پنجاه و سومین نشست سالانه داووس پس از وقفه‌ای دو ساله که به سبب شیوع کرونا ایجاد شد، از روز دوشنبه آغاز و تا جمعه ۲۰ ژانویه (۳۰ دی‌ماه) ادامه خواهد داشت. 50رئیس دولت از کشورهای جی20 و جی7 و همچنین 200وزیر کابینه و هزارو500 رهبر تجاری در این اجلاس شرکت می‌کنند. در مجموع، 130 کشور از سراسر جهان در این نشست در استراحتگاه داووس در ارتفاعات آلپ سوئیس حضور خواهند داشت.

جهان با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟
موضوع نشست 2023 «همکاری در یک جهان از هم‌ گسسته» است. اما مقابله با کدام چالش جهانی در رأس برنامه آن‌ها قرار خواهد گرفت؟ کلاوس شواب، مدیر اجرایی مجمع جهانی اقتصادی با تأکید بر اینکه نشست در میان چالش‌های بی‌سابقه برگزار شده، از حاضران خواست با رویکردی مثبت و خلاق در آن شرکت کنند. اما با وجود این توصیه، در دو روز نخست، میهمانان از طیف‌های مختلف انتقاد از روسیه و راه‌های مقابله با مسکو و همچنین حمله به چین را محور سخنان و مصاحبه‌های خود قرار دادند. درگیری‌های جاری به‌ویژه اثرات آن بر جامعه جهانی، یکی از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث در اجلاس است.
بحران هزینه‌های زندگی و امنیت غذایی جهانی موضوع مهم دیگر است. کارشناسان مجمع جهانی اقتصاد، سال2023 را به عنوان 
«سال چندبحرانی» توصیف می‌کنند، سالی که در آن تمام مشکلات بشریت هر چه بیشتر در هم تنیده شده‌اند، متقابلاً آسیب‌رسان‌تر از همیشه هستند و در نهایت حل آن‌ها سخت‌تر است. کارشناسان هشدار داده‌اند در سال جاری مردم بیشتری نسبت به سال‌های گذشته با گرسنگی مواجه خواهند شد، زیرا موادغذایی در حال کاهش و قیمت آن همچنان رو به افزایش است. بحران آب‌وهوایی موضوع دیگر است. کارشناسان «دبلیوای‌اف» در گزارش خطرات جهانی خود که هفته گذشته منتشر شد، نوشتند: «شکست در تعدیل تغییرات آب‌وهوایی به عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدها در کوتاه‌مدت رتبه‌بندی می‌شود و یک خطر جهانی است که کمترین آمادگی را برای آن داریم». 

اروپای خشمگین از آمریکا
اما صحنه داووس امسال که قرار است به ارائه راهکار‌هایی برای حل چالش‌های اقتصادی جهانی تبدیل شود خود به میدانی برای نزاع دو سوی آتلانتیک نیز تبدیل شده است. جو بایدن به‌تازگی با امضای قانونی تاریخی که با نام کاهش تورم (آی‌آراِی) شناخته می‌شود برای محصولات ساخت آمریکا، یارانه‌های هنگفت 370میلیارد دلاری را در نظر گرفته که یکی از اهداف آن، رسیدگی به بحران آب و هواست. براساس این قانون، با حمایت واشنگتن از تولیدکنندگان، میلیاردها دلار به صنایع سازگار با محیط زیست کمک خواهد شد. کاخ‌سفید از قانون آی‌آراِی به عنوان تلاش مبتکرانه برای احیای دوباره تولیدات و ترویج فناوری‌های تجدیدپذیر یاد می‌کند، اما دولت‌های اتحادیه اروپا معتقدند بایدن با دادن یارانه به بخش اقتصاد سبز خود با اروپا جنگ تجاری به راه انداخته است. آن‌ها از این قانون انتقاد کردند، زیرا الزامات تولید داخلی «آمریکایی بخر» تهدیدی برای مشاغل اروپایی به‌ویژه در بخش انرژی و خودرو است. امانوئل مکرون از جمله مخالفان سرشناس در برابر این قانون است. رئیس‌جمهور فرانسه در سفر ماه گذشته خود (8 آذر) به واشنگتن در نشست با قانون‌گذاران آمریکایی در کنگره گفته بود این اقدام علیه شرکت‌های اروپایی «فوق‌العاده تهاجمی» است. مکرون با تأکید بر اینکه طبقه متوسط فرانسه نیازمند شغل است، گفت: «ما نمی‌خواهیم به بازاری برای فروش محصولات آمریکایی تبدیل شویم زیرا دقیقاً محصولات مشابه شما را داریم و پیامد آی‌آراِی این است که شما شاید مشکل خود را حل کنید اما مشکل ما را افزایش خواهید داد».

جنگ تجاری دو سوی آتلانتیک
حال در هنگامه نشست داووس «تیری برتون»، رئیس کمیسیون صنعت اروپا، در پایتخت‌ کشورهای عضو اتحادیه منادی طرحی شده که هدف آن جلوگیری از نابودی صنایع اروپایی ناشی از طرح اعطای یارانه‌های سنگین سبز به صنایع رقیب آمریکایی است. از جمله تدابیر او تصویب «پلتفرم فناوری پاک اروپا» به منظور مقابله با آثار منفی «قانون کاهش تورم» آمریکا و ۳۶۹میلیارد دلار یارانه‌ ذیل آن است که با هدف به‌کارگیری الگوهای سبزتر، به صنایع آمریکایی پرداخت می‌شود. این جنگ تجاری میان دو سوی آتلانتیک در سخنان روز گذشته «اوزولا فن‌درلاین» رئیس کمیسیون اروپا در نشست داووس نیز بازتاب داشت. اروپا و آمریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز بر سر تصمیم واشنگتن در ایجاد تعرفه بر برخی اقلام وارداتی از اروپا وارد نزاع تجاری شدند. با روی کار آمدن جو بایدن انتظار می‌رفت این موضوع ختم به خیر شود اما رویکرد تازه دولت آمریکا از رقابت اقتصادی جدید میان دو سوی آتلانتیک حکایت دارد. ناظران معتقدند واکنش رسمی اروپا در روزهای آینده، فضای داغی را در حوزه سیاست‌های صنعتی بین آمریکا و اروپا رقم خواهد زد.

خبرنگار: مهدی خالدی