قدس در گفت وگو با تحلیلگر مسائل شرق آسیا ریشه‌های تنش‌آمریکا و چین بر سر تایوان را بررسی می‌کند
جنگ هژمونیک یا گذار مسالمت‌آمیز؟
مدتی است تنش‌ها میان چین و تایوان ادامه دارد. هرچند این چالش‌ها با سفر نانسی پلوسی به تایوان شدت گرفت اما به نظر می‌رسد این درگیری‌های دیپلماتیک و حتی شاخ و شانه کشیدن‌های نظامی و برگزاری رزمایش همچنان ادامه داشته باشد.
فاکس‌نیوز اعلام کرد «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا در سخنانی اذعان کرده در صورت حمله چین به تایوان، این کشور از آن دفاع خواهد کرد.
رویترز نیز با انعکاس واکنش مائو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: پکن برابر اقدام‌هایی که به تجزیه چین بینجامد، حق اقدام مقتضی را برای خود محفوظ می‌داند.
در همین زمینه درباره تحولات اساسی میان
پکن - تایپه به سراغ خانم دکترفاطمه محروق، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و تحلیلگر مسائل شرق آسیا رفتیم و علت و پیامدهای اصلی این رقابت را جویا شدیم.
به نظر شما چطور چین از عهده یک تایوان کوچک برنیامده است؟
در شرق آسیا کشور تایوان جزو متحدان ایالات متحده آمریکاست و اتحاد نظامی با او دارد. مثل ژاپن، کره جنوبی و استرالیا. این کشورها با آمریکا در دهه1950 اتحاد نظامی منعقد کردند و آمریکا متعهد به دفاع از آن‌ها در برابر حملات نظامی احتمالی دشمنان مشترکشان است. پایگاه‌های هسته‌ای و نظامی آمریکا در سراسر آسیا پاسیفیک مستقرند و به دقت تحرکات چین را رصد می‌کنند.
مروری بر وضعیت تاریخی تایوان داشته باشیم. در تایوان چه اتفاق‌هایی رخ داده است؟
چین همیشه تایوان را بخشی از خاک اصلی خودش می‌داند. عملاً به لحاظ تاریخی این گونه بود. ولی زمانی که انقلاب کمونیستی شکل می‌گیرد جریانی که مقابل مائو بودند فرار می‌کنند و به جزیره تایوان می‌روند و به دولت در تبعید تبدیل می‌شوند. از کشورهای غربی حمایت خواستند و از آن‌ها درخواست کردند تایوان را به رسمیت بشناسند. در ابتدا آن را به رسمیت شناختند و در سازمان ملل بودند تا اینکه مائو از تقابل بین شوروی و آمریکا به خوبی استفاده کرد و در نهایت وقتی به عنوان عضو دائم شورای امنیت و یکی از اعضا در سازمان ملل به رسمیت شناخته شد، اعلام کرد که باید چین جایگزین تایوان شود. زمانی که در اواخر دوران مائو روابط آمریکا-چین کمی بهبود پیدا کرد همیشه پای آمریکا در میان بود تا بتواند امتیاز بگیرد. امتیاز گرفتن‌ها به «دیپلماسی پینگ- پنگ» معروف و موجب شد سطح روابطشان بهبود پیدا کند و در نهایت چین، تایوان را بخشی از خاک خودش دانست و گفت تایوان نباید در سازمان ملل باشد که آمریکا این مسئله را پذیرفت و گفت سیاست چین واحد داریم و باهم به توافق رسیدند که یک حکومت و دو سیستم سیاسی داشته باشند و اکنون هم بدین شکل اداره می‌شود. چون وسط چین و تایوان آب است امکان این نوع سیستم وجود دارد. اگر کشور مستقل تشکیل می‌داد می‌توانست به عنوان یک کشور باشد. چین با همین سیاست توانست هنگ کنگ را هم بگیرد. مردم تایوان بیشترشان در تقابل با چین هستند. کاملاً جریان غالب در داخل آن، از سیاست‌های غربی پیروی می‌کند و تمام تسلیحاتشان را از ایالات متحده آمریکا می‌گیرند.
اگر به مردم تایوان بگویند همان حمایتی که آمریکا از شما می‌کند، چین از شما خواهد داشت آیا تایوان به سمت چین خواهد رفت؟
به دلیل نوع نظام کمونیستی و فضای بسیار بسته‌ای که در چین وجود دارد، مردم تایوان احساس ترس دارند. مردم آزادی می‌خواهند.
