌شود. چَرای آزاد شتر در مراتع و پرورش طبیعی آن نیز موجب شده است گوشت شتر فاقد هرگونه مواد هورمونی و آنتی‌بیوتیک باشد در نتیجه این مزیت‌ها می‌توان اذعان کرد گوشت شتر قابلیت رقابت با سایر گوشت‌های قرمز را دارد و بازارپسندی آن به گونه‌ای است که امکان جایگزینی با گوشت‌های قرمز وارداتی فراهم است. 

خودکفایی و تأمین امنیت غذایی با پرورش شتر
وی افزود: با توجه به سهم بالای گوشت قرمز وارداتی در بازار ایران و همچنین اهمیت خودکفایی در تولید گوشت قرمز، استفاده از ظرفیت صحراها و نواحی بیابانی و نیمه‌بیابانی برای توسعه پرورش شتر ضروری به نظر می‌رسد. گوشت شتر با دارا بودن ویژگی‌های کیفی مناسب و قابلیت رقابت با گوشت گاو و گوسفند، می‌تواند جایگاه مناسبی در سفره مصرف‌کننده ایرانی بدست آورد. با اتکا بر منابع آب بارانی و روش‌های روز، مساحت
 7/84 میلیون هکتاری مراتع در ایران (معادل 6/54 درصد مساحت کل کشور)، ظرفیتی گسترده برای تولید غذا به شمار می‌آید. در مساحت گسترده ۶۰ میلیون هکتاری و همچنین گستره ۳۴ میلیون هکتاری بیابان‌های کشور، شرایط سختی به لحاظ دمایی و دسترسی به آب حاکم است بر همین اساس، هیچ دامی به خوبی شتر قادر به زندگی، تولیدمثل و رشد در این گستره پهناور نیست.

خبرنگار: حسین محمدی اصل