یارانه پنهان انرژی و شروع جهانی‌سازی قیمت انرژی؛ منشأ تورم و کاهش ارزش پول ملی
همت قلی‌زاده، کارشناس بودجه سازمان برنامه و بودجه، مدل قیمت‌گذاری انرژی در ۱۵ سال اخیر را منشأ تورم بالا، افت شدید ارزش پول ملی و رکود عمیق تولید دانست و افزود: سود حاصل از فروش فراورده‌های نفتی با قیمت جهانی در داخل کشور، به جیب پالایشگاه‌ها می‌رود و تورم حاصل از آن، تولید و عموم مردم را متضرر کرده است.
وی مهم‌ترین منشأ تورم و کاهش ارزش پول ملی در حدود ۱۵ سال گذشته را اصطلاحی به نام یارانه پنهان انرژی و شروع جهانی‌سازی قیمت انرژی در کشور دانست و افزود: از دیرباز در ایران تورمی ساختاری و سنتی بین ۱۵ تا ۲۵درصد وجود دارد که محصول ناکارآمدی، عدم استقلال بانک مرکزی و کیفیت پایین برنامه‌ریزی بوده است. اما ریشه تورم غیرمتعارفی که در بیش از یک دهه گذشته به بالای ۳۷درصد رسید و حالا به کمتر از ۴۰درصد راضی نمی‌شود، به انرژی برمی‌گردد.
قلی‌زاده با اشاره به اینکه براساس اصل۴۵ قانون اساسی، «نفت» ملی است، بیان کرد: تا سال۸۵ سهم نفت خام در بهای تمام‌شده محصولات پالایشگاهی صفر ثبت می‌شد، اما از سال۸۶ برای نخستین بار در اقتصاد ایران ۴۰هزار میلیارد تومان (معادل ۲میلیون بشکه نفت خام به قیمت فوب خلیج‌فارس با نرخ دلار رسمی) وارد بودجه و از همین جا نوسان‌های عجیب اقتصاد ایران آغاز شد. آن زمان بودجه منابع عمومی کشور که از ابتدا ۶۵هزار میلیارد تومان بود، ناگهان ۴۰هزار میلیارد تومان افزایش منابع در بخش شرکتی به خود دید. این کارشناس سازمان برنامه و بودجه اضافه کرد: از سال۹۷ ارز ۴هزارو۲۰۰ تومانی حذف و نرخ ۲۵ هزار تومانی نیمایی در بودجه اعمال شد تا ۲ میلیون بشکه نفت خام در سال۱۴۰۰ حدود هزارو۲۰۰ هزار میلیارد تومان فروخته شود و همین پول‌ها عامل تشدید تورم و کاهش روزافزون ارزش پول ملی در ایران شد. تا پیش از جهانی‌سازی قیمت انرژی در ایران، ۹ پالایشگاه در کشور وجود داشت و امروز هم همین تعداد به‌علاوه یک مجتمع ستاره خلیج‌فارس برای تبدیل میعانات گازی در کشور وجود دارد و میزان پالایش روزانه نفت خام هم همچنان تقریباً ۲ میلیون بشکه است.
الگوی اشتباه در قیمت‌گذاری انرژی، رکود عمیق در کشور را رقم زده است
قلی‌زاده رکود عمیق را نتیجه این شیوه تورم‌زای قیمت‌گذاری برای تولید کشور دانست و افزود: شاید ایران تنها کشوری است که در ۱۵سال نرخ رشد اقتصادی ثابت و نامناسب داشته است. این تورم وسیع قدرت مالی خانوارها را تضعیف کرده و تقاضا را شکسته است. خودمان از سال۸۶ قیمت‌های کلیدی را تغییر دادیم و حالا به چه کنم چه کنم افتاده‌ایم. اقتصاد ما در این یک دهه به‌شدت درگیر رکود بوده است، اما دولت بر پایه اظهارات بی‌اساس برخی کارشناسان که ریشه تورم را در نقدینگی می‌دانند، مسئله واقعی را شناسایی نمی‌کند و رکود را تعمیق می‌دهد. وی همچنین تأکید کرد: پالایشگاه‌ها از سال۸۶ مطابق اصل۷۱ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، ۳۵ فراورده نفتی را با نرخ جهانی می‌فروشند. مردم حتی نام بسیاری از این فراورده‌ها را نشنیده‌اند، چون ما را بیشتر با بنزین سرگرم کرده‌اند. اما این فراورده‌ها مستقیم وارد صنعت می‌شوند و علت افزایش قیمت مواد شوینده، دارویی و شیمیایی و انفجار تورمی از سال۸۶ تا چند سال پس از آن و از سال ۹۷ تاکنون با نرخ نیمایی، جهانی‌سازی همان فراورده‌هاست که با گرفتن این پول‌ها از مردم و اقتصاد، در عمل اقتصاد ایران را دلاری کرده است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