در ابتدا به خاطر حفظ استقلالشان بود که دولت در تبعیدشان به دامن غرب پناه آورد. البته در داخل خود تایوان همبستگی و وابستگی به سرزمین اصلی وجود دارد. مهم‌ترین مانع بین آن‌ها نوع نظام سیاسی داخل چین و فضای بسته آن است.
عملیات روسیه در اوکراین بار دیگر نظریه امنیت پیرامونی را مطرح کرد. به نظر شما چین هم در قبال تایوان چنین رویکردی را اتخاذ کرده است و رویکرد اول اقتصادی خود را کنار خواهد گذاشت؟
در این زمینه باید بگویم محور اصلی سیاست خارجی چین اقتصاد است. در حوزه محیط پیرامونی برای چین امنیت در اولویت قرار دارد به گونه‌ای که به ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی آسیب وارد نکند و موقعیت اقتصادی‌اش را متزلزل نکند ولی در سایر مناطق اولویت برای چین اقتصاد است.
طرح «قدرت اقیانوسی» چین چه بود؟
وقتی چین طرح تبدیل شدن به «قدرت اقیانوسی» را مطرح کرد برای رسیدن به اقیانوس چین جنوبی، دو راه دارد «تنگه مالاکا» که از مالزی می‌گذرد و تحت سلطه آمریکاست و راه دوم «فلات قاره تایوان» است که تایوان هم متحد آمریکاست. پس حتماً باید تایوان را بدست بیاورد.
آیا چین و آمریکا خود را برای نبرد تایوان- چین آماده کرده‌اند؟
در آن حوزه چین می‌داند که پایگاه‌های هسته‌ای آمریکا در مجموعه شرق آسیا بسیار زیاد است. در کره‌جنوبی در مرز چین نیز این پایگاه‌ها وجود دارند.
چین هم در این سال‌ها تقویت زیردریایی‌ها و موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای هسته‌ای را شروع کرده است. هر دو باهم در جدال با هم پیش می‌روند. در واقع هرگونه اقدام چین علیه تایوان سطح تنش را از منطقه به سطح بین‌المللی و در جدال با آمریکا و چین قرار می‌دهد.
آیا چین به تایوان حمله می‌کند؟
نه این کار را نمی‌کند. دیدیم که این کار را نکرد. این بازی‌ای است که مائو در جنگ تایوان هم انجام می‌داد. نمی‌خواست واقعاً حمله کند. هرچند جنگ را راه انداخت. حتی می‌گفت در جزایر اصلی و راهبردی تایوان نبردها را انجام دهید، اما به سرزمین اصلی وارد نشوید.چون می‌خواهد حملات مداوم و متناوب باشد و احساس ترس و تهدید را در تایوان ایجاد کند و تایوان بداند که همیشه متعلق به سرزمین اصلی است و از این طریق به دنبال بهره‌مندی از مزایای راهبردی بود. پکن می‌داند که در مرز بین چین و کره‌جنوبی موشک‌های قاره‌پیمای هسته‌ای وجود دارد. بلافاصله هم دیدیم که آمریکا هشدار جدی داد، اما در اوکراین هشدار نداد.
سیستم در وضعیت گذار به چه معناست؟ آیا چین به قدرت برتر(هژمون) تبدیل خواهد شد؟
وقتی در چارچوب نظریه‌های گذار، بازی قدرت را شروع کردند احتمالات و حدس‌ها را بررسی کردند. در این حدس‌ها پس از بررسی‌ها به سال‌های 2070 و 2080 برای زمان جنگ بین آمریکا و چین رسیدند و گفتند باید صبر کرد و دید این جنگ، جنگ هژمونیک است یا گذار مسالمت‌آمیز خواهد بود. در پایان دیدند چین در قالب راهبردهایی که تعریف کرد، سعی می‌کند این تقابل را به سال 2050 برساند. اینجا بود که آمریکا بسیار حساس شد و فناوری‌های جی5 را تحریم کرد. سعی کرد تمام متحدان خودش را از زنجیره تولید و عرضه جهانی خارج کند. پیشتر بخش عمده‌ای از کارخانه‌ها در چین بود اما اکنون دارد به متحدان خودش در شرق آسیا فشار می‌آورد که بخش عمده‌ای از کارخانه‌ها در کشور این‌ها باشد.
خبرنگار: زینب اصغریان
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
