​​​​​​​«ادسون آرانتس دو ناسیمنتو» نه مارادونا بود، نه پلاتینی و نه حتی مسی و نیمار و رونالدو. او «پله» بود. کسی که تمام خصوصیات ستاره‌های دنیای فوتبال را خدا یک‌جا در ساق‌های او قرار داده بود.«ادسون» زاده  ۲۳ اکتبر ۱۹۴۰ در ترس کوراسویس، میناز ژرایس، برزیل بود. چند ماه پیش از اینکه او به دنیا بیاید ، برق به تازگی به محل زندگی‌اش رسیده بود و خانواده‌اش به‌خاطر علاقه‌شان به ادیسون و روشنایی که به خانه آن‌ها بخشیده بود، نام ادیسون را با تلفظ اروپایی «ادسون» روی فرزندشان گذاشتند. بعدها در دوران مدرسه به‌خاطر فوتبال او را «بیله» که نام یک فوتبالیست بود، صدا می‌کردند که تلفظ اش مثل «پله» شنیده می‌شود. 
پله برای نسل ما البته همان بازیگر سیاه‌پوستی بود که در فیلم «فرار به سوی پیروزی» ساخته«جان هیوستون» با آن صدای بم و خشن، گچ را از سرمربی گرفت و روی تخته‌سیاه با کشیدن خطوط سینوسی گفت: «فقط کافیه توپ را به من برسانید».
قیچی برگردان پله با دنده‌های شکسته در آن فیلم، تمام شور و رؤیای جوانی ما بود که در آن تلویزیون‌های 14 اینچ سیاه و سفید در سیمای سیاه سرجوخه متفقین هویدا می‌شد. آن سال‌ها در ذهن ما وقتی پله با شدت و حدت هجوم می‌برد، مانند کاردی داغ که از کره بگذرد یک راست از میان حریفانش گذر می‌کرد. وقتی می‌ایستاد، حریفانش در هزارتویی که پاهای او گلدوزی می‌کرد گم می شدند. وقتی جست می‌زد چنان در هوا بالا می‌رفت که گویی پلیکانی برای آزادی بال گشوده است. وقتی ضربه آزاد می‌نواخت دیواره دفاعی برمی‌گشت تا رو به توپ باشند که مبادا تماشای گل پله را از دست بدهند.
با این حال واقعیت این است، دیروز که او در 82 سالگی چشم از جهان فروبست، تعداد خیلی کمی از ما حتی یک بازی 90 دقیقه‌ای کامل از او را در قالب باشگاهی دیده‌ایم و هر آنچه از پله در ذهن داریم، مربوط به همان صحنه‌های تقطیع شده جام‌های جهانی است که او در آن‌ها و دوشادوش گارینشا، روه لینو، تله سانتانا، کارلوس آلبرتو، زیتو، واوا و... فاتح ژول ریمه شد.

بهترین بازیکن جهان در سال 2014 
پله با اینکه همیشه در قلب و ذهن فوتبالدوستان جایگاه رفیعی از نظر تکنیک و افتخارات داشت، اما هیچ گاه نتوانست آن طرفی بایستد که امروز خیلی‌ها او را به‌خاطر وطن پرستی ، نوع دوستی و حمایت از محرومان به یاد بیاورند. او مارادونا نبود که با ماندلا ، فیدل کاسترو و چاوز برای مبارزه با مافیا و امپریالیسم و نژادپرستی هم‌پیمان شود و سرود آزادی خواهی سر دهد. او در تمام دوران پرافتخار خود همیشه کنار سران زر و زور بود و همه گاه از مافیای فیفا خواسته و یا ناخواسته جانب‌داری کرد. او پس از پایان دوران بازیکنی، عروسک گران‌قیمتی بود برای مشروعیت بخشیدن به زیاده‌خواهی ابرقدرت‌ها. پاداش تمام این خوش‌خدمتی‌ها البته جایزه افتخاری بهترین بازیکن جهان در سال ۲۰۱۴ بود که در مراسم اهدای توپ طلا توسط فیفا به وی تقدیم شد.

دور از مردم
این درست که او در خانه ای محقر در روستایی دور افتاده به دنیا آمد، اما در جایی به اوج قدرت و ثروت رسید که سیاه‌پوست‌ها را داخل آن آدم حساب نمی‌کردند.او بیرون از زمین یک قدم برای محرومان برنداشت و حتی به گارینشا(ستاره بی‌چون و چرای برزیل)که در اوج فقر مرد، هیچ کمکی نکرد تا از او چهره‌ای دور از مردم و داخل ویترین پر زرق و برق در ذهن‌ها بماند. با تمام این‌ها حتی برای مردم غلتیده در فلاکت و بدبختی، دیدن بازی‌اش ارزش آتش‌بس و خیلی چیزهای دیگر را داشت. «هنری کیسینجر» در مقاله‌ای در سال ۱۹۹۹ در مجله تایم خاطرنشان کرد هر دو طرف در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ به مدت ۴۸ ساعت آتش‌بس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقه‌ای نمایشی بازی کند.
شاید اگر او از اسب قدرت و ثروت پایین می‌آمد، با شعبده‌های نابش در مستطیل سبز در عین به دوش کشیدن لقب تجملاتی «سلطان» مجبور نبود 64 سال از عمرش را با عذاب شنیدن این جملات که «آلفردو دی استفانو» و «دیه‌گو مارادونا» ممکن است از او بهتر باشند، یا اینکه مسی بالاتر است و کریستیانو رونالدو گلزن بهتری از او است و یوهان کرویف شاید باهوش‌تر باشد، به پایان رساند.

دوشماره 10 در آن دنیا
پله در حالی در بیمارستان آلبرت انیشتین شهر سائو پائولو در ۸۲ سالگی درگذشت که در دوران حرفه‌ای خود تنها برای دو باشگاه بازی کرد: سانتوس، از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۴، و نیویورک کاسموس  ایالات متحده، از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷. در سال ۱۹۶۱، میزان درآمد پادشاه از طریق روزنامه‌های آن زمان فاش شد. حدود ۲ میلیون کرون که به گفته متخصصان، معادل ۷۰ هزار دلار در ارزش فعلی است.
هنگامی که او در سال ۱۹۷۵ به نیویورک کاسموس رفت، اعلام شد پله قراردادی را امضا کرد که سالانه 5/2 میلیون دلار برای او درآمد داشت، با توجه به تورم ایالات متحده، این رقم معادل 9/10 میلیون دلار آمریکا در شرایط فعلی است.
پله در سال 1351 شمسی برای برگزاری بازی دوستانه بین تیم سانتوس و تاج وارد تهران شد و روز 15 اردیبهشت 1351 در ورزشگاه آزادی بازی کرد. مروارید سیاه برزیل در طول دوران حرفه ای خود ۱۲۸۲ گل به ثمر رساند، سه جام جهانی را فتح کرد و به اعتقاد خیلی‌ها بهترین بازیکن تمام دوران شد. 
پله هم مانند دیگو از دنیای ما رفت تا تیم آن دنیا دو شماره 10 تاریخی را در ترکیب خود ببیند.  شماره ده‌هایی که تاریخ را برای ما ساختند و روزهای خوشی را با آن‌ها سپری کردیم. شماره ده‌هایی که این بار در کنار هم خواهند بود و از روبه‌رو به هم نگاه نخواهند کرد.

خبرنگار: جواد رستم‌زاده