وی در حالی این پیش‌نویس را روز گذشته به رفراندوم گذاشت که راشد الغنوشی، رئیس حزب النهضه اعلام کرد شرکت در همه‌پرسی قانون اساسی جدید فریب مردم و یک بازی حساب شده است و افراد عاقل در آن شرکت نمی‌کنند. قیس سعید از ۲۵ ژوئیه (سوم مرداد) ۲۰۲۱ اختیارات پارلمان را لغو کرد و بن‌بست سیاسی شدیدی را برای این کشور به وجود آورد که نشان از به مخاطره افتادن پایه‌های دموکراسی در این کشور است. 
جعفر قنادباشی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و سفیر پیشین ایران در لیبی تحلیل جالبی را از تحولات پیش روی تونس دارد که با هم می‌خوانیم.

در قانون اساسی تونس قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ آیا موضوع حذف اسلام از قانون اساسی محقق شده است؟
پس از مخالفت‌های شدید به حذف بند اسلام از قانون اساسی تونس، در پیش‌نویس جدید سعی شده به صورت ظاهری نامی از اسلام برده شود ولی اینکه اجرای احکام اسلامی در حکومت تونس مدنظرباشد منتفی است. البته اگر به جریان‌های پس از جریان بیداری اسلامی بنگریم متأسفانه آن زمان هم اسلام به معنای قانونی برای اجرا حذف شد. الان مسئله در تونس بحث اسلام نیست. البته در این قانون، اسلام بیشتر به حاشیه رانده و به صورت صوری و فرمایشی از آن یاد شده است. اما مسئله اصلی مردم تونس این است که رئیس جمهور، نهادهای قانونی را تضعیف می‌کند یعنی بر اساس این پیش‌نویس، بیشتر قدرت و تصمیمات اساسی در اختیار رئیس جمهور قرار می‌گیرد و دموکراسی در حال به حاشیه رفتن است. مهم این است که ساختار به سمت قدرت فردی و دیکتاتوری جلو می‌رود.

اعتراضاتی که در تونس ایجاد شده ممکن است تشدید شود؟ آیا باید شاهد شکل‌گیری اعتراضات خیابانی باشیم؟
همه چیز بستگی به میزان آرای مردم در این همه‌پرسی دارد. اگر پاسخ مردم منفی باشد طبیعتاً قیس سعید ضعیف شده و زمینه برای استعفای او فراهم می‌شود. اما اگر او بتواند رأی مثبت اکثریت را بدست آورد کوشش خواهد کرد مبتنی بر این موفقیت، فضای تونس را امنیتی کند و مخالفان آزاد خود را زندانی یا در حصر قرار دهد. البته در پشت صحنه این رأی‌گیری، حامیان قیس سعید هستند که شامل حامیان غربی و ارتجاع عربی است. این پشتیبانان سعی خواهند کرد با تقلب و تخلف در این همه‌پرسی رأی مثبت را کسب کنند و این موجب نگرانی است. احزاب اسلامی این همه‌پرسی را تحریم کردند و مخالفت‌های شدیدی را در روزهای اخیر شاهد بودیم. البته تحصن و اعتراضاتی هم شکل گرفته ولی درگیری جدی نخواهد شد. فضای تونس این‌گونه نیست. النهضه هم به هیچ وجه طرفدار آشوب و اغتشاش نیست.

مواضع النهضه را پس از 11سال چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حزب النهضه پیشینه بسیار خوبی در مبارزه با دیکتاتوری سابق تونس زین‌العابدین بن علی دارد و الغنوشی مدتی زندان رفته و در تبعید هم به سر برده است. بنابراین در ابتدای کار محبوبیت زیادی در النهضه داشت. اما متأسفانه دو مسئله بسیار مهم اتفاق افتاد که سبب ریزش طرفدارانش شد. اول اینکه آقای راشد الغنوشی در یک چرخش غیرمنتظره اعلام کرد سیاست از دیانت جداست و همین مسئله سبب شد طرفداران مذهبی وی که خواستار اجرای احکام اسلامی بودند از ایشان فاصله بگیرند و انشقاق غیرعلنی بین سران و طرفداران النهضه به وجود آمد. اما مسئله دیگری که باز خود الغنوشی درگیر آن بود -که رئیس پارلمان بود و برکنار شد- فسادی بود که بعضی از اعضا چه در پارلمان، چه در دولت و چه در مؤسسات مختلف مرتکب شدند و سبب شد جایگاه وی تا حدود زیادی متزلزل شود.

خبرنگار: زینب اصغریان